BIwanczak_Percepcja_powodzi.pdf

UniwersytetWarszawski

WydziałGeografiiiStudiówRegionalnych

BartłomiejIwańczak

nralbumu:219570

Percepcja powodzi w gminie ýomianki

Pracamagisterska

nakierunkugeografia

wramachMiędzywydziałowychIndywidualnychStudiów

MatematycznoPrzyrodniczych

wzakresiegeografiifizycznej

Pracawykonanapodkierunkiem

drhab.ArturaMagnuszewskiego,prof.UW

wInstytucieGeografiiFizycznej

Warszawa,czerwiec2009

Oświadczeniekierującegopracą

Oświadczam, Ŝe niniejsza praca została przygotowana pod moim kierunkiem

istwierdzam,Ŝespełniaonawarunkidoprzedstawieniajejwpostępowaniuonadanietytułu

zawodowego.

Data

Podpiskierującegopracą

Oświadczenieautorapracy

Świadomodpowiedzialnościprawnejoświadczam,Ŝeniniejszapracadyplomowazostała

napisana przez mnie samodzielnie i nie zawiera treści uzyskanych w sposób niezgodny

zobowiązującymiprzepisami.

OświadczamrównieŜ,Ŝeprzedstawionapracaniebyławcześniejprzedmiotemprocedur

związanychzuzyskaniemtytułuzawodowegowwyŜszejuczelni.

Oświadczam ponadto, Ŝe niniejsza wersja pracy jest identyczna z załączoną wersją

elektroniczną.

Data

Podpisautorapracy

Abstrakt

ObszarŁomianekjestw6090%potencjalniezagroŜonyprzezpowódź.Oceniono,czy

tamtejsza młodzieŜ ma tego świadomość. W części teoretycznej dokonano syntezy

zagadnieniapowodziwkontekścieWisły,charakterystykiprzyrodniczejispołecznejgminy,

planuewakuacjiorazpsychologicznychaspektówpowodzi.SzczególnynaciskpołoŜonona

rolęinformowaniamieszkańcówikształtowaniuprawidłowychpostaw.Badanieempiryczne

przeprowadzono na 772 osobach w wieku 1218 lat. Wykorzystując miary siły związku

ianalizęczynnikowąokreślonopercepcjępowodzi.Stworzonomodelopartynawymiarach

wiedzy,przygotowaniaiobawy.Wyznaczono5skupieńpostawrespondentów.Doanalizy

mapsiatkowych(GRID)wykorzystanooprogramowanieGIS(MapInfo,PsiMap).Porównano

postrzeganyzasięgpowodzizmodelamihydrodynamicznymiorazzweryfikowanohipotezy

tłumaczącepercepcjępowodziwiekiemiodległościąmiejscazamieszaniaodrzeki.

Słowakluczowe

percepcja,powódź,Łomianki,Wisła,edukacja,psychologia

Dziedzinapracy

7.1Geografia

Klasyfikacjatematyczna

292300Geografiafizyczna

Tytułpracywjęzykuangielskim

PerceptionofriskfloodinginŁomiankiCounty

Spis treści

SPISTREŚCI.........................................................................................................................................................4

ROZDZIAŁIWSTĘP ..........................................................................................................................................5

1.1. C ELPRACY ....................................................................................................................................................5

1.2. M ETODOLOGIABADAŃ .................................................................................................................................6

1.3. Z AŁOśENIAIHIPOTEZYBADAWCZE ............................................................................................................12

ROZDZIAŁIIZAGADNIENIEPOWODZI....................................................................................................14

2.1. Z JAWISKOPOWODZI ....................................................................................................................................14

2.2. O CHRONAPRZEDPOWODZIĄ .......................................................................................................................18

2.3. E DUKACJAWZAKRESIEOCHRONYPRZECIWPOWODZIOWEJ ........................................................................23

2.4. P SYCHOLOGIAKLĘSKIPOWODZI .................................................................................................................26

ROZDZIAŁIIICHARAKTERYSTYKAGMINYŁOMIANKI ...................................................................31

3.1. C HARAKTERYSTYKAFIZYCZNOGEOGRAFICZNA ..........................................................................................31

3.2. C HARAKTERYSTYKASPOŁECZNO EKONOMICZNA .......................................................................................37

3.3. L OKALNYSYSTEMZARZĄDZANIAKRYZYSOWEGO ......................................................................................42

3.4. A NALIZAZAGROśENIAPOWODZIOWEGO ....................................................................................................46

ROZDZIAŁIVPERCEPCJAPOWODZIWŁOMIANKACH.....................................................................50

4.1. N ARZĘDZIEBADAWCZE ..............................................................................................................................50

4.2. W YKORZYSTANEMIARYSTATYSTYCZNE ....................................................................................................52

4.3. O PISPRÓBY .................................................................................................................................................54

4.4. U ZYSKANEWYNIKI .....................................................................................................................................57

4.5. M APYPERCEPCJIPRAWDOPODOBIEŃSTWAPOWODZI ..................................................................................74

4.6. W ERYFIKACJAHIPOTEZ ..............................................................................................................................83

ROZDZIAŁVWNIOSKI...................................................................................................................................84

LITERATURA.....................................................................................................................................................89

SPISRYSUNKÓW..............................................................................................................................................95

SPISTABEL........................................................................................................................................................97

ZAŁĄCZNIKA–KWESTIONARIUSZ..........................................................................................................98

ZAŁĄCZNIKB–ZESTAWIENIETABELARYCZNEWYNIKÓW...........................................................99

Rozdział I Wstęp

1.1. Cel pracy

Środowisko przyrodnicze jest silnie powiązane z percepcją człowieka jest to relacja

dwukierunkowa:elementyśrodowiskawpływająnazachowanie,aleteŜrealizacjawybranych

potrzeb przekształca środowisko. W efekcie na klęski Ŝywiołowe mają wpływ zarówno

czynnikinaturalnejakiantropogeniczne.NaniniejsząpracęnaleŜypatrzećprzezpryzmattej

dwoistości.

GminaŁomiankipołoŜonajestprawiewcałościnatarasiezalewowymWisły,obszarten

był regularnie zalewany podczas historycznych powodzi. Od kilkudziesięciu lat jest

chroniony wałem przeciwpowodziowym. Poczucie bezpieczeństwa sprawiło, Ŝe nastąpił tu

dynamicznyrozwójosadnictwa.JednakwdalszymciąguterenmoŜezostaćzalanypodczas

wezbrania,któreprzerwiewałlubprzelejesięprzezjegokoronę.

Celemniniejszejpracyjestokreślenie,czymłodzieŜzamieszkującagminęŁomiankima

świadomość zagroŜenia powodziowego oraz czy kolejne etapy edukacyjne (szkoła

podstawowa,gimnazjum,liceum)luboddaleniemiejscazamieszkaniaodrzekimająwpływ

na świadomość powodzi. Percepcja oceniana jest pod względem wiedzy (teoretycznej),

przygotowania(wiedzypraktycznej)iobawy,tworzącmodeltrójczynnikowy.

W dniu 23 października 2007 roku Parlament Europejski opublikował dyrektywę

wsprawie oceny ryzyka powodziowego i zarządzania nim. Stwierdzono w niej, Ŝe moŜna

zmniejszyć konsekwencje powodzi przez odpowiednie uregulowania prawne decyzji

ozabudowie, przez zwiększenie retencji oraz przez odpowiednie przygotowanie

mieszkańcówisłuŜbmiejskich.DyrektywanakazujerównieŜopracowaniemapzagroŜenia

powodziowegoiryzykapowodziowego.

Obecnie coraz częściej kładzie się nacisk na przeciwdziałanie powodziom

iuświadamianie mieszkańców, a nie tylko na reagowanie w obliczu klęski. Przykładem

takiego projektu o znaczeniu regionalnym jest „Program dla Wisły i jej dorzecza 2020”,

wktórympróbujesiępogodzićinteresymieszkańców,administracjipaństwowej,organizacji

ekologicznychorazinwestorówwzakresieochronyprzeciwpowodziowej.

Abyniniejszapracamiaławymiarpraktyczny,drugorzędnymcelemjestprzygotowanie

jej w sposób pozwalający na wykorzystanie w lokalnych programach profilaktyki

powodziowej.PoniewaŜnieistniejetakikompleksowyprogramdlaŁomianek,układpracy

orazmerytorycznawartośćdodanawczęściteoretycznejsąwzorowanenawprowadzonych

wramach komponentu B4 projektu Banku Światowego „Lokalnych Planach Ograniczania

Skutków Powodzi”. Plany te uwzględniają między innymi historyczną analizę wezbrań,

przestrzenne zagroŜenie powodzią, prezentację planów ewakuacji oraz psychologiczną

analizępercepcjipowodzi.Wszystkieteelementyzostałyujętewniniejszejpracy.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: