ZFŚS 2013 – Ustawa o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych z komentarzem.pdf - Komentarze - Pajak77

USTAWA O ZFŚS

[art. 1]

USTAWA

z dnia 4 marca 1994 r.

o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych

(j.t. Dz.U. z 2012 r. poz. 592, zm. Dz.U. z 2012 r. poz. 1456) 1)

Rozdział 1

Przepisy ogólne

kach sfery budżetowej, niebędących funkcjona-

riuszami lub żołnierzami zawodowymi, a Minister

Sprawiedliwości w porozumieniu z ministrem właś-

ciwym do spraw pracy oraz ministrem właściwym

do spraw finansów publicznych w stosunku do

pracowników zatrudnionych w jednostkach sfery

budżetowej więziennictwa, niebędących funkcjo-

nariuszami Służby Więziennej, określą, w drodze

rozporządzenia:

1) sposób tworzenia i gromadzenia środków Fun-

duszu;

2) wysokość odpisu na Fundusz, jednak nie wyższą

od określonej w ustawie.

3. Minister Obrony Narodowej w porozumieniu

z Ministrami Pracy i Polityki Socjalnej oraz Finansów

może określić, w drodze rozporządzenia, sposób

tworzenia i gromadzenia środków Funduszu oraz

wysokość odpisu na Fundusz – jednak nie wyższą

od określonej w ustawie – w stosunku do pracowni-

ków cywilnych wojska.

Art. 1. [Zakres regulacji] 2)

1. Ustawa określa zasady tworzenia przez pra-

codawców zakładowego funduszu świadczeń so-

cjalnych, zwanego dalej „Funduszem”, i zasady

gospodarowania środkami tego Funduszu, prze-

znaczonego na finansowanie działalności socjal-

nej organizowanej na rzecz osób uprawnionych

do korzystania z Funduszu, na dofinansowanie za-

kładowych obiektów socjalnych oraz na tworzenie

zakładowych żłobków, klubów dziecięcych, przed-

szkoli oraz innych form wychowania przedszkol-

nego.

2. Minister właściwy do spraw wewnętrz-

nych w porozumieniu z ministrem właściwym do

spraw pracy oraz ministrem właściwym do spraw

finansów publicznych, w stosunku do pracowni-

ków zatrudnionych w podległych mu jednost-

KOMENTARZ

Ustawa z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (zwana dalej ustawą

o zfśs) jest aktem prawnym regulującym działalność pracodawców podejmowaną na rzecz poza-

płacowego wspierania pracowników i zaspokajania ich socjalnych potrzeb, do czego zobowiązuje

art. 94 pkt 8 Kodeksu pracy i pragmatyki służbowe. W przypadku niektórych jednostek sektora

finansów publicznych ustawodawca zastrzegł, że wysokość odpisu na fundusz nie może być wyższa

od określonej w ustawie o zfśs.

Ustawa o zfśs określa przede wszystkim zasady:

tworzenia i rezygnowania z zfśs oraz

■

gospodarowania środkami zfśs, czyli tryb podejmowania decyzji w kwestii wydatkowania zasobów

finansowych, ich gromadzenia oraz sposobu przechowywania (wyrok WSA w Warszawie z 11 paź-

dziernika 2004 r., III SA 2275/03).

■

Środki zfśs mogą być przeznaczone na:

finansowanie działalności socjalnej prowadzonej przez pracodawcę,

■

finansowanie zakładowych obiektów socjalnych (np. kosztów remontu lub zakupu wyposażenia.

Podstawowe koszty związane z utrzymaniem obiektów socjalnych, związane m.in. z wynagrodze-

■

1) W ujednoliconym przez redakcję tekście uwzględniono wszystkie dotychczasowe zmiany. Najnowsze zmiany zostały wyróż-

nione czcionką pogrubioną.

2) Hasła w klamrach pochodzą od redakcji.

PRAWO dla kadr i płac

[art. 2]

USTAWA O ZFŚS

niami pracowników obsługi, opłatami za prąd, ogrzewanie itd powinny być opłacane ze środków

obrotowych pracodawcy),

tworzenie zakładowych żłobków, klubów dziecięcych, przedszkoli oraz innych form wychowania przed-

szkolnego (zarówno placówek, gdzie zajęcia są prowadzone w niektóre dni tygodnia, jak i tych, w któ-

rych zajęcia odbywają się przez cały rok, z wyjątkiem przerw ustalonych przez podmiot prowadzący).

Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z 20 sierpnia 2001 r. (I PKN 579/00, OSNP 2003/14/331)

stwierdził, że „(…) nie ulega wątpliwości, że fundusz świadczeń socjalnych jest instytucją prawną, któ-

ra ma łagodzić różnice w poziomie życia pracowników i ich rodzin, a także emerytów i rencistów. Jest

on wyrazem funkcji społecznej zakładu pracy, zaś jego adresatami są zwłaszcza rodziny o najniższych

dochodach (…)”.

■

WAŻNE!

Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych jest funduszem spożycia zbiorowego, mającym łago-

dzić różnice w poziomie życia osób uprawnionych do korzystania z jego zasobów.

Art. 2. [Definicje]

Użyte w ustawie określenia oznaczają:

1) działalność socjalna – usługi świadczone przez

pracodawców na rzecz różnych form wypoczyn-

ku, działalności kulturalno-oświatowej, sportowo-

-rekreacyjnej, opieki nad dziećmi w żłobkach,

klubach dziecięcych, przedszkolach oraz innych

formach wychowania przedszkolnego, udzielanie

pomocy materialnej – rzeczowej lub finansowej,

a także zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele

mieszkaniowe na warunkach określonych umową;

2) coroczny odpis podstawowy – równowartość

dokonanych odpisów na rachunek bankowy Fun-

duszu w wysokości określonej w art. 5, na zasa-

dach określonych w art. 6 ust. 2;

3) (uchylony);

4) zakładowe obiekty socjalne – ośrodki wczaso-

we i kolonijne, domy wypoczynkowe, sanatoria,

ogrody działkowe, obiekty sportowo-rekreacyj-

ne, żłobki, kluby dziecięce i przedszkola oraz

obiekty służące działalności kulturalnej;

5) osoby uprawnione do korzystania z Funduszu – pra-

cowników i ich rodziny, emerytów i rencistów – by-

łych pracowników i ich rodziny oraz inne osoby, któ-

rym pracodawca przyznał, w regulaminie, o którym

mowa w art. 8 ust. 2, prawo korzystania ze świad-

czeń socjalnych finansowanych z Funduszu;

6) przedsiębiorca – osobę fizyczną, osobę prawną,

a także jednostkę organizacyjną nieposiadającą

osobowości prawnej, jeżeli przedmiot jej działa-

nia obejmuje prowadzenie działalności gospo-

darczej.

KOMENTARZ

Artykuł 2 ustawy o zfśs zawiera definicje podstawowych pojęć związanych z działalnością socjalną

pracodawcy. Zasadniczo ze środków zfśs finansowane są świadczenia niebędące elementem warunków

wynagradzania za pracę i nieuzależnione od rodzaju, wyników i jakości wykonywanej pracy.

Rodzaje i przykłady usług oraz świadczeń udzielanych w ramach działalności socjalnej

Rodzaj usługi (świadczenia)

Przykłady

Usługi świadczone na rzecz:

różnych form wypoczynku

finansowanie krajowych i zagranicznych kolonii dla dzieci i mło-

dzieży, obozów, zimowisk, wycieczek, zielonych szkół, dopłat do

wypoczynku organizowanego indywidualnie przez pracownika

(tzw. wczasów pod gruszą)

działalności kulturalno-oświatowej

zakup biletów do kina, teatru, filharmonii, na wystawy, imprezy

artystyczne

luty 2013

USTAWA O ZFŚS

[art. 2]

działalności sportowo-rekreacyjnej

organizowanie pikników, spływów kajakowych, zawodów spor-

towych i gier dla pracowników, ich rodzin oraz innych uprawnio-

nych osób, zakup sprzętu sportowego, wyposażenie sali gimna-

stycznej, zakup karnetów na basen i siłownię

opieki nad dziećmi w żłobkach, klubach

dziecięcych, przedszkolach oraz innych

formach wychowania przedszkolnego

tworzenie zakładowych żłobków, klubów dziecięcych i przed-

szkoli oraz innych form wychowania przedszkolnego, dofinanso-

wanie opłat związanych z wymienioną formą opieki nad dziećmi

Udzielanie pomocy:

materialnej, rzeczowej lub finansowej

bony towarowe, karty przedpłacone, paczki świąteczne, wy-

prawka szkolna dla dzieci, zapomogi wypłacane w związku z za-

istnieniem indywidualnych zdarzeń losowych (m.in. kradzieży,

wypadku, pobicia), klęsk żywiołowych (m.in. powodzi, pożaru),

śmierci lub długotrwałej choroby, zapomogi dla pracowników

znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej (życiowej)

zwrotnej lub bezzwrotnej na cele

mieszkaniowe (na warunkach okre-

ślonych umową)

Przez cele mieszkaniowe należy rozu-

mieć w szczególności:

■

zapomoga, pożyczka

■

zakup lub budowę lokalu mieszkal-

nego lub domu jednorodzinnego

bądź wielorodzinnego zarówno na

rynku pierwotnym, jak i wtórnym,

wykup lokalu na własność lub uzu-

pełnienie wkładu budowlanego

w spółdzielni,

■

modernizację i remont mieszkania

lub domu,

■

adaptację pomieszczeń niemiesz-

kalnych na mieszkanie.

■

Zakładowe obiekty socjalne

dofinansowywanie

zakładowych

finansowe wspieranie funkcjonowania np. zakładowych ośrod-

ków wczasowych i kolonijnych, domów wypoczynkowych, sana-

toriów, ogrodów działkowych, obiektów sportowo-rekreacyj-

nych oraz obiektów służących działalności kulturalnej

obiektów socjalnych

W pojęciu działalności socjalnej mieści się również zakup przez pracodawcę na rzecz pracowników

artykułów cukierniczych czy kwiatów z powodu różnego rodzaju okolicznościowych okazji (wyrok NSA

z 9 stycznia 2003 r., I SA/Wr 2206/00).

W doktrynie nie ma zgody w kwestii możliwości finansowania ze środków zfśs imprez integracyj-

nych. W tej sprawie wypowiedział się m.in. WSA w Warszawie, który w wyroku z 13 lutego 2007 r.

(III SA/Wa 4283/06) uznał, że imprezy o charakterze integracyjnym powinny być organizowane ze

środków obrotowych, gdyż nie uwzględniają kryterium socjalnego i nie są działalnością socjalną. Po-

glądu tego nie podzielił Sąd Najwyższy w wyroku z 23 października 2008 r. (II PK 74/08), stwierdzając,

że imprezy masowe, takie jak pikniki, „andrzejki”, organizowanie wycieczek (także integracyjnych)

mieszczą się w pojęciu działalności socjalnej jako rodzaj przedsięwzięć kulturalnych, rekreacyjnych,

względnie działalności w postaci różnych form wypoczynku.

Należy uznać, że wyrok SN z 23 października 2008 r. zasługuje na aprobatę. Trzeba jednak mieć na

uwadze, że z funduszu nie można sfinansować spotkań, które nie mają charakteru wypoczynkowego,

PRAWO dla kadr i płac

[art. 2]

USTAWA O ZFŚS

rekreacyjnego lub kulturalnego. Z funduszu socjalnego nie powinny być zatem finansowane np. spot-

kania świąteczne organizowane w siedzibie firmy, które mają polegać wyłącznie na wysłuchaniu życzeń

od zarządu i konsumpcji przygotowanych posiłków.

WAŻNE!

Wydatkowanie środków zfśs na inne cele niż wymienione w ustawie jest niedozwolone.

Uszczegółowienie dotyczące, jakiego rodzaju wsparcia socjalnego mogą spodziewać się osoby

uprawnione, pracodawca powinien zawrzeć w regulaminie gospodarowania środkami zfśs.

Należy przyjąć, że działalność socjalna nie powinna obejmować następujących wydatków:

inwestycji socjalnych, z wyjątkiem możliwości przeznaczenia środków zfśs na dofinansowanie zakła-

dowych obiektów socjalnych, tworzenie zakładowych żłobków, przedszkoli, klubów dziecięcych oraz

innych form wychowania przedszkolnego, a także na odtworzenie zakładowych obiektów socjalnych

w przypadku określonym w art. 7 ust. 1 pkt 7 ustawy o zfśs, przewidującym możliwość przeznaczenia

na te cele części uzyskanego przychodu ze sprzedaży, dzierżawy i likwidacji środków trwałych służących

zakładowej działalności socjalnej,

■

kosztów prowadzenia przyzakładowego żywienia zbiorowego (zakładowych stołówek, restauracji,

barów itp.),

kosztów utrzymania przyzakładowej służby zdrowia,

■

profilaktycznych szczepień ochronnych,

■

kosztów dojazdów do pracy,

■

składek należnych z tytułu polis grupowego ubezpieczenia pracowników na życie,

■

zobowiązań podatkowych wobec budżetu,

■

kosztów składek na ubezpieczenia ZUS,

■

kosztów związanych bezpośrednio z obchodami jubileuszowymi zakładowych świąt branżowych,

kościelnych, spotkań pożegnalnych dla emerytów i rencistów itp.,

■

szkoleń i innych wydatków na podnoszenie kwalifikacji zawodowych pracowników.

Osoby uprawnione do korzystania z zfśs

Osoby uprawnione do korzystania ze środków funduszu można podzielić na trzy grupy.

1. Pracownicy i ich rodziny

Pracownikiem jest osoba zatrudniona u pracodawcy na podstawie umowy o pracę (bez względu

na wymiar czasu pracy i rodzaj umowy o pracę), powołania, wyboru, mianowania oraz spółdzielczej

umowy o pracę (art. 2 Kodeksu pracy). Do pracowników należy zaliczyć także osoby przebywające na

urlopach wychowawczych, macierzyńskich, a także młodocianych zatrudnionych w celu nauki zawodu,

pracowników sezonowych oraz osoby wykonujące na rzecz danego pracodawcy pracę nakładczą lub

pracowników tymczasowych, jeżeli pracodawca w regulaminie gospodarowania środkami przyznał im

prawo do korzystania ze świadczeń.

Pracownik zachowuje prawo do ubiegania się o świadczenia z zfśs na zasadach dotyczących pozo-

stałych pracowników także w okresie wypowiedzenia. W tym czasie nie traci on bowiem uprawnień

pracowniczych.

Jeśli chodzi o członków rodziny pracownika, to przepisy ustawy o zfśs nie wskazują, kogo do nich

zaliczać. Pracodawcy w takim przypadku zwykle uwzględniają osoby uprawnione do renty rodzinnej po

pracowniku, wskazane w ustawie z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń

Społecznych (w art. 67–71 ustawy o emeryturach i rentach z FUS).

Członkami rodziny pracownika mającymi prawo do świadczeń socjalnych będą zatem najczęściej:

■

małżonek,

■

rodzice (w tym również ojczym i macocha oraz osoby przysposabiające) prowadzący wspólnie

z pracownikiem gospodarstwo domowe,

■

pozostające na utrzymaniu dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione:

– do ukończenia 16 lat,

■

luty 2013

USTAWA O ZFŚS

[art. 3]

– do ukończenia nauki w szkole, jeżeli przekroczyły 16 lat, nie dłużej jednak niż do osiągnięcia 25 lat,

– bez względu na wiek – jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzysten-

cji lub całkowicie niezdolne do pracy.

Wskazane jest przy tym również, aby regulamin określał:

górną granicę wieku dzieci, której przekroczenie powoduje utratę możliwości uzyskiwania na nie

wsparcia z zfśs,

■

wymóg pozostawania dziecka/dzieci na utrzymaniu pracownika lub byłego pracownika emeryta/

rencisty.

■

2. Emeryci i renciści – byli pracownicy zakładu oraz ich rodziny

Do wsparcia z zfśs mają również prawo emeryci i renciści – byli pracownicy, którzy uprzednio ko-

rzystali z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych utworzonego przez zakład pracy, w którym

pracowali bezpośrednio przed przejściem na emeryturę lub rentę. Z tej grupy należy wyłączyć emerytów

i rencistów nadal wykonujących pracę na podstawie umowy o pracę u pracodawcy tworzącego zfśs,

gdyż takie osoby korzystają z funduszu na zasadach dotyczących pracowników.

Osoba, która uprzednio przeszła na wcześniejszą emeryturę i podjęła zatrudnienie w nowym zakła-

dzie pracy zawieszając wypłatę świadczenia, a następnie po rozwiązaniu umowy odwiesiła pobieranie

emerytury, powinna być kwalifikowana jako emeryt – były pracownik ostatniego zakładu pracy. Po-

twierdził to Sąd Najwyższy w uchwale z 15 listopada 1991 r. (I PZP 56/91, OSNC 1992/4/63).

Wynika z tego, że intencją ustawodawcy było objęcie opieką socjalną przez zakład pracy wyłącznie

tych byłych pracowników, którzy po zakończeniu zatrudnienia w firmie:

■

przeszli na emeryturę lub rentę (nawet jakiś czas po ustaniu stosunku pracy) oraz

przed nabyciem statusu emeryta/rencisty nie zawierali umowy o pracę z innymi podmiotami.

■

WAŻNE!

Pracodawcy nie mogą wykluczyć byłych pracowników emerytów (rencistów) z grupy osób

uprawnionych do korzystania ze środków zfśs.

3. Inne osoby, którym w regulaminie zfśs przyznano prawo do korzystania

ze świadczeń

Pracodawca ma możliwość swobodnego kształtowania kręgu osób, którym chciałby udzielić

pomocy ze środków zfśs. Dzięki temu opieką socjalną można obejmować nie tylko obecnych lub

byłych pracowników (emerytów/rencistów), ale również np.: dzieci z domu dziecka, dzieci zmar-

łych pracowników, osoby zatrudnione w placówkach ochrony zdrowia obsługującej zakład pracy,

zleceniobiorców lub wykonawców umowy o dzieło, konkubentów pracowników. Grupa osób, którą

pracodawca upoważni do korzystania z funduszu, powinna zostać wyraźnie określona w regulaminie

funduszu.

Rozdział 2

Tworzenie Funduszu

budżetowych tworzą Fundusz, bez względu na licz-

bę zatrudnianych pracowników.

3. Pracodawcy zatrudniający według stanu na

dzień 1 stycznia danego roku mniej niż 20 pracow-

ników w przeliczeniu na pełne etaty, z zastrzeżeniem

ust. 2, mogą tworzyć Fundusz do wysokości i na

zasadach określonych w art. 5 lub mogą wypłacać

świadczenie urlopowe, o którym mowa w ust. 4–6.

3a. Pracodawcy, o których mowa w ust. 3, nieob-

jęci układem zbiorowym pracy oraz niezobowiązani

do wydania regulaminu wynagradzania, informacje

w sprawie nietworzenia Funduszu i niewypłacania

Art. 3. [Pracodawcy tworzący fundusz]

1. Fundusz tworzą, z zastrzeżeniem ust. 2, praco-

dawcy zatrudniający według stanu na dzień 1 stycz-

nia danego roku co najmniej 20 pracowników w prze-

liczeniu na pełne etaty.

1a. (uchylony).

1b. (uchylony).

2. Pracodawcy prowadzący działalność w formie

jednostek budżetowych i samorządowych zakładów

PRAWO dla kadr i płac

ZFŚS 2013 – Ustawa o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych z komentarzem.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: