kino domowe 1.pdf

zastosowania

Przegl¹d rozwi¹zañ kina domowego

mu. Stop-klatka ma cyfrow¹ jakoæ w pe³-

nym znaczeniu tego okrelenia.

Film na DVD mo¿e zostaæ nagrany

przy wykorzystaniu dziewiêciu kamer,

ustawionych pod ró¿nym k¹tem. Widz

sam wybiera, z której z nich pragnie le-

dziæ rozgrywaj¹c¹ siê akcjê. Obecnie

w taki sposób s¹ nagrywane g³ównie

koncerty oraz filmy erotyczne. Dla twór-

ców kina artystycznego jest to wci¹¿ wy-

zwanie.

Zapis dwiêku na p³ycie DVD-Video

daje ogromne mo¿liwoci. Na jednym

kr¹¿ku producent mo¿e umieciæ do

omiu cie¿ek audio (np. nagranych w ró¿-

nych wersjach jêzykowych), z których

ka¿da mo¿e mieæ do omiu oddzielnych

kana³ów dwiêkowych. Najpopularniej-

szym formatem zapisu dwiêku, stosowa-

nym w DVD, jest Dolby Digital (AC-3).

Uzupe³nieniem podk³adu muzycznego

jest do 32 wersji podpisów, opracowanych

w ró¿nych jêzykach.

Na p³ycie DVD, poza filmem, produ-

cenci zazwyczaj umieszczaj¹ menu po-

zwalaj¹ce na ³atwy dostêp do dodatko-

wych materia³ów np. biografii aktorów

i twórców obrazu, scenariusza czy inne-

go rodzaju informacji.

Cyfrowy

iluzjon

Trzy drogi

Co to wszystko ma wspólnego z kompu-

terami? Bardzo wiele. Dostêpnoæ

i wci¹¿ spadaj¹ce ceny napêdów DVD-

-ROM oraz stale rosn¹ca moc obliczenio-

wa procesorów daj¹ szansê szerokiej rze-

szy posiadaczy pecetów na zamianê ich

blaszaka w domowy odtwarzacz wi-

deo. Bez ma³a rok temu (CHIP 12/98, s.

120) pisalimy o kartach dekoduj¹cych

filmy DVD urz¹dzeniach niezbêdnych

do zapewnienia p³ynnego odtwarzania

ruchomych obrazów. Dzi, dziêki po-

wstaniu tzw. programowych dekoderów

Zaledwie roku temu pojawi³y siê na naszym rynku pierwsze

modele odtwarzaczy DVD oraz filmy zapisane na srebrnych

kr¹¿kach. Dzisiaj, gdy hit minionego lata film Matrix wy-

dano w USA tylko na p³ycie DVD, mo¿na ju¿ mówiæ o ustano-

wieniu standardu, z którym domowe kino wejdzie w XXI wiek.

D otychczas zestaw kina domowe-

dardu VHS. Filmy przechowywane s¹

w postaci cyfrowej na p³ycie optycznej

noniku nie zu¿ywaj¹cym siê w trakcie

wielokrotnego odtwarzania. Dwukrotnie

zwiêkszona zosta³a tak¿e rozdzielczoæ

nagranego materia³u z 288 do 576 linii

poziomych w standardzie PAL.

P³yta DVD dostarcza te¿ niespotyka-

nych dot¹d mo¿liwoci sterowania odtwa-

rzaniem. Dostêpne jest np. b³yskawiczny

przejcie do dowolnej sceny filmu zde-

finiowanej przez producenta w procesie

przygotowywania p³yty lub dowolnie wy-

branej przez widza. Oczywicie mo¿liwe

jest przewijanie z podgl¹dem z ró¿nymi

prêdkociami do koñca i do pocz¹tku fil-

go sk³ada³ siê na ogó³ z trzech ele-

mentów: telewizora, odtwarza-

cza VHS (SVHS) i ewentualnie wzmac-

niacza dwiêku stereo, w najlepszym wy-

padku Dolby Surround. Takie po³¹czenie

dawa³o ca³kiem dobr¹ jakoæ obrazu

i dwiêku. Niestety, kasety VHS zu¿ywa-

³y siê doæ szybko i jakoæ nagranego ma-

teria³u ulega³a z czasem pogorszeniu.

Istotnie wp³ywa³o to na komfort ogl¹da-

nia filmów.

spis treci

190 Know-how: podstawowe wiadomoci

o odtwarzaniu filmów z p³yt DVD

191 Podstawy: s³owniczek pojêæ i skrótów

192 Poradnik: jak mo¿na skonfigurowaæ

komputer do odtwarzania filmów

192 Podstawy: zalety i wady dekoderów

sprzêtowych

195 Graf: warianty rozwi¹zañ

196 Podstawy: zabezpieczenia na p³ytach DVD

198 Tabela: dane techniczne

200 Przegl¹d: dekodery programowe

203 Porady: ustawienia Cinemaster a

204 Przegl¹d: dekodery sprzêtowe

Kino w domu

Powstanie nowego formatu DVD-Video

rozwi¹za³o podstawowe bol¹czki stan-

190

listopad 11/99

zastosowania

Przegl¹d rozwi¹zañ kina domowego

podstawy

S³owniczek

Dekodowanie strumienia wideo

Dolby Digital (AC-3) format zapisu i kom-

presji dwiêku stosowany na p³ytach DVD

i w telewizji cyfrowej. cie¿ka dwiêkowa fil-

mu mo¿e zostaæ nagrana z wykorzystaniem

od jednego do piêciu kana³ów oraz tzw. LFE

(Low Frequency Effect efekt niskotonowy).

Na p³ytach DVD najczêciej znajduje siê pod-

k³ad nagrany w uk³adzie 5.1 (tzn. 4 g³oniki

boczne + g³onik centralny oraz LFE), cho-

cia¿ mo¿na spotkaæ kr¹¿ki ze cie¿k¹ mono-

fonicz¹ lub Dolby Surround.

DTS (Digital Theatre Systems) format za-

pisu i kompresji dwiêku, alternatywny wobec

Dolby Digital. Charakteryzuje siê trzykrotnie

mniejszym stopniem kompresji (mniejsza

stratnoæ), co owocuje zachowaniem bardziej

wysublimowanych detali dwiêkowych.

Video Port element procesora graficznego

odpowiedzialny za wywietlanie strumieni wi-

deo, transmitowanych bezporednio ze ród³a

(np. tuner TV, dekoder DVD) do karty graficz-

nej z pominiêciem CPU i pamiêci komputera.

Taki sposób przesy³ania danych nie powodu-

je znacznego obci¹¿enia komputera. Video

Port zawiera procedury skalowania obrazu

i konwersji kolorów. Wystêpuje we wszystkich

nowych procesorach graficznych.

Zanim ujrzymy na monitorze obraz filmowy pochodz¹cy z odtwarzacza DVD, nasz

komputer musi wykonaæ mnóstwo pracy... (liczby znajduj¹ce siê w górnej czêci

rysunku okrelaj¹ przybli¿ony procentowy udzia³ danej operacji w ca³ym procesie

dekodowania strumienia wideo).

VPE (Video Port Extensions) rozszerzenia bi-

bliotek DirectDraw, niezbêdne do wywietlania

filmów DVD na ekranie monitora, zaimplemen-

towane po raz pierwszy w pakiecie DirectX 5.

DVD, temu niezwykle ¿mudnemu zada-

niu mo¿e sprostaæ komputer z proceso-

rem Pentium II 350.

Istniej¹ trzy sposoby odgrywania fil-

mów DVD za pomoc¹ komputerów oso-

bistych. Pierwszy z nich zosta³ ju¿ do-

k³adnie opisany na ³amach CHIP-a. Me-

toda ta wymaga instalacji osobnej karty

wspomagaj¹cej odtwarzanie sprzêto-

wego dekodera DVD. Wszystkie opera-

cje, zwi¹zane z dekodowaniem i wywie-

tlaniem filmów, przejmuje w³anie to

urz¹dzenie. Dziêki niemu do ogl¹dania

filmów wystarcza teoretycznie ka¿dy

komputer wyposa¿ony w magistralê PCI.

W praktyce, ze wzglêdu na wymagania

systemu operacyjnego, producenci kart

DVD zalecaj¹ co najmniej komputer PC

z procesorem Pentium.

porównawczym dekoderów (CHIP

12/98) i tecie kart ATI (CHIP 7/99,

s. 48). Rozpakowany strumieñ wideo

jest nastêpnie przekazywany do Video

Portu elementu procesora graficznego,

który umo¿liwia p³ynne wywietlanie fil-

mów. Najbardziej znanymi kartami gra-

ficznymi obs³uguj¹cymi IDCT i MC s¹

modele firmy ATI, bazuj¹ce na uk³adzie

Rage 128. Innymi popularnymi koæmi

obs³uguj¹cymi tylko MC, s¹ S3 Sava-

ge3D oraz Trident Blade 3D.

Ostatnia stosowana technika we

wszystkich etapach dekompresji DVD

wykorzystuje wy³¹cznie potencja³ obli-

czeniowy CPU. Zdekodowany strumieñ

wideo trafia, podobnie jak w poprzednim

przypadku, do Video Portu karty graficz-

nej. Jak ju¿ wspomniano, metoda ta wy-

maga niezwykle silnego procesora co

najmniej Pentium II 350.

Komputerowe DVD to nie tylko de-

kompresja obrazu, pecet odpowiada tak-

¿e za odtwarzanie przestrzennego

dwiêku. Dekodery s¹ w stanie przetwo-

rzyæ dwiêk wielokana³owy do postaci

zrozumia³ej dla kart dwiêkowych czy-

li zwyk³ego stereo. Ostatnio coraz po-

pularniejsze s¹ procesory audio, obs³u-

guj¹ce 4 lub 6 kana³ów fonii. Z tego do-

brodziejstwa korzystaj¹ g³ównie odtwa-

rzacze programowe, zapewniaj¹c wi-

dzowi znakomity dwiêk przestrzenny.

Jest to namiastka pe³nego, lecz niestety

drogiego zestawu Dolby Digital.

Przeplot filmy DVD s¹ na ogó³ zapisywane

w postaci 24 pe³nych ramek (klatek) na sekun-

dê, s¹ jednak predefiniowane do odtwarzania

w standardzie PAL/NTSC. Formaty te wywie-

tlaj¹ ramki obrazu z przeplotem, a wiêc ka¿da

ramka sk³ada siê z dwóch tzw. pól (pó³ramek).

Pole takie zbudowane jest z linii parzystych al-

bo nieparzystych obrazu. Podczas odtwarza-

nia pó³ramki wywietlane s¹ w odbiorniku TV

naprzemiennie z czêstotliwoci¹ 50/60 Hz. Po-

niewa¿ monitory komputerowe od dawna nie

pracuj¹ z przeplotem, podczas odtwarzania

DVD jest on usuwany za pomoc¹ jednej z tech-

nik: BOB lub Weave. Pierwsza polega na wy-

wietlaniu tylko jednego pola, a brakuj¹ce linie

s¹ interpolowane lub dublowane w proceso-

rze graficznym. Metoda druga wymaga

dodatkowych obliczeñ CPU, poniewa¿ przed

wywietleniem oba pola ramki s¹ ³¹czone i do-

piero wtedy przesy³ane do karty graficznej.

Format anamorficzny panoramiczne filmy ki-

nowe maj¹ stosunek szerokoci do wysokoci

obrazu równy 1,85:1 lub 2,35:1. Nagrywane s¹

jednak na tamie celuloidowej w formacie

1,33:1. Odpowiedniego zwê¿enia (o 25%)

w poziomie dokonuj¹ tzw. soczewki anamor-

ficzne. W przypadku filmów 2,35:1 na górze i na

dole ramki na³o¿one zostaj¹ dwa w¹skie, czar-

ne paski (ang. matte). Podobne zjawisko sto-

sowane jest przy przygotowaniu wiêkszoci fil-

mów DVD. Podczas odtwarzania obraz jest po-

nownie rozci¹gany do oryginalnej szerokoci.

W przypadku telewizorów 16:9 (czyli nieco

mniej ni¿ 1,85:1) przeskalowany film zajmuje

ca³¹ powierzchniê ekranu, na telewizorach

4:3 na górze i dole ramki filmu na³o¿one s¹ dwa

czarne paski. Do ogl¹dania filmów anamorficz-

nych na ekranie monitora zalecana jest roz-

dzielczoæ co najmniej 1024x768. Filmy takie

na ogó³ oznaczone s¹ na opakowaniach jako

przystosowane do TV 16:9.

Jeli nie dekoder, to...

Sposób drugi nie wykorzystuje specjal-

nej karty dekoduj¹cej. Technika ta jest

po³¹czeniem odtwarzacza programowe-

go z kart¹ graficzn¹, maj¹c¹ zaimple-

mentowane procedury wspomagaj¹ce

dekodowanie i wywietlanie DVD.

Wstêpne fazy dekompresji wykonuje

CPU, resztê zadañ przejmuje procesor

na karcie graficznej. Sprzêtowo wspo-

magane operacje obejmuj¹ proces IDCT

(odwrotna dyskretna transformata kosi-

nusowa) oraz MC (kompensacja ru-

chu). Obydwa zagadnienia zosta³y

opisane we wspomnianym tecie

191

zastosowania

Przegl¹d rozwi¹zañ kina domowego

zastosowania

Kino w domowych pieleszach

Celem badañ przeprowadzonych w laboratorium CHIP-a by³o tym razem poddanie próbie ogniowej

kilku wariantów rozwi¹zania jednego zadania: wykorzystania komputera PC jako si³y napêdowej

domowego zestawu kinowego.

D ecyzja o zakupie czytnika DVD

na p³ycie oraz wywietlania obrazu i od-

twarzania dwiêku wykorzystuj¹ ró¿ne

technologie, o ró¿nych proporcjach udzia-

³u rozwi¹zañ sprzêtowych i programo-

wych.

Stosunkowo najtaniej jest uzyskaæ wy-

sokiej jakoci obraz na monitorze kompu-

terowym. Badania w laboratorium pozwo-

li³y wyeliminowaæ warianty nie daj¹ce po-

¿¹danego efektu koñcowego. Przyjêto za-

³o¿enie, ¿e wynikiem tych prac bêdzie

przedstawienie

rozwi¹zañ zapew-

niaj¹cych efekty

w pe³ni zadowala-

j¹ce. Krótko mó-

wi¹c: obraz

i dwiêk musz¹

byæ odtwarzane

p³ynnie. Wykorzy-

stanie pozosta-

³ych mo¿liwoci

technologii DVD

oraz takie cechy,

jak np. wygoda obs³ugi wziêto pod uwagê

w drugiej kolejnoci. Przyk³adowe rozwi¹-

zania, wybrane sporód urz¹dzeñ i progra-

mów dostêpnych obecnie na naszym ryn-

ku, zilustrowane zosta³y w postaci grafu

decyzji na s. 195. Jak ³atwo zauwa¿yæ, dróg

prowadz¹cych do celu ogl¹dania filmów

DVD z akceptowaln¹ dla u¿ytkownika ja-

koci¹ jest wiele. Rozwi¹zania przez nas

prezentowane s¹ jedynie przyk³adami ze-

stawów spe³niaj¹cych postawione im wa-

runki.

Twarde realia

Podstawowym elementem, niezbêdnym

przy odtwarzaniu filmów DVD, jest czyt-

nik. Ka¿de z istniej¹cych na rynku urz¹-

dzeñ umo¿liwia p³ynne odtwarzanie fil-

mów, nie oznacza to jednak, i¿ ka¿de z nich

jest równie dobre. Warto zastanowiæ siê

nad zakupem czytnika drugiej generacji,

gdy¿ w przypadku wczeniejszych mode-

li odczyt p³yt

CD-R i CD-RW mo¿e okazaæ siê niemo¿-

liwy. Bardzo wa¿ne jest, by zwróciæ uwa-

gê na sposób potraktowania przez produ-

centa problemu zabezpieczeñ regional-

nych. Najlepszym wyborem s¹ czytniki nie

blokowane sprzêtowo (zabezpieczenie

oznaczane jako RPC-1). W przypadku

czytników oznaczonych jako RPC-2 mo¿-

liwe jest kilkakrotne prze³¹czenie wyko-

rzystywanej strefy, po czym nastêpuje jej

nieodwracalne zablokowanie. Po instala-

cji czytnika nale¿y pamiêtaæ o w³¹czeniu

dla niego trybu DMA, w przeciwnym ra-

zie odtwarzanie mo¿e nie byæ p³ynne. Na

tym etapie posiadaczy procesorów AMD

mo¿e spotkaæ przykra niespodzianka. Od-

powiednia opcja, obecna standardowo

w ustawieniach systemowych p³yt ze z³¹-

zamiast napêdu CD-ROM powinna

sk³oniæ do próby udzielenia sobie odpo-

wiedzi na pytanie: co jeszcze trzeba zro-

biæ, aby korzystanie z filmów nagranych

na p³ytach DVD sta³o siê tak samo ³atwe

jak s³uchanie muzyki z p³yt CD? W obu

Nale¿y pamiêtaæ

o prawid³owym

ustawieniu deinter-

lacingu (usuwania

przeplotu), w przeciwnym razie efekt roz-

je¿d¿ania siê linii obrazu mo¿e znacznie

utrudniæ ogl¹danie

tych przypadkach intuicyjnie traktujemy

komputer raczej jako substytut prawdzi-

wego odtwarzacza. Czy jest to tylko ta-

nia imitacja? Warto sprawdziæ.

195

podstawy

O co walczymy?

Zacznijmy od uwiadomienia sobie, do

czego d¹¿ymy. Idea³em, dostêpnym dla

nielicznych, by³by rozbudowany zestaw

kina domowego, z³o¿ony z wysokiej klasy

odbiornika telewizyjnego (najlepiej z kine-

skopem 100 Hz i szerokok¹tnym ekra-

nem), systemu nag³onienia obs³uguj¹ce-

go standard Dolby Digital i DTS oraz do-

brego odtwarzacza DVD. Wystarczy wejæ

do sklepu ze sprzêtem RTV, aby bolenie

uzmys³owiæ sobie cenê takiego wzorca.

Czy oznacza to, ¿e raczej nie bêdziemy

klientami wypo¿yczalni oferuj¹cych filmy

na noniku cyfrowym?

Nie jest tak le napêdy DVD do kom-

puterów s¹ ju¿ stosunkowo niedrogie. Nie-

stety, to jeszcze nie wszystko. Pomiêdzy

czytnikiem a ekranem monitora lub tele-

wizora wiele musi siê wydarzyæ. Dostêp-

ne obecnie systemy dekodowania zapisu

Zalety i wady dekoderów sprzêtowych

G³ównym atutem dekoderów sprzêtowych s¹ wyj-

cia sygna³u wideo w standardach composite

i S-Video, pozwalaj¹ce na bezporednie pod³¹cze-

nie odbiornika telewizyjnego. Obraz uzyskiwany

w telewizorze charakteryzuje siê wy¿sz¹ jakoci¹

ni¿ ten na ekranie monitora kolory s¹ ¿ywsze i bar-

dziej kontrastowe.

¯adna niemal karta graficzna, wspó³pracuj¹ca

zodtwarzaczem programowym, nie zapewni na od-

biorniku TV obrazu o jakoci uzyskiwanej z deko-

dera sprzêtowego. Wyj¹tkiem s¹ karty Matroxa i EL-

SY (seria Erazor). Mog¹ one przechwyciæ zdeko-

dowany strumieñ wideo i przes³aæ go bezpored-

nio do swoich wyjæ sygna³u TV, zapewniaj¹c ca³-

kiem dobr¹ jakoæ obrazu. Z kolei obraz uzyskany

z dekodera programowego na monitorze ma na

ogó³ wyblak³e, ciemne kolory i pomimo bardzo wy-

sokiej ostroci, nie mo¿e równaæ siê z wywietla-

nym na ekranie dobrego telewizora. Monitor zapew-

nia wiêksz¹ ostroæ obrazu, jednak kosztem wy-

pranych bladych i niekontrastowych kolorów.

Drug¹ zalet¹ dekoderów sprzêtowych jest zni-

kome obci¹¿enie procesora komputera pod-

czas odtwarzania. Cecha ta sprawia, ¿e dedyko-

wane karty odtwarzaj¹ce s¹ jedynym sensownym

rozwi¹zaniem dla posiadaczy starszych, wolniej-

szych komputerów.

Wszystkie dekodery sprzêtowe maj¹ zainstalo-

wane wyjcie audio S/PDIF, umo¿liwiaj¹ce bezstrat-

ne przes³anie cyfrowego sygna³u audio do ze-

wnêtrznego dekodera Dolby Digital. Tylko czêæ od-

twarzaczy programowych potrafi wykorzystaæ wyj-

cie S/PDIF dostêpne na niektórych kartach dwiê-

kowych (np. SoundBlaster Live!, urz¹dzenia z pro-

cesorami Vortex-1/2).

Podstawow¹ wad¹ karty dekoduj¹cej DVD jest

doæ wysoki koszt zakupu co najmniej 300 z³. Dru-

gim istotnym mankamentem jest na ogó³ przeciêt-

na jakoæ filmów odtwarzanych na monitorze kom-

putera. Najczêciej stosowane po³¹czenie analogo-

we pomiêdzy monitorem a kart¹ DVD (Creative Dxr2

czy Hollywood Plus) prowadzi do wyranej degra-

dacji obrazu. Wyj¹tkiem jest doæ drogi (oko³o 500

z³) i trudno dostêpny sprzêtowy dekoder Cinema-

ster, który przesy³a zdekodowany strumieñ wideo

bezporednio do karty graficznej.

192

listopad 11/99

zastosowania

Przegl¹d rozwi¹zañ kina domowego

podstawy

Jak wybraæ najlepszy zestaw?

Przyk³adowe zestawy:

Ia: Pentium MMX 200, dekoder RealMagic Hollywood Plus, dowolna karta dwiêkowa

Ib: Pentium II 350, ELSA Erazor III, SBLive!, ELSAmovie

IIa: Pentium MMX 200, Dxr3, SBLive!

IId: AMD K6-2 400, ATI DVD, ATI Rage 128, Monster MX-300

IId: Pentium II 400, PowerDVD, SBLive!, Matrox G-400

IIIb: Pentium II 400, PowerDVD, SBLive!, dowolna karta graficzna

IIIb: Pentium II 350, Monster MX300 (wraz z Soft DVD), dowolna karta graficzna

IIIc: Pentium II 350, Monster MX300, WinfastDVD, karta graficzna LEADTEK Winfast

czem Super Socket, niekiedy nie jest do-

stêpna. Aby móc uaktywniæ obs³ugê DMA,

nale¿y zainstalowaæ dodatkowe poprawki

autorstwa producenta procesora dla p³yt

z chipsetem ALI i VIA.

kie procesory, nie ma jednak gniazda AGP.

Wspieraj¹c tylko kompensacjê ruchu

(MC) oczekiwaæ mo¿na p³ynnego odtwa-

rzania przy wykorzystaniu co najmniej

procesorów Pentium II 233 MHz. Odtwa-

rzacze programowe stawiaj¹ najwy¿sze

wymagania i w tym przypadku komputer

nale¿y wyposa¿yæ co najmniej w Pentium

II 300 MHz. Posiadacze procesorów AMD

znajduj¹ siê w nieco gorszej sytuacji war-

to rozgl¹daæ siê za procesorem o czêstotli-

woci powy¿ej 400 MHz oraz kart¹ gra-

ficzn¹ wspomagaj¹c¹ odtwarzanie.

Wszystkie programowe playery wyma-

gaj¹ obecnoci sterowników DirectX

w wersji co najmniej 5. Zwi¹zane to jest

z pojawieniem siê w tej edycji procedur ob-

s³ugi technologii Video Port, wykorzysty-

wanej przy wywietlaniu dekodowanego

obrazu na ekranie monitora. Utrudnia to

zastosowanie programowych odtwarza-

czy w systemie Windows NT 4.0, w któ-

rym zaimplementowano tylko DirectX

3 (jak dot¹d, jedynym dzia³aj¹cym pod

kontrol¹ tego systemu jest WinDVD).

U¿ytkownicy Linuksa równie¿ musz¹

jeszcze nieco poczekaæ na kompletne roz-

wi¹zania. Pojawi³y siê ju¿ biblioteki obs³u-

guj¹ce CSS (Content Scrambling System

patrz ramka na s. 196), bêd¹ce wstêpem

do utworzenia w pe³ni funkcjonalnych od-

twarzaczy, z czasem wiêc na pewno posia-

dacze tego systemu bêd¹ usatysfakcjono-

wani. W lepszej sytuacji s¹ u¿ytkownicy

komputerów Macintosh. Ju¿ dzi mog¹

oni odtwarzaæ filmy dziêki wykorzystaniu

sharewareowego programu DVD-Player.

Co z sercem?

Wymagania stawiane procesorowi ró¿ni¹

siê diametralnie w zale¿noci od stopnia

sprzêtowego wspomagania odtwarzania

filmu. Posiadacze komputerów wyposa¿o-

nych w procesory klasy Pentium 133166

MHz mog¹ osi¹gn¹æ p³ynne odtwarzanie

filmów poprzez zastosowanie dekodera

sprzêtowego. Przy braku takowego deko-

dera wymagania nieco wzrastaj¹. Dla u¿yt-

kowników komputerów wyposa¿onych

w kartê graficzn¹ wspomagaj¹c¹ wywie-

tlanie MPEG-2 na etapie IDCT oraz MC

niezbêdnym minimum teoretycznie jest

procesor Pentium 200 MMX. Wiêkszoæ

starszych p³yt g³ównych, obs³uguj¹cych ta-

Szkie³kiem i okiem

Producenci nowoczesnych kart graficz-

nych czêsto nadu¿ywaj¹ sformu³owania

optymalizowany dla b¹d te¿ wspiera-

j¹cy technologiê DVD. Proces deko-

dowania strumienia wideo MPEG-2 jest

196

195

zastosowania

Przegl¹d rozwi¹zañ kina domowego

podstawy

wieloetapowy (jego dok³adny opis znajdu-

je siê w CHIP-ie 12/98, s. 120). Aby mo¿-

na by³o mówiæ o rzeczywistym wsparciu

dekodowania przez kartê, musi ona przej-

mowaæ na siebie wykonanie kompensacji

ruchu (MC) b¹d te¿ odwrotnej dyskret-

nej transformaty kosinusowej (IDCT). Je-

¿eli karta wspomaga konwersjê kolorów

(np. Voodoo 3, Riva TNT/TNT2) lub

sprzêtowe nak³adanie napisów (np. Ma-

trox G200/G400, Riva TNT/TNT2), trud-

no mówiæ o wspomaganiu dekompresji

DVD. Wp³yw tych operacji na ca³oæ pro-

cesu dekodowania jest znikomy. W chwi-

li obecnej tylko ATI Rage 128 oraz karty

oparte na chipsecie SiS6326 przejmuj¹ na

siebie wykonanie zarówno MC, jak iIDCT.

