KOMEDIA Samuel Beckett.pdf

Samuel Beckett

Komedia

Utwór napisany po angielsku w r. 1962 pt. Play i

przełożony przez autora na francuski pt. Comédie.

Po raz pierwszy opublikowany po niemiecku pt. Spiel w r.

1963 w Niemczech, po angielsku w r. 1964 w Wielkiej

Brytanii, po francusku – w r. 1964 we Francji. Po raz

pierwszy wykonany po niemiecku 14 czerwca 1963 r. w

Ulmer Theater w Ulm. W r. 1978 zrealizowany przez

autora w języku niemiecim w Schiller Theater w Berlinie

–

Kobieta pierwsza

–

Kobieta druga

–

Mężczyzna

Na proscenium, pośrodku, stykające się ze sobą trzy jednakowe urny

[patrz str. 23] o wysokości około metra. Z każdej z nich wystaje głowa;

szyja ściśle w wylocie urny. Od lewej do prawej [patrząc od widowni]

są to głowy K2, M i K1. Zwrócone twarzami dokładnie ku widowni,

pozostają przez cały czas nieruchome. Twarze pozbawione wieku i

rysów, do tego stopnia, że prawie nie odróżniają się od urn. Ale nie

maski 1 . Do wypowiedzi wywołuje ich punktówka wycelowana w same

twarze. Patrz s. 22. Światło punktówki przeskakuje z twarzy na twarz

błyskawicznie. Poza miejscami zaznaczonymi, ciemność [taka jak na

początku, czyli prawie zupełna] nie zapada.

Tytuł – za wersją fr. Tytuł wersji ang. [ Play ] mieni się takimi znaczeniami jak „sztuka”,

„gra”, „zabawa”. Tytuł wersji fr. kojarzy się z poematem Dantego – dziełem niezwykle

ważnym dla autora – dziełem, które wywarło na jego twórczość wielki wpływ. Jak

wiadomo, Dante nadał swemu utworowi właśnie tytuł Komedia, co zgodnie z kategoriami

stylistyki średniowiecznej podkreślało, że nie zamierza wypowiadać się stylem

podniosłym, „tragicznym”, lecz językiem powszednim, „komicznym”. „Boska” jest

przydomkiem pochodzącym od późniejszych, pełnych podziwu czytelników. Z kolei tytuł

wersji ang. kojarzy się [oczywiście tylko w kontekście treści sztuki] z następującym

ustępem Praw Platona: „Powiadam więc, że wagę przykładać trzeba do tego, co

poważne, a nie trzeba do tego, co niepoważne. Otóż godny tego, by poświęcać mu całą

uwagę, jest jedynie Bóg, człowiek zaś, jak już mówiliśmy, jest jakby jakąś przemyślnie

sporządzoną zabawką boga, a to, że nią jest, stanowi naprawdę jego wartość. Zgodnie z

tym przeznaczeniem każdy – mąż i niewiasta – powinien przepędzać swe życie bawiąc

się w najpiękniejsze zabawy” [przeł. Maria Maykowska, PWN, Warszawa 1960, s. 300].

W ang. przekładzie Praw słowo „zabawy” oddane jest właśnie przez słowo play . Te dwa

odniesienia wyznaczają trop prowadzący do pojęcia zarówno intencji pisarza, jak i sensu

tej sztuki.

1 Ale nie maski – tylko w wersji ang.

Odpowiedź na światło pada błyskawicznie. Twarze – kamienne. Głosy,

poza miejscami, gdzie zaznaczona jest ekspresja, bezbarwne.

Tempo mówienia bardzo szybkie.

Gdy kurtyna idzie w górę, na scenie prawie zupełna ciemność.

Urny ledwo dostrzegalne. Pięć sekund.

Słabe światło trzech punktówek jednocześnie na trzy twarze. Trzy

sekundy 2 . Głosy ciche, słowa w dużej mierze niezrozumiałe 3 .

Tak, dziwne, ciemność najlepsza, a im ciemniej, tym

gorzej, dopiero jak całkiem ciemno, tylko wtedy

wytchnienie, lecz to przyjdzie, ta chwila, w tym

rzecz, ujrzysz to, puścisz mnie, zostawisz, i będzie

całkiem ciemno, i cicho, wymazane za zawsze, po

wszystkim –

Tak, pewnie, lekko stuknięta, bardzo proszę,

mówiliby: biedaczka, lekko stuknięta, w głowę,

leciutko [ Cichy, wariacki śmiech ], leciutko, niestety,

wątpię w to, wątpię w to, nic takiego, wciąż jestem

całkowicie normalna, dalej robię, co mogę, jak

umiem –

[razem]:

Patrz

s. 22 -

Tak, spokój, wydawało się, wszystko zgaśnie, cała

męka, jakby nigdy... niczego nie było, że przyjdzie...

[ Czknięcie ] przepraszam, to bzdura, już wiem, a

jednak, zdawało się, że będzie... to znaczy... nie

dosć, że już po wszystkim, jakby nigdy... niczego nie

było –

Punktówki gasną. Ciemność. Pięć sekund. Mocne światło trzech

punktówek jednocześnie na trzy twarze. Trzy sekundy 4 . Głosy o

normalnej sile.

2 Trzy sekundy – tylko w wersji ang.

3 Słowa w dużej mierze niezrozumiałe – tylko w wersji ang.

4 Trzy sekundy – tylko w wersji ang.

Mówiłam mu: Skończ z nią –

[razem]:

Któregoś ranka, kiedy szyłam –

Niedługo byliśmy ze sobą –

Punktówki gasną. Ciemność. Punktówka na K1.

K1: Mówiłam mu: Skończ z nią. Przysięgałam na wszystkie świętości –

Punktówka z K1 na K2

K2: Któregoś ranka, kiedy szyłam sobie, siedząc przy otwartym oknie,

wpadła jak bomba i naskoczyła na mnie. Skończ z nim, wrzasnęła, on

jest mój. Na zdjęciach wyglądała dużo lepiej. Ujrzawszy ją wtedy

pierwszy raz na żywi, zrozumiałam, dlaczego wolał mnie.

Punktówka z K2 na M

M: Niedługo byliśmy ze sobą, a ona już coś zwietrzyła. Skończ z tą

dziwką, powiedziała, albo poderżnę sobie gardło – [ Czknięcie ]

przepraszam – Bóg mi świadkiem. Wiedząc, że nie może mieć żadnych

dowodów, powiedziałem, że nie wiem o czym mówi.

Punktówka z M na K2

K2: O czym pani mówi?, spytałam szyjąc dalej. O jakimś pani bliskim?

Z kim mam skończyć? Czuć go tobą, wrzasnęła, cuchnie suką.

Punktówka z K2 na K1

K1: Przez wiele miesięcy wynajmowałam detektywa, aby go śledził. Ale

nigdy nawet cienia dowodu. Poza tym muszę przyznać, że... starał się

jak dawniej. W tej sytuacji, wiedząc, że związków czysto platonicznych

w ogóle nie uznawał, zastanawiałam się czasem, czy nie oskarżam go

niesłusznie.

Tak.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: