Okres prenatalny. Rozwój dziecka w ciągu 3 trymestrów.
Okres prenatalny
Rozwój dziecka zaczyna się już od momentu połączenia komórek płciowych rodziców. Im wcześniejszy etap rozwoju, tym bardziej burzliwe jest tempo zmian. W wyniku tych zmian w ciągu 9 miesięcy z 1 zapłodnionej komórki powstaje wysoko wyspecjalizowany organizm, którego sam mózg składa się z 12 miliardów komórek, pomiędzy którymi istnieją miliony połączeń.
Niewątpliwym cudem natury jest fakt, że cały zapis wszystkich cech naszego organizmu, dotyczący budowy ciała i funkcjonowania każdej komórki naszego ciała, wyglądu zewnętrznego, zdolności, temperamentu, predyspozycji osobowościowych oraz podatności na choroby mieści się zaledwie w dwóch komórkach :
1. Komórce jajowej wielkości 0,15 mm i o wadze 1 milionowej części grama
2. Plemniku wielkości 0,03 mm i o wadze 90 tysięcy razy mniejszej od wagi komórki jajowej
W momencie połączenia się tych komórek zostaną ustalone wszystkie cechy dziecka.
Cały rozwój dziecka przed narodzeniem wskazuje, że jest to proces celowych zmian, które są zaprogramowane genetycznie, ale które są również zależne od wpływów wewnętrznych i zewnętrznych wobec organizmu matki. Im wcześniejszy etap rozwoju tym bardziej intensywne tempo przemian i tym samym większa wrażliwość na negatywne czynniki.
Fazy rozwoju prenatalnego
Podział I
1. Jajowa : trwa od momentu zapłodnienia komórki jajowej do 2 tygodnia ciąży. Dokonuje się wówczas wielokrotny podział zapłodnionej komórki jajowej, jej wędrówka i zagnieżdżenie się w macicy
2. Embrionalna : trwa od 3 tygodnia do 8 tygodnia. Powstają organy i narządy. Pod koniec tego okresu embrion przybiera kształt postaci ludzkiej miniaturowych rozmiarów.
3. Płodowa – trwa od 9 tygodnia do momentu narodzin dziecka. Następuje dalszy rozwój już istniejących części ciała, wzrost, przybiera na wadze. Dziecko stopniowo szykuje się do życia poza łonem matki.
Podział II
1. I trymestr
Pierwsze 3 miesiące życia dziecka to okres najbardziej intensywnego rozwoju. Z Zapłodnionej komórki jajowej powstaje istota, która przypomina wyglądem miniaturowego człowieka, ma podstawowe wszystkie narządy wewnętrzne.
Ø 1 miesiąc
· Pierwszy miesiąc to okres szybkich podziałów zapłodnionej komórki i jej wędrówka wzdłuż jajowodu do macicy. W tym okresie zarodek ludzki podwaja swoją wielkość każdego dnia, czyli po upływie miesiąca jest 10 tysięcy razy większy niż był na samym początku
· W okresie pierwszego miesiąca powstają zawiązki poszczególnych układów :
o 13 dzień – zawiązki układu nerwowego
o Pomiędzy 19, a 21 dniem powstaje rdzeń kręgowy
o 20 dzień – zawiązki mózgu
o 21 dzień – serce, które od razu zaczyna pracować i pompować krew
o 4 tydzień – powstają zawiązki pozostałych układów : nerek, wątroby, trzustki, żołądka, tchawicy, płuc, kończyn, części twarzy oraz pierwsze 40 par mięśni położonych wzdłuż kręgosłupa.
· Po upływie miesiąca zarodek ma pół centymetra długości i składa się z kilku milionów komórek
Ø 2 miesiąc
· Rozpoczęło się formowanie kości
· Są ukształtowane wszystkie narządy wewnętrzne i zajmują właściwe miejsce
· Narządy wewnętrzne podejmują swoje funkcje ( np. bije rytmicznie serce ; żołądek wytwarza soki trawienne ; mózg wysyła impulsy nerwowe)
· Jest ukształtowana twarz dziecka ( widać oczy i rysy twarzy)
· W buzi dziecka są już zawiązki zębów mlecznych
· Dziecko porusza kończynami, są już widoczne łokcie, kolanka oraz kciuk
· Na rączkach można dostrzec zarysy linii papilarnych
· Kończąc 2 miesiąc dziecko mierzy ok. 3 cm ( powiększyło swoje rozmiary 40 tys. Razy), a waży ok. 10 g ( waga wzrosła 50 razy)
Ø 3 miesiąc
· Niektóre części ciała dziecka reagują na dotyk ( powieka przy dotknięciu się zamyka ; dłoń zaciska się w piąstkę)
· Twarz przybiera proporcje dziecięce
· Ukształtowane są zasadnicze części mózgu
· Szczególnie intensywnie rozwija się aktywność ruchowa dziecka. Dziecko potrafi :
o Zgiąć i wyprostować ręce i nogi
o Rusza palcami
o Obraca stopami, dłońmi, głową
o Otwiera i zamyka usta
o Kołysze biodrami
o Ściąga brwi
o Robi grymasy mięśniami twarzy
· Kończąc 3 miesiąc waży ok. 25 – 30 g. i mierzy 7 – 10 cm.
Ø I trymestr – odczucia matki
Matka w pierwszym miesiącu najczęściej nie jest świadoma, że jest w ciąży. W 2 i 3 miesiącu u 75 % kobiet występuje tzw. „ dolegliwości pierwszego okresu ciąży” – nudności, mdłości, wymioty, bóle i zawroty głowy, skoki temperatury, wahania nastroju.
2. II trymestr
Jest to okres gdy dziecko rośnie i przybiera na wadze. Pojawiają się przejawy życia psychicznego.
Ø 4 miesiąc
· Obserwuje się iż dziecko połyka wody płodowe i jest wrażliwe na ich smak. Połykanie wód płodowych służy ćwiczeniu mięśni, które będą po urodzeniu potrzebne do :
o Przyjmowania pokarmów
o Oddychania
o Wydawania dźwięków
· Cała powierzchnia ciała dziecka jest wrażliwa na dotyk – z wyjątkiem boków i czubka głowy. Te części ciała dziecka są najbardziej narażona na nacisk w czasie porodu, więc pozostają niewrażliwe.
· Dziecko nie leży spokojnie w łonie matki, lecz często się obraca, przekręca, zmienia pozycję. Balansowanie w wodach płodowych pozwala ćwiczyć zmysł równowagi.
· Dynamicznie dojrzewa mózg dziecka
Ø 5 miesiąc
· Dziecko zaczyna reagować na nagłe i intensywne zmiany zachodzące w otoczeniu matki. Zmiany te dotyczą :
o Temperatury
o Dźwięku
o Oświetlenia
W tych sytuacjach dziecko reaguje zwiększeniem ruchliwości, zmianą pozycji ciała, przyspieszeniem akcji serca, odwracaniem głowy.
Ø 6 miesiąc
· Proporcje ciała dziecka są zbliżone do tych, które będzie miało po urodzeniu.
· Można zaobserwować jak dziecko ssie palec.
· W okresie snu pojawia się faza REM – faza marzeń sennych ( to pogrążenie się w marzeniach, wspomnieniach)
· Dziecko nabywa już pewnych przyzwyczajeń. Od swojej matki uczy się rytmu naprzemiennej aktywności : okresy snu, jedzenia, ruchu i odpoczynku są regularne w czasie.
· Kończąc 6 miesiąc dziecko osiąga ok. 35 cm długości i waży 50 – 90 dag.
· Cykle aktywności dziecka mogą trwać nawet 45 minut
Ø II trymestr – odczucia matki
· W 4 miesiącu matka może zacząć odczuwać pierwsze ruchy dziecka – są to delikatne dotknięcia, muśnięcia.
· Od 5 miesiąca ruchy dziecka są już wyraźnie odczuwane przez matkę. Może ona obserwować, że dziecko :
o Kopie
o Przeciąga się
o Energicznie szuka wygodniej pozycji
o Śpi
o Ma czkawkę
· Jest to najprzyjemniejszy okres ciąży – zarówno dla dziecka jak i dla matki. Matce już minęły dolegliwości związane z pierwszym okresem ciąży, czuje się dobrze. Większość kobiet wręcz „rozkwita” w tym czasie, mają dużo energii i są bardzo zadowolone.
3. III trymestr
· W tym okresie najbardziej widoczną zmianą jest przybieranie dziecka na wadze i jego wzrost. Pod koniec 9 miesiąca dziecko mierzy ok. 50 – 60 cm i waży średnio 3 kg ( największe urodzone dziecko 8,7 kg).
· Układ nerwowy dziecka intensywnie się doskonali, powstają ośrodki nerwowe dla poszczególnych zmysłów
· Dziecko odczuwa już ból ( wcześniaki na silne, negatywne bodźce reagują grymasami twarzy, ruchami obronnymi kończyn i tułowia)
· Następuje utrwalenie się rytmiczności w zakresie snu dziecka
· Dziecko ma coraz mniej przestrzeni na miejsce aktywności ruchowej, pojawia się aktywność kory mózgowej)
· Dziecko jest bardziej wrażliwe na dźwięki
· Zauważalne są różnice indywidualne w osobowości dziecka – intensywność i rodzaj aktywności dziecka w tym czasie pozwala na przewidywanie, z pewną dozą prawdopodobieństwa, jego ruchliwości po narodzeniu
· Dziecko towarzyszy matce w jej odczuwaniu emocji i współprzeżywa razem z nią
· Dziecko pamięta z okresu prenatalnego :
o Bicie serca matki
o Głos matki
o Muzykę, którą matka często słucha
o Rytm chodzenia matki
Ø III trymestr - odczucia matki
4.
wyrocznia100