A. Loomba - Kolonializm i literatura
- apolityczny charakter myśli humanistycznej (do niedawna brak zainteresowaina literatury kolonializmem),
- konieczność zrewidowania terminów,
- zaczęto badać kluczową rolę lit.zarówno w kolonialnych, jak i antykolonialnych dyskursach → teksty lit.funkcjonują w społ.obiegu nie tylko ze wzgl.na ich faktyczną wartość, ale dlatego, że są częścią innych instytucji, takich jak rynek czy system edukacji; poprzez te inst.odgrywają kluczową rolę w konstruowaniu autorytetu kolonizatorów,
- teksty lit.zwyczajnie nie odzwierciedlają dominujących ideologii, lecz kodują napięcia, niuanse i zawiłości w obrębie kolonialnych kultur,
- podróżnicy europejskiego renesansu opisywali inne światy za pomocą własnych filtrów ideologicznych czy kulturowych; kulturowe rozróżnienia tłumaczyły też agresywny nacjonalizm w europejskich podbojach zamorskich,
- poezja także była kierunkowana przez spotkania międzykulturowe (np. John Donne – kochankowie w jego wierszach wyraźnie zaznaczają swoją odrębność wobec szybko zmieniającego się świata; kontekst kolonialny jest nie tylko „odzwierciedlony” w języku i symbolice tekstów lit., nie tylko jest tłem czy „kontekstem” dla ludzkich dramatów, ale stanowi centralny aspekt tego, co te teksty mają do powiedzenia nt.tożsamości, związkow i kultury; stos.seksualne i kolonialne stają się analogiczne),
- zarówno język, jak i literatura są zamieszane w konstruowanie binarnej opozycji m-dzy europejskim „Ja” a nieeuropejskim „Innym”, kt.jest częścią procesu stanowienia kolonialnej władzy,
- kreowanie sposobów widzenia i artykulacji, kluczowych dla kolonializmu; wywieranie wpływu na ludzi jako jednostki; zadania demaskatorskie,
- w tekstach zawiera się międzykulturowa hybrydowość, kt.nie da się oddzielić od procesów poli.i hist.,
- Lamming (1960) – wydał esej, w kt.próbował zrozumieć jak ważna może być lit.w dewaluowaniu i kontrolowaniu kolonialnych podmiotów, ale również w rzucaniu wyzwań kolonializmowi,
- znaczenie innych tekstów kultury, np. obraz Odkrycie Ameryki przez Vespucciego Stradanusa (XVI w.) → „spotkanie” V. z Ameryką ustanawia kolonialny paradygmat, w kt.europejski podmiot osiąga indywidualność właśnie w opozycji do skolonizowanych ludów; różne rodzaje „tekstów” używają różnych języków i kodów do ukazywania zazębiających się obrazów, tworzą wspólny słownik i konstruują Amerykę jako atrakcyjny ląd, gotowy na kolonizację,
- dominanta staraotypów, np. ukazanie tubylca jako gwalciciela kt. Przybyl zgwałcić białą kobietę, symbolizującą kulturę europejską (Burza Szekspira),
- Sharpe ostrezga przed abstrahowaniem literatury od innych form pisarskich, przypomina, że teksty nieliterackie (np. artykuły prasowe, sprawozdania i raporty rządowe, wspomnienia, dzienniki itp.) są równie otwarte na analizę ich strategii retorycznych i figur narracyjnych; nie są one z konieczności „obiektywne”, ale przedstawiają własną wersję rezczywistości stworzoną na potrzeby określonych czytelników,
- - obecnie te wątki, w kt. występuje wątek imperialny są interpretowane w kontekście europejskiej ekspansji
- - lit. angielska - skażona kolonializmem; polityką; wyjątek stanowi powieść wiktoriańska, w kt. nie ma za wiele o tym mowy, za to beletrystyka jest nasiaknięta kolonialnymi podróżami
- - odczytanie książki „Dziwne losy Janne Eyre” bohaterki skażone imperializmem (?) dyskusja na ten temat;
- - „Szerokie morze Sargassowe” - powieść poruszająca tematy rasy, niewolnictwa, życzliwa jest plantatorom
- - analiza dzieł angielskich pod tym kątem umozliwia inne ich odczytania: feministyczne, marksistowskie; poszerzenie rozumienia pojęć kolonialny i postkolonialny
- - znaczenie tekstu nadawane przez opiniotwórczych krytyków - ich zdanie ejst jedyne i fukncjonuje w systemach edukacji; np. analiza Otella Szekspira - odczytana jako zazdrość męska do czarnego mężczyzny, rasizm podrzymywany w kontekstach, uczono o autorytecie Szekspira i angielskości, a nie o międzyrasowej miłości
- literatura moze służyć kolonialnym interesom - systemy edukacyjne dewaluują rdzenne literatury, wystepują równiez europocentryczne krytyczne perspektywy, kt. wyznaczają kanon dzieł wartościowych i tych z wyższych sfer
- - rozwój literaturoznawstwa jako dyscypliny studiów brytyjskich był powiązany z potrzebami kolonialnych administratorów - nauczanie tak literatury, by europejskość stanowiła forme nadrzędną, nauczanie ludność rdzennej tak, by służyło to celom kolonialnym
- - studia nad lit. ang. stały się maską dla eksploatacji ekonomicznej i materialnej i były formą kontroli politycznej; literatura nauczała kultury anglii i tradycji; kontekt orientalny w lit. traktowano jako dodatek, coś co mineło, historyczny fakt; angielska książka służy symbolizowaniu władzy angielskiej literatura w kolonaich może ukazywać przepaść między kolonizatorami, a skolonizowanymi; nawracanie ludności rdzennej; poddanie ich transformacji religijnej, kulturowej poprzez tekst, proces ucywilizowania i włączenie do wspólnoty „innego”
- można też mówić, ze ang. literatura podsyciła w rdzennej ludzności chęć walki o wolność i równość; otrzymali „język” tych, kt. ich zniewolili; władza kolonialna umozliwa poprzez to antykolonialne działalności; wykorzystanie języka, by opisać rdzenne doświadczenia; język tak wykorzystany, by wpasował się w inny rdzenny, zaadaptowany sposób
- sztuki Szekspira używane zarówno do propagowania jak i kwestionowania rasizmu
- postkolonializm - odczytywanie literatury pozaeuropejskiej; dekolonizacja to nie tylko odczytywanie tekstów afrykańskich, azjatyckich etc., to tez konteksty polityczne; odczytanie tej lit. i porównywanie z europejską; oderwanie nowoczesnej kultury od jej przywiązań i powiązań; utworzenie nowych teorii literatury umożliwiło pełniejsze odczytanie literatury nie tlyko eurpejskiej; sugerują, ze procesy społeczne i historyczne sa tekstualne - sa nam dostepne poprzez reprezentację, pociagają za sobą strategie retoryczne i ideologiczne
- kolonializm ma być interpretownay i analizowany jak tekst literacki, z narracją, praktyką, z dyskursów ideologicznych, naukowych, literackich, ekonomicznych, popularne nrracje itd.
chce_sie_wyspac