Rudolf Steiner - Tajemnice Ewangelii św Marka.pdf - Rudolf Steiner - morefaya2006

Rudolf Steiner: „Tajemnice Ewangelii św. Marka"

Wykłady wygłoszone od 15.09 do 24.09.1912 r. w Bazylei

(tom GA 139 w katalogu Dzieł Zebranych Rudolfa Steinera)

SPIS TREŚCI

Wykład I ,Bazylea, 15.09.1912

Wypełnienie się starych czasów i początek nowych.

Tytuł oryginału:

„Das Markus-Evangelium"

Wykładll, 16.09.1912

Historia jako zewnętrzne objawienie duchowych procesów.

WykładHI, 17.09.1912

Tło postaci Jana Chrzciciela z punktu widzenia wiedzy duchowej.

Sens chrztu w Jordanie. Duchowa istota Eliasza.

Tłumaczenie:

Michał Waśniewski

Redakcja:

Ewa Waśniewska

Projekt okładki:

Zdzisław Krause

Ilustracja na okładce:

Ninetta Sombart: Chrzest w Jordanie

Wykład IV, 18.09.1912

Budda i Sokrates. Przeciwnie spolaryzowane prądy ewolucji ludzkości

i ich połączenie poprzez Jezusa Chrystusa.

WykładV, 19.09.1912

Objawienia Kriszny. Budda jako następca Kriszny.

Jan Chrzciciel jako zwiastun Jezusa Chrystusa.

Wykład VI, 20.09.1912

Światopogląd w krajach Wschodu i Zachodu. Dusza Eliasza

a dwunastu uczniów. Ujawnienie misteriów przez Chrystusa.

Rudolf Steiner-Nachlal3verwaltung, Dornach/Schweiz

Wykład VII, 21.09.1912

103

Misterium Golgoty, inicjacja. Związek duszy Chrystusa z duszą

dwunastu Apostołów. Przepojenie ludzkiej cielesności siłąjaźni.

Wydawnictwo GENESIS, Gdynia 1998

Wykład VIII, 22.09.1912

118

Tajemnice Misterium Golgoty. Ezoteryczne znaczenie wyrażeń:

„na górze", „na morzu", „w domu". Scena przemienienia.

Namaszczenie w Betanii. Drzewo figowe.

ISBN-83-86132-19-1

Wykład IX, 23.09.1912

130

Możliwość potrójnego zrozumienia przesłania Chrystusa

w czasach Misterium Golgoty.

Wydawnictwo GENESIS

81-401 Gdynia, ul. Świętojańska 130/9

tel./fax: (058) 620-27-75

Wykład X, 24.09.1912

144

Zaprzeczenie istnienia Chrystusa przez zewnętrzną wiedzę.

Klucz do zrozumienia Misterium Golgoty. Konieczność poszukiwania

zrozumienia na drodze nadzmysłowej.

Druk: Prasowe Zakłady Graficzne, Bydgoszcz

Przypisy

164

Ewangelia Św. Marka zaczyna się od słów: „To jest początek Ewange

lii o Jezusie Chrystusie".

Dla człowieka, który próbuje zrozumieć dzisiaj Ewangelię św. Marka,

już pierwsze słowa kryją w sobie trzy zagadki. Pierwszą stanowią słowa:

„To jest początek..." Początek czego? Jak ten początek należy rozumieć?

Drugą zagadką jest: „...początek Ewangelii". Co w rozumieniu antropo-

zoficznym oznacza słowo Ewangelia"] Trzecią zagadkę stanowi to, o czym

już często mówiliśmy, a mianowicie postać samego Jezusa Chrystusa.

Kto poważnie dąży do poznania i zgłębienia samego siebie, ten musi

sobie jasno zdać sprawę, że ludzkość znajduje się w ciągłym rozwoju, że

dokonuje się pewien postęp. Dlatego zrozumienie tej czy innej rzeczy, tego

czy innego objawienia, również nie jest czymś stałym, czymś zamkniętym

w jakimś okresie czasu, ale podlega rozwojowi. W gruncie rzeczy dla czło

wieka, który słowa rozwój i postęp bierze poważnie, najważniejsze sprawy

dotyczące ludzkości wymagają aby z biegiem czasu można je było rozu

mieć coraz lepiej, coraz gruntowniej, głębiej. Dopiero w naszych czasach

nastał okres przełomowy dla zrozumienia Ewangelii św. Marka - co posta

ram się uzasadnić, omawiając trzy wymienione właśnie zagadki - i stop

niowo, powoli, ale dokładnie przygotowywało się to, co może prowadzić

do prawdziwego zrozumienia tej Ewangelii oraz tego, co oznaczają słowa,

że Ewangelia się zaczyna. Dlaczego tak jest?

Jeżeli spojrzymy w niedaleką stosunkowo przeszłość i spróbujemy

zdać sobie sprawę z tego, co wtedy wypełniało dusze ludzkie, to zauważy

my, jak wielkiej zmianie uległ sposób rozumienia interesujących nas obec

nie rzeczy, a właściwie, jakiej zmianie musiał on ulec. Gdy cofniemy się

wstecz poza XIX wiek, to spostrzeżemy, że przechodząc w XVIII czy XVII

stulecie zbliżamy się coraz bardziej do czasów, kiedy ludzie mający do

czynienia z Ewangelią - zwłaszcza w swoim duchowym życiu - musieli

opierać swoje zrozumienie na zupełnie innych podstawach niż dzisiaj. Cóż

mógł powiedzieć człowiek w XVIII wieku, pragnący zorientować się w

całości procesu rozwoju ludzkości, jeżeli nie należał do tych ludzi, którzy

w jakikolwiek sposób mieli kontakt z takim czy innym wtajemniczeniem

lub ezoterycznym objawieniem - a takich ludzi było bardzo mało w ostat

nich stuleciach - a zatem człowiek, który przyjął w siebie to, co dawało mu

zewnętrzne, egzoteryczne życie? Nawet najbardziej wykształceni ludzie

tych czasów nie obejmowali swoim wzrokiem więcej niż trzy tysiąclecia

dziejów ludzkości: jedno przed narodzeniem Chrystusa, które rozpływało

się już poniekąd w mglistych mrokach, oraz niecałe dwa tysiąclecia ery

chrześcijańskiej. Człowiek obejmował trzy tysiąclecia. Gdy spoglądano

wstecz, w głąb owego pierwszego tysiąclecia, natrafiano na wynurzający

się z mitycznych mroków prehistorii okres dawnych Persów. Okres ten,

wraz z niektórymi wiadomościami dotyczącymi starożytnego Egiptu, uwa

żano za czas poprzedzający właściwą historię, która zaczynała się dla tych

ludzi od Grecji.

Kulturę grecką uważano niejako za podłoże właściwych procesów

dziejowych i wszyscy, którzy głębiej ujmowali życie ludzkie, przyjmowali

Grecję jako punkt wyjścia. Wraz z nastaniem kultury greckiej pojawiło się

wszystko, co o pradawnych dziejach tego ludu i jego pracy dla ludzkości

mówi Homer, greccy tragicy i w ogóle greccy pisarze. Idąc dalej widzimy,

jak Grecja chyliła się stopniowo ku upadkowi, jak została pokonana przez

Rzym. Jednak Rzym zwyciężył tylko zewnętrznie, gdyż w gruncie rzeczy

pokonał Grecję tylko politycznie. W rzeczywistości bowiem przejął grecką

wiedzę, kulturę oraz istotę greckiego ducha. Można powiedzieć, że chociaż

Rzymianie zwyciężyli politycznie, to Grecy pokonali ich duchowo. I pod

czas tego procesu, kiedy to Grecy pokonywali duchowo Rzym, kiedy przez

niezliczoną ilość kanałów przesączali weń to, co sami osiągnęli, a co na

stępnie wlewało się we wszystkie inne kultury świata, w grecko-rzymską

kulturę wnikało chrześcijaństwo i przepajało ją coraz silniej, a gdy w roz

woju tej kultury wzięły udział ludy północno-germańskie, spowodowało to

zasadnicze jej przeobrażenie. To wzajemne przenikanie się kultury rzym

skiej, greckiej i chrześcijaństwa wypełniło drugie tysiąclecie dziejów ludz

kości - według zapatrywań człowieka XVIII wieku - czyli pierwsze tysiąc

lecie chrześcijaństwa.

wać rzeczy zasadniczo nowe, mające wpływ na cały dalszy rozwój. Mam

tu na myśli Giotta 1 , który był malarzem, oraz Dantego 2 , który wypowiadał

się jako poeta. To, co ci ludzie wnieśli, stało się punktem wyjścia dla dal

szego kształtowania kultury zachodniej. Tak przedstawiają się trzy tysiącle

cia, które wówczas obejmowano wzrokiem.

Ale nadszedł wiek XIX. Ten tylko może dzisiaj zdać sobie sprawę z

tego, co dokonało się w XIX wieku, co musiało ulec przeobrażeniu, kto

chce głębiej wniknąć w kształtowanie się kultury tamtych czasów. Wszyst

ko to tkwi w odczuciach, w duszach, ale mało kto zdaje sobie dzisiaj z tego

sprawę. Człowiek XVIII wieku sięgał wstecz tylko do kultury greckiej.

Czasy wcześniejsze przedstawiały się jako coś nieokreślonego. To, co za

szło w XIX wieku, a co niewielu ludzi wtedy rozumiało i jeszcze dzisiaj

mało kto docenia, polega na tym, że Wschód włączył się - i to w sposób

bardzo intensywny - w kulturę Zachodu. Właśnie na tę sprawę musimy

zwrócić naszą uwagę, jeżeli pragniemy zrozumieć przeobrażenie, jakie

dokonało się w XIX wieku. W gruncie rzeczy przenikanie Wschodu rzuciło

blaski i cienie na wszystko, co stopniowo przenikało i coraz silniej wnikać

będzie w kulturę, co domagać się będzie nowego zrozumienia rzeczy, które

ludzkość rozumiała dotąd zupełnie inaczej.

Gdy rozpatrujemy poszczególne postacie i indywidualności, które

wywarły wpływ na życie umysłowe Zachodu, a w których odnaleźć może

my mniej więcej wszystko, co nosił w swojej duszy człowiek na początku

XIX wieku, o ile troszczył się o życie duchowe, to przede wszystkim na

leżałoby wymienić Dawida 3 , Homera, Dantego, Szekspira i wkraczającego

właśnie w życie Goethego. Dziejopisarstwo przyszłości zda sobie jasno

sprawę, że na przełomie XVIII i XIX wieku treść duchową ludzi wyznacza

tych pięć postaci. W najsubtelniejszych drgnieniach duszy - w wyższej

mierze niż to dzisiaj skłonni jesteśmy przypuszczać - żyło w nich to, co

możemy nazwać odczuciami, prawdami psalmów, co znaleźć można już u

Homera, co uzyskało tak wspaniałe ukształtowanie u Dantego, a dalej żyło

u Szekspira. Nawet jeżeli u Szekspira nie występuje tak bezpośrednio, to

jednak znalazło już u niego swój wyraz to, co żyje w człowieku nowszych

czasów. Dołącza się do tego dążenie ludzkiej duszy ku prawdzie, co widzi

my w Fauście. O tym, jak dalece to zjawisko było powszechne, świadczy

często spotykane zdanie, że każdy człowiek rwący się ku prawdzie ma w

swojej naturze coś z Fausta.

Potem rozpoczyna się drugie chrześcijańskie tysiąclecie, a dla ludzi

XVIII wieku trzecie tysiąclecie ludzkiej kultury. Chociaż pozornie wszyst

ko w tym tysiącleciu toczy się dalej tym samym torem, to jednak przy głęb

szym ujęciu możemy stwierdzić, że ulega zasadniczej zmianie. Aby to uka

zać, wystarczy rozważyć dwie postacie, pewnego malarza i poetę. Chociaż

ludzie ci żyli kilka stuleci po pierwszym tysiącleciu, to jednak na ich przy

kładzie możemy zobaczyć, jak w zachodniej kulturze zaczynają występo-

Do tego wszystkiego dochodzi zupełnie nowa perspektywa, sięgająca

wstecz poza te trzy tysiąclecia, obejmujące owych pięć postaci. Na drogach

całkowicie niedostępnych na razie dla zewnętrznej historii przeniknęła w

duchowe życie Europy wewnętrzna treść Wschodu. Chodzi nie tylko o to,

że do wspomnianych utworów dołącza się obecnie to, co dają Wedy czy

też Bhagawat-Gita, że ludzie poznali tę wschodnią poezję i dzięki temu po

wstały nowe odcienie w odczuwaniu świata, zasadniczo różne od tych,

jakie wywołują psalmy, a także poezja Homera i Dantego - chodzi o to, co

ponadto przeniknęło w dusze ludzkie na drogach tajemnych i co w XIX w.

coraz wyraźniej zaczęło się ujawniać. Aby sobie zdać sprawę, jak w tajem

niczy sposób pewne rzeczy przesączały się wówczas do Europy ze Wscho

du, wystarczy wskazać choćby na jednego człowieka, który w połowie XIX

wieku wywarł silne wrażenie, a mianowicie na Schopenhauera 4 . Co najsil

niej uderza nas u niego, jeżeli pominiemy teoretyczną stronę jego systemu,

a uwzględnimy czynnik uczuciowy, przenikający całe jego myślenie? Prze

de wszystkim niezwykle głębokie pokrewieństwo tego człowieka XIX w.

ze wschodnio-aryjskim sposobem myślenia i wschodnio-aryjskim nasta

wieniem. W zdaniach wygłaszanych przez Schopenhauera - można by też

powiedzieć, w jego akcentach uczuciowych - żyje wszędzie to, co można

określić jako element Wschodu na Zachodzie. W drugiej połowie XIX w.

przeszło to na Edwarda Hartmanna 5 .

ukryty. Odnosi się to nie tylko do samej Europy. Właśnie to jest znamien

ne, że na przełomie XVIII i XIX w. na całej ziemi wykształcona ludzkość

zaczyna pod wpływem wewnętrznej potrzeby myśleć inaczej niż poprze

dnio. Jeżeli pragniemy wytworzyć sobie dokładniejszy obraz tego, z czym

mamy tu do czynienia, to musimy wziąć pod uwagę fakt, że dokonuje się

ogólne zbliżenie ludów, ich życia umysłowego i wyznaniowo-religijnego.

Ludzie należący do różnych wyznań religijnych zaczynają się w dziwny

sposób ze sobą porozumiewać. Powołam się tu na pewien charakterysty

czny przykład, który pozwoli nam lepiej zrozumieć to, co zostało powyżej

zaznaczone.

W latach trzydziestych XIX wieku pