IMMUNOLOGIA – wykłady
Interakcja makrofaga i limfocyta.
Narządy pierwotne limfatyczne :
- szpik
- grasica
U płodu → ♀ wątroba (dojrzewanie limfocytów B).
Noworodek z poziomem limfocytów B i T jak u dorosłego.
Ze szpiku pochodzą też :
- granulocyty
- mielocyty
- monocyty monoidalne
Granulocyty → kilka godzin → tkanki
Limfocyty krążą stale we krwi → żyją miesiącami, latami.
1 godz. ~ 2 % całej puli limfocytów we krwi → do tkanek → naczynia limfatyczne → tętnica podobojczykowa → krew
- śledziona
- węzły chłonne
- tkanka chłonna przewodu pokarmowego, dróg oddechowych czyli związana z błonami śluzowymi
Komórki krwi powstają z komórek macierzystych CD 34 → komórki zrębu = podścieliska : kontakt z CD 34 → regulują dojrzewanie leukocytów, erytrocytów.
Limfocyty wracają również do szpiku kostnego.
Rola szpiku kostnego :
1) pierwotny narząd limfatyczny
2) rezerwuar tych komórek (bo wracają one z powrotem do szpiku).
Zakażenie bakteryjne → opuszczenie układu krążenia przez komórki fagocytujące (gł. granulocyty, ale też monocyty)
Cząstki adhezyjne biorące udział w interakcji limfocyt – śródbłonek – 3 etapy :
1) CD 15 + selektyna E
2) Integryny – bardzo trwałe wiązanie
3) Chemokiny – przepchnięcie do tkanek (komórka przetacza się między komórkami śródbłonka )
Etapy fagocytozy :
przesuwanie się do wnętrza komórki
fuzja z lizosomami
Cała fagocytoza – 30 min.
Układ fagocytów jednojądrzastych :
- makrofagi
- monocyty
Ø komórki Kupfera
Ø mezangium w nerce
Ø makrofagi płucne
Ø opłucna i otrzewna
Ø mikroglej
Ø komórki zatok śledziony
Ø węzły chłonne
- limfocyty T i B
- megakariocyty
- komórki NK
Komórki APC :
- komórki dendrytyczne
- komórki Langerhansa
Różnicowanie limfocytów T
- różnicowanie oraz selekcja negatywnych i pozytywnych limfocytów T w grasicy
- 100 % limfocytów T wchodzi do grasicy, wychodzi 5 % (apoptoza, fagocytoza)
CD 4+, 3+, 8- Th → węzły chłonne
CD 4-, 3+, 8+ Tc → raczej śledziona
Dojrzałe limfocyty T – zdolne do rozpoznawania antygenów, czyli komórki tzw. immunokompetentne.
W węzłach chłonnych – kontakt między APC a limfocytem.
Węzły chłonne :
- grudki – limfocyty B
- części okołokorowe – limfocyty T
Makrofag z MHC II + antygen ( do 9 godz.) → rozpoznanie przez limfocyt
Limfocyty :
- powierzchniowe rec. + ag
- kom. dendrytyczne – na zasadzie pinocytozy włączają do swojego wnętrza
Prezentacja Ag i pobudzenie proliferacji jako odpowiedź komórki.
Prezentacja superantygenu, np. enterotoksyna gronkowcowa, toksyna paciorkowców – pobudza bardzo dużą ilość limfocytów T – sklejenie kom. APC z limfocytami T (→ proces autoimmunologiczny, np. RS)
- normalny ag – 0.1 % limf. T
- superantygen – 10 – 20 % limf. T
pobudzona komórka T
uwalnianie cytokin :
IFN γ
GM CSF
IL-4
TNF β
Czynniki powierzchniowe kom. w interakcjach między kom. B i T : kom. B CD 40 a ligand na kom. T – brak ekspresji genu dla tego ligandu → hipogammaglobulinemia → zespół hiperIgM
APC aktywacja kom. T
tworzenie IL-2-R IL-2
pobudzenie komórki do proliferacji
Rola kom. Th w odpowiedzi typu komórkowego :
- Th typ I – IFN γ, TNF α
- Th typ II – IL-10, IL-4
Część komórek zachowa gotowość i receptory, ale nie biorą udziału – komórki pamięci → szybka reakcja typu wtórnego (np. sklepienie).
Nie wszyscy wytwarzają komórki pamięci.
klonalna selekcja komórek B
komórki B komórki pamięci
Th (1 i 2)kontrolują limfocyt B (proliferację i różnicowanie)
Tc CD 8 CD 4
MHC I MHC II
Kom. K rozpoznają ab + ag na powierzchni
Kom. NK
NKR – P1 (CD161)
KIR MHC I – to sygnał do kom. NK i ham. Jego funkcjonowania
Odporność miejscowa
~ 1 000 000 000 drobnoustrojów dziennie do organizmu → pobudzenie limfocytów w warstwie podśluzówkowej, tzw. krążenie śluzówkowe limfatyczne
- część tu zostaje
- część do krwiobiegu – odp. Całkowita
- część uczula się na własne ag → wraca do błony śluzowej → niszczenie (np. Crohna – sterydy)
Synteza i sekrecja wydzielniczego IgA
- IgA – dimer (żeby się mogła przyczepić do śluzówki i nie było utraty) → sekrecyjna IgA
- IgA – może być dostarczany bądź syntetyzowany na miejscu.
Zmiany w grasicy związane z wiekiem :
- część rdzenna – nie zmienia się
- część korowa – maksymalna aktywność : 2 miesiące przed i po urodzeniu, a potem spadek aktywności, czyli ↑ ilości schorzeń autoimmunologicznych
IgG w surowicy płodu i noworodka
100% - IgG matki IgG
80% -
IgM
60% -
40% -
IgA
20% -
, , , , , , ,
½ 1 2 4 8 10 32 lat
IgG – przenika drogą transportu aktywnego przez łożysko, poziom taki jak u matki (a nawet wyższy).
3 – mies. – tzw. fizjologiczna hipogammaglobulinemia, bo mało IgG matki, własne dopiero rosną.
3 – 6 r.ż. – wartości zbliżone do dorosłego (800 – 1400 mg%).
Brak matczynego IgA, IgM , ale w ostatnich tygodniach przed porodem dziecko zaczyna produkować własne IgM.
Zmiany poziomu Ig z wiekiem : stopniowy ↑ z wiekiem, z wyjątkiem, gdy matka przekazuje Ig.
Zaburzenia układu odpornościowego :
1. Zespoły niedoboru odporności
2. Autoimmunizacyjne – nasz własny układ odpornościowy uodparnia się przeciw własnym tkankom
3. Reakcja prawidłowa lub nadmierna – reakcja alergiczna
AIDS – nabyty zespół niedoboru odporności.
Epidemiczna forma niedoboru odporności charakteryzująca się występowaniem zakażeń oportunistycznych i nowotworów złośliwych u osób bez stwierdzonej innej przyczyny niedoboru odporności.
Definicja immunologiczna :
Choroba układu odpornościowego związana z nabytym i przetrwałym ilościowym i funkcjonalnym niedoborem limfocytów Th i hiperreaktywnością limfocytów B.
- epidemiczny
- medyczny
- psychologiczny
- ekonomiczny
- społeczny
- demograficzny (Afryka, Azja pd-wsch)
WHO, 1998
Ø ok. 16 000 nowych zachorowań dziennie
Ø ok. 40 mln zakażonych (dane zaniżone !)
Ø do 1998 zmarło 12 mln chorych (9.3 mln w 1998)
Ø dzieci – 1.5 mln zakażonych (1995)
Ø ³ 2000 – ok. 10 mln
1. Kontakty seksualne
2. Krew i jej produkty
3. Pionowe : matka – dziecko
- pasaż śródłożyskowy
- ekspozycja podczas porodu (krew, wydzielina pochwowa)
- zakażone mleko matki
Zmiana kierunku przenoszenia HIV w ciągu lat :
- parę lat temu : homo- i biseksualiści – 70 %, heteroseksualiści – 11 %
- obecnie : homo- i biseksualiści – 10 %, heteroseksualiści – 70 %
Wirus HIV ma na swej powierzchni glikoproteinę 160 (gp 160) – wewnątrzbłonowa gp 41 i zewnątrzbłonowa gp 120.
Gp 120 + cząsteczka CD 4 + limfocyt T / monocyt
- wiązanie z CD 4
- aktywacja
- połączenie fuzyny z HIV
- fuzja błon – wirus wnika bez otoczki
Fuzyna (koreceptor) – receptor dla hemokin :
- rec. CXCR4 (na limfocycie T) dla wirusów T-tropowych
- ...
pluszak90