W przypadku kart skonstruowanych na

bazie chipów ATI Rage Pro, S3 Savage,

Trident Blade 3D, Intel 810/752, Perme-

dia 3 procesor zwolniony jest z obowi¹z-

ku wykonania kompensacji ruchu.

Nawet jeli obraz prezentowany przez

odtwarzacze na ekranie monitora jest do-

brej jakoci, u¿ytkownik mo¿e jednak na-

braæ ochoty na ogl¹danie filmów na nieco

wiêkszym ekranie. Czêæ kart graficznych

zawiera wród swych z³¹czy wyjcie TV,

nie nale¿y jednak tego faktu przeceniaæ.

W wiêkszoci przypadków obraz z DVD

wywietlony na ekranie telewizora po-

przez to wyjcie bêdzie nie najwy¿szej ja-

koci. Chlubnymi wyj¹tkami od tej regu³y

s¹ karty ELSA Erazor oraz Matrox, prze-

sy³aj¹ce strumieñ wideo bezporednio do

wyjcia TV.

Jak zabezpieczono filmy DVD

I. Kody regionów

(RPC Region Protection Change)

wiat zosta³ podzielony na szeæ stref regional-

nych (patrz mapka). Oprócz zaznaczonych istnie-

je tak¿e region 7, obecnie nie wykorzystywany,

oraz 8, do którego zaliczane s¹ rodki lokomo-

cji, np. samoloty czy autobusy. Jest jeszcze tzw.

region zerowy, który umo¿liwia odtwarzanie p³yt

pochodz¹cych ze wszystkich innych stref.

W przypadku komputerowego zestawu DVD-ROM

+ dekoder (programowy czy sprzêtowy) ominiêcie ta-

kiego zabezpieczenia jest stosunkowo proste. W In-

ternecie mo¿na znaleæ wiele programów pozwalaj¹-

cych na szybk¹ zmianê bie¿¹cej strefy dekodera wiê-

cej ni¿ standardowe piêæ razy. Sytuacja komplikuje

siê, kiedy czytnik DVD ma na sta³e wpisany kod regio-

nu. W takim przypadku mo¿e pomóc uaktualnienie

programu steruj¹cego napêdu (tzw. firmwareu).

Po roku 2000 wszystkie

sprzedawane napêdy

DVD maj¹ mieæ ustalony

region odtwarzania.

II. Macrovision

Technika makrowizji unie-

mo¿liwia nielegalne nagra-

nie filmu DVD np. na kase-

tê VHS. Polega to na takim

zmodyfikowaniu parame-

trów analogowego sygna-

³u wizyjnego, aby zapis

uzyskany na tamie nie

spe³nia³ norm (np. brak

synchronizacji).

Dekodery programowe wymagaj¹, aby karta gra-

ficzna maj¹ca wyjcia wideo mog³a wygenerowaæ sy-

gna³ wizyjny, zabezpieczony systemem makrowizji.

W przeciwnym wypadku odmawiaj¹ odtworzenia

chronionego filmu. Niestety, Macrovision support jest

sprawdzany równie¿ w przypadku kart pozbawionych

wyjæ wideo. Wszystkie dekodery sprzêtowe obs³ugu-

j¹ standard makrowizji.

Kody regionów maj¹ za zadanie utrudniæ dystry-

bucjê filmów DVD-Video w miejscach nie po¿¹da-

nych przez producenta/dystrybutora filmu, jeli

obawia siê on, ¿e mog¹ zostaæ ograniczone jego

zyski. Przyk³adowo: podczas gdy w USA film zosta-

je wydany na rynku wideo, w Europie mo¿e on mieæ

dopiero premierê kinow¹. Producent planuje roz-

poczêcie dystrybucji europejskiej wersji kr¹¿ka z fil-

mem za kilka miesiêcy, kiedy przestanie zarabiaæ

na sprzeda¿y biletów. Zabezpiecza wiêc amerykañ-

sk¹ edycjê p³yty DVD, ustalaj¹c pierwszy region od-

twarzania. Odtwarzacz z drugiego regionu, w któ-

rym znajduje siê Europa, odmówi odczytania takie-

go kr¹¿ka. Region odtwarzania powinien byæ ozna-

czony zarówno na p³ycie, jak i jej opakowaniu.

III. CSS (Content Scrambling System)

Cyfrowa technika autoryzacji i szyfrowania plików,

która uniemo¿liwia skopiowanie zawartoci p³yty

DVD-Video na dysk twardy. Ka¿da próba kopiowa-

nia danych z zabezpieczonego kr¹¿ka zakoñczy siê

niepowodzeniem.

Wa¿nym elementem zestawu jest wy-

korzystywana karta muzyczna (patrz test

kart dwiêkowych s. 90). Dobrym, przy-

sz³ociowym rozwi¹zaniem jest zakup

karty wyposa¿onej w cyfrowe z³¹cze

S/PDIF. Je¿eli u¿ytkownik posiada

wzmacniacz Dolby Digital, bezstratne cy-

frowe po³¹czenie bêdzie bardzo przydat-

ne. Ze wzglêdu na wysok¹ cenê takiego ze-

stawu, niestety, nie ka¿dy mo¿e sobie na

niego pozwoliæ. W tej sytuacji warto za-

opatrzyæ siê w kartê obs³uguj¹c¹ cztery g³o-

niki. Obecnie mo¿na wybieraæ pomiêdzy

SBLive!, kartami z chipsetem Vortex 1/2,

Yamaha YMF 744, YMF 724 oraz uk³ada-

mi ForteMedia. Jest to oczywicie swego

rodzaju proteza, nie dorównuj¹ca mo¿-

liwociom zewnêtrznych wzmacniaczy

dwiêku AC-3. Nadal jednak mo¿emy

oczekiwaæ dwiêku przestrzennego bar-

dzo dobrej jakoci.

przez u¿ytkowników mog¹ byæ ró¿ne. Ma-

³o tego, mog¹ byæ one spe³nione na wiele

ró¿nych sposobów. Na diagramie

(s. 195), staralimy siê przedstawiæ drogi

postêpowania, którymi mo¿na pod¹¿yæ.

Dla wielu u¿ytkowników bardzo wa¿-

ne jest, by obraz z p³yty DVD wywietla-

ny by³ na ekranie telewizora. Najlepszym

rozwi¹zaniem jest w takiej sytuacji zakup

dekodera sprzêtowego (Ia). Obraz uzyska-

ny w ten sposób na ekranie telewizyjnym

wyró¿nia siê dobr¹ jakoci¹. Jednoczenie,

dziêki przejêciu przez kartê ca³oci opera-

cji zwi¹zanych z dekodowaniem obrazu,

zestaw ten bêdzie dzia³a³ nawet w s³ab-

szych konfiguracjach sprzêtowych.

Kolejne rozwi¹zanie (Ib), zapewniaj¹-

ce dobry obraz na ekranie telewizora, za-

k³ada wykorzystanie kart graficznych EL-

SA Erazor b¹d Matrox. Na razie s¹ to je-

dyne karty z wyjciem TV, oferuj¹ce do-

br¹ jakoæ wywietlanego na odbiorniku

telewizyjnym obrazu. Dzieje siê tak dziê-

ki bezporedniemu skierowaniu strumie-

nia wideo do wyjcia telewizyjnego. Karty

te nie wspieraj¹ dekodowania obrazu,

Przestrzenny wiat dwiêku

Jedn¹ z zalet zestawów DVD jest dwiêk

o jakoci nie spotykanej we wczeniej-

szych rozwi¹zaniach. Na p³ycie DVD mo¿-

liwe jest jednoczesne nagranie do omiu

strumieni audio w standardzie Dolby Di-

gital (AC-3), LPCM, MPEG-1 lub MPEG-

2. Opcjonalnie mo¿e równie¿ pojawiæ siê

sygna³ w formacie DTS.

Standard AC-3 wykorzystuje maksy-

malnie szeæ, w pe³ni odseparowanych ka-

na³ów: lewy, prawy, lewy tylny, prawy tyl-

ny, centralny oraz kana³ efektów niskoto-

nowych (LFE). Nie mo¿na myliæ go z ty-

powym kana³em subwoofera. LFE po-

wstaje w wyniku wiadomego utworzenia

przez in¿ynierów dwiêku odrêbnego stru-

mienia danych audio, s³u¿¹cego uwypu-

kleniu efektów niskotonowych zgodnie

z zamierzonym przez re¿ysera scenariu-

szem. W przypadku typowego wykorzy-

stania subwoofera wzmacniane s¹ wszyst-

kie niskotonowe dwiêki.

Cel jeden, a dróg wiele...

Nie ma sposobu, by wskazaæ idealny dla

ka¿dego u¿ytkownika zestaw kina domo-

wego. Warunki stawiane takim systemom

198

196

listopad 11/99

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: