Uruchomienie zakładu
W tym haśle:
→ Kogo pracodawca musi powiadomić o rozpoczęciu działalności gospodarczej?
→ Jakie uprawnienia w stosunku do rozpoczynającego działalność pracodawcy mają inspektorzy pracy PIP?
→ Co powinno zawierać zawiadomienie o rozpoczęciu działalności gospodarczej?
→ Czego może dotyczyć sprzeciw inspektora sanitarnego PIS?
→ Jakie pozwolenia i opinie musi uzyskać pracodawca, jeżeli chce wybudować lub przebudować obiekt budowlany, w którym będą znajdować się pomieszczenia pracy?
→ Jakie materiały chemiczne można stosować w firmie?
→ Jaki rejestr prac ma obowiązek prowadzić pracodawca w swoim zakładzie pracy?
Wśród pracodawców często występuje przekonanie, że inwestowanie w ochronę pracy to działalność zbędna i podwyższająca koszty, na którą w fazie uruchamiania firmy po prostu ich nie stać. Jako specjaliści ds. bhp powinniście wiedzieć, jakim obowiązkom przy prowadzeniu działalności gospodarczej musi sprostać Wasz pracodawca, by zapewnić pracowni kom bezpieczeństwo w firmie oraz uniknąć konsekwencji ze strony PIP i PIS. Wszystkie obowiązki związane z uruchomieniem zakładu są obowiązkami pracodawców-inwestorów, jednak Wy, jako pracownicy służby bhp, macie przy ich realizacji głos opiniodawczy i doradczy. Właśnie dlatego powinniście prze czytać to hasło.
Ogólne zasady podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej na terytorium Polski znajdziecie w ustawie z 19 listopada 1999 r. — Prawo o działalności gospodarczej (Dz.U. nr 101, poz. 1178 z późn. zm.). Natomiast wymagania w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, jakie musi spełnić Wasz pracodawca przy podejmowaniu, prowadzeniu i zmianie działalności gospodarczej regulują przepisy prawa pracy, w szczególności zaś Kodeksu pracy (kp).
Pamiętajcie, że podejmowanie w sposób ciągły i zorganizowany, w celach zarobkowych:
→ działalności wytwórczej, handlowej, budowlanej i usługowej,
→ poszukiwania, rozpoznawania i eksploatacji zasobów naturalnych,
zawsze jest rozpoczęciem działalności gospodarczej, a osoba rozpoczynająca taką działalność staje się przedsiębiorcą.
ROZPOCZĘCIE LUB ZMIANA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ
Pracodawca, rozpoczynając działalność gospodarczą, musi powiadomić na piśmie w terminie 30 dni od dnia jej rozpoczęcia właściwego terytorialnie inspektora pracy Państwowej Inspekcji Pracy i właściwego inspektora sanitarnego Państwowej Inspekcji Sanitarnej o miejscu rozpoczęcia działalności, u rodzaju i zakresie rozpoczynanej działalności.
Gdy działalność zakładu pracy może powodować szczególne zagrożenia dla zdrowia lub życia pracowników, to właściwy ze względu na miejsce rozpoczynania przez Waszego pracodawcę działalności gospodarczej inspektor pracy lub inspektor sanitarny może zobowiązać go do okresowej aktualizacji informacji o środkach i procedurach przyjętych dla spełnienia wymagań bhp w firmie.
Inspektora pracy i inspektora sanitarnego pracodawca zawiadamia również o zmianie miejsca, rodzaju i za kresu prowadzonej działalności zwłaszcza zmianie technologii lub profilu produkcji, jeżeli zmiana technologii powoduje zwiększenie zagrożenia zdrowia pracowników (art. 209 § 2 kp).
Składanie tych zawiadomień i informacji dotyczy wy łącznie pracodawców, którzy prowadzą działalność gospodarczą, zatrudniając pracowników.
Jeżeli działalność, którą podjął Wasz pracodawca, wiąże się z występowaniem szkodliwych dla zdrowia pracowników czynników chemicznych lub fizycznych, jak pary, mgły, pyły, hałas, pola elektromagnetyczne itp. — w szczególności w stężeniu lub natężeniu przekraczającym dopuszczalne wartości, inspektor Państwowej Inspekcji Pracy lub Państwowej Inspekcji Sanitarnej może mu nakazać okresowo aktualizować informacje o środkach i procedurach przyjętych w firmie dla spełnienia wymagań bhp.
Jak zapewne wiecie, do zakładów, w których występują szkodliwe dla zdrowia czynniki chemiczne lub fizyczne, mogą być zaliczone m.in. zakłady chemiczne, przetwórstwa tworzyw sztucznych, produkujące drewno lub wyroby z drewna.
Przepisy, oprócz formy pisemnej, nie określają wymogów, jakie powinien spełnić pracodawca, opracowując zawiadomienia i informacje do PIP i PIS. Aby ułatwić mu to zadanie, Państwowa Inspekcja Pracy opracowała specjalny druk pt. Karta zgłoszenia o działalności gospodarczej pracodawcy do Państwowej Inspekcji Pracy.
Forma zawiadomień
Druk PIP pt. Karta zgłoszenia o działalności gospodarczej pracodawcy do Państwowej Inspekcji Pracy nie jest obowiązkowy. Pomoże jednak we właściwym opracowaniu informacji. Druk oraz porady i informacje możecie otrzymać bezpłatnie w terenowych placówkach Państwowej Inspekcji Pracy
BUDOWA LUB PRZEBUDOWA ZAKŁADU PRACY
Pracodawca inwestor, budując zakład pracy, ma obowiązek zapewnić, aby prace budowlane były wykonywane na podstawie projektów uwzględniających wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy (art. 213 kp).
W tym celu może on sobie podzielić pracę na 2 etapy, którymi są:
1) pozytywne zaopiniowanie projektu budowy lub przebudowy zakładu przez uprawnionego rzeczoznawcę,
2) uzyskanie od właściwych organów pozytywnych opinii oraz pozwoleń na użytkowanie zakładu po zakończeniu prac budowlanych.
Jak zapewne wiecie, pracodawca musi obowiązkowo przejść przez obydwa te etapy.
Projekty budowy lub przebudowy obiektów budowlanych, w których pracodawca przewiduje pomieszczenia pracy, muszą być pozytywnie zaopiniowane (m.in. pod względem zgodności z przepisami bhp) przez uprawnionych rzeczoznawców, działających na pod stawie rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 29 maja 1996 r. w sprawie uprawnień rzeczoznawców do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy, zasad opiniowania projektów obiektów budowlanych, w których przewiduje się pomieszczenia pracy, oraz trybu powoływania członków Komisji Kwalifikacyjnej do Oceny Kandydatów (Dz.U. nr 62, poz. 290).
Budując lub przebudowując obiekt budowlany, pracodawca jest inwestorem, który ma obowiązek uzyskania pozwoleń na jego użytkowanie. Musi więc zawiadomić o zakończeniu budowy obiektu i zamiarze przystąpienia do jego użytkowania, zgodnie z właściwością wynikającą z przepisów szczególnych, organy:
1. Inspekcji Ochrony Środowiska (lOŚ) — art. 2 usta wy z 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowi ska (Dz.U. z 2002 r. nr 112, poz. 982 z późn. zm.),
2. Państwowej Inspekcji Sanitarnej (PIS) — art. 3 usta wy z 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sani tarnej (Dz.U. z 1998 r. nr 90, poz. 575 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o PIS,
3. Państwowej Inspekcji Pracy (PIP) — art. 8 ustawy z 6 marca 1981 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz.U. z 2001 r. nr 124, poz. 1362 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o PIP,
4. Państwowej Straży Pożarnej (PSP) — art. 23 ustawy z 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej (Dz.U. z 2002 r. nr 147, poz. 1230 z późn. zm.).
Obowiązek ten wynika z art. 56 ustawy z „7 lipca 1994 r. — Prawo budowlane (Dz.U. z 2000 r. nr 106, poz. 1126 z późn. zm.).
Obiekt budowlany, w którym istnieją pomieszczenia pracy, powinien spełniać wymagania dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy. Pamiętajcie, że przebudowa obiektu budowlanego, w którym znajdują się pomieszczenia pracy, lub je go części, powinna zawsze uwzględniać poprawę warunków bezpieczeństwa i higieny pracy.
Projekty. Pozwolenia i opinie
Niezajęcie stanowiska przez te organy w terminie 14 dni od dnia otrzymania od pracodawcy-inwestora zawiadomienia można potraktować jako niezgłoszenie przez nie sprzeciwów lub uwag.
PRZEJMOWANIE OBIEKTÓW BUDOWLANYCH DO EKSPLOATACJI
Podstawową rolę, przy przejmowaniu zakładów pracy do eksploatacji, jeżeli chodzi o bezpieczeństwo i higie nę pracy, odgrywają organy:
→ Państwowej Inspekcji Pracy oraz Państwowej Inspekcji Sanitarnej.
Uprawnienia PIP
Państwowa Inspekcja Pracy jest organem powołanym do nadzoru i kontroli przestrzegania prawa pracy, w szczególności przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy (art. 1 ustawy o PIP).
Zakres
Do zakresu działania Państwowej Inspekcji Pracy należy działania m.in.:
→ kontrola przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy przy projektowaniu budowy, przebudowy i modernizacji zakładów pracy,
→ uczestniczenie w przejmowaniu do eksploatacji wy budowanych lub przebudowanych zakładów pracy albo ich części.
W związku z tym inspektorzy pracy uprawnieni są m.in. do żądania od Waszego pracodawcy okazania dokumen tów dotyczących zakładu pracy w zakresie:
→ budowy,
→ przebudowy lub modernizacji,
→ uruchomienia,
→ planów i rysunków technicznych,
→ dokumentacji technicznej i technologicznej,
→ wyników ekspertyz,
→ badań i pomiarów dotyczących produkcji bądź innej działalności.
Jako specjaliści ds. bhp doskonale wiecie, że inspektor pracy, uczestnicząc w przejmowaniu do eksploatacji wybudowanego lub przebudowanego zakładu pracy albo jego części, zażąda okazania stosownych dokumentów i sprawdzi, czy:
→ obiekt został wybudowany w oparciu i zgodnie z projektem technicznym zaopiniowanym pozytyw nie przez uprawnionego rzeczoznawcę ds. bhp,
→ obiekt spełnia wymagania zawarte w przepisach bezpieczeństwa i higieny pracy oraz w obowiązkowych do stosowania, na mocy innych przepisów, Polskich Normach,
— UWAGA!
Jeżeli choćby jeden z uprawnionych organów zgłosi uwagi, a szczególnie sprzeciw, to niewolno pracodawcy podejmować działalności gospodarczej w firmie, której te uwagi (sprzeciw) dotyczą, do czasu usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości i uzyskania ponownej opinii — „bez uwag”.
Aby uniknąć takich przykrych konsekwencji warto jest korzystać z wizytacji przedodbioro wych Wizytacja PIP.
→ maszyny i urządzenia techniczne oraz stosowane w firmie procesy technologiczne nie stwarzają za grożenia dla życia lub zdrowia ludzi,
→ zostały przeprowadzone z wynikiem pozytywnym badania i pomiary dotyczące np. ochron przeciwporażeniowych prądem elektrycznym, skuteczności wentylacji, oświetlenia itp.
Kontrolowany pracodawca ma obowiązek zapewnić Kontrola inspektorowi pracy warunki i środki niezbędne do sprawnego przeprowadzenia kontroli, a w szczególności niezwłocznie przedstawić żądane przez inspektora dokumenty.
W sytuacji, gdy inspektor pracy stwierdzi, że uruchomienie wybudowanego lub przebudowanego zakładu pracy albo jego części mogłoby spowodować bezpośrednie zagrożenie życia lub zdrowia pracowników, nie zwłocznie zgłosi pracodawcy sprzeciw dotyczący uruchomienia tego zakładu albo jego części.
Od sprzeciwu inspektora pracy pracodawca może odwołać się, za jego pośrednictwem, w ciągu 14 dni do okręgowego inspektora pracy. Do czasu rozpatrzenia odwołania sprzeciw wstrzymuje uruchomienie za kładu lub jego części, którego dotyczy.
Państwowa Inspekcja Pracy, w ramach działań profilaktycznych, prowadzi w sposób planowy, tzw. wizytacje przedodbiorowe. Podczas nich, inspektorzy pracy wskazują pracodawcom-inwestorom zauważone nieprawidłowości, zalecając ich usunięcie przed kontrolą związaną z przejmowaniem zakładu do użytkowania. Działania tego rodzaju prowadzą również nie kiedy inne organy nadzoru i kontroli warunków pracy.
Uprawnienia PIS
Państwowa Inspekcja Sanitarna jest powołana do realizacji zadań z zakresu zdrowia publicznego, m.in. po przez sprawowanie nadzoru nad warunkami:
→ higieny środowiska,
→ higieny pracy w zakładach pracy, w celu ochrony zdrowia ludzkiego przed niekorzystnym wpływem szkodliwości i uciążliwości środowiskowych, zapobiegania powstawaniu chorób, w tym chorób zakaźnych i zawodowych (art. 1 ustawy o PIS).
Wykonywanie tych zadań polega na sprawowaniu zapobiegawczego i bieżącego nadzoru sanitarnego oraz prowadzeniu działalności zapobiegawczej i przeciw- epidemiologicznej w zakresie chorób zakaźnych i innych chorób powodowanych warunkami środowiska (art. 2 ustawy o PIS).
Pracodawcy-inwestorzy nie powinni unikać wizytacji przedodbiorowych. W ich interesie jest wręcz zabiegać o nie. Sami mogą poprosić właściwe terytorialnie organy PIP, PIS, IOS, PSP o taką wizytację i traktować ją jako formę konsultacji.
Pamiętajcie, że jeżeli obiekt został wybudowany lub przebudowany niezgodnie z obowiązującymi przepisami, doprowadzenie go do stanu właściwe go jest często tak bardzo kosztowne i kłopotliwe, że staje się nieopłacalne.
→ wprowadzenia nowych technologii lub zmian w dotychczas stosowanych technologiach,
→ dopuszczenia do obrotu materiałów stosowanych w budownictwie lub innych wyrobów mogących mieć wpływ na zdrowie ludzi.
Zgłoszenie sprzeciwu przez inspektora PIS wstrzymuje wszelkie dalsze działania związane ze sprawa mi objętymi tym sprzeciwem, do czasu wydania w tej sprawie decyzji przez inspektora sanitarnego wyższego stopnia.
Sprzeciw jest decyzją administracyjną, która zgodnie z art. 107 Kodeksu postępowania administracyjnego musi zawierać m.in. pouczenie o przysługującym trybie odwoławczym.
Inspektor sanitarny może zgłosić pracodawcy sprzeciw, jeżeli w ramach swych czynności stwierdzi, że z powodu nieuwzględnienia wymagań higienicznych i zdrowotnych określonych w przepisach prawa, mogłoby nastąpić w zakładzie pracy zagrożenie życia lub zdrowia przebywających na jego terenie osób.
Pamiętajcie, że inspektor sanitarny jest uprawniony do kontroli zgodności budowanych obiektów z wymaganiami higienicznymi i zdrowotnymi.
Sprzeciw inspektora sanitarnego może dotyczyć:
→ uruchomienia wybudowanego lub przebudowanego zakładu pracy lub innego obiektu budowlanego,
Do zakresu działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej w dziedzinie zapobiegawczego nadzoru Sanitarnego należy m.in.:
→ uczestniczenie w dopuszczeniu do użytku obiektów budowlanych, o uzgadnianie projektów wojewódzkich i miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz warunków zabudowy i zagospodarowania terenu inwestycji, o uzgadnianie dokumentacji projektowej pod względem wymagań higienicznych i zdrowotnych, dotyczących:
o budowy oraz zmiany sposobu użytkowania obiektów budowlanych, statków morskich, żeglugi śródlądowej i powietrznych,
o nowych materiałów i procesów technologicznych, przed ich zastosowaniem w produkcji lub budownictwie.
Jako specjaliści ds. bhp, zapewne wiecie, że jeżeli pracodawca chce uniknąć sprzeciwów ze strony inspektorów PIP i PIS, to powinien zwrócić w szczególności uwagę na to, by:
→ budowa prowadzona była w oparciu o projekt zaopiniowany „bez uwag” przez uprawnionego rzeczoznawcę ds. bhp,
→ podczas prac wykonawczych nie były dokonywane istotne odstępstwa od założeń projektowych,
→ ewentualne odstępstwa były zawsze zaopiniowane pozytywnie przez uprawnionego rzeczoznawcę (jeżeli ich wprowadzenie zmienia warunki bhp, sanitarne lub bezpiecze...
ludwik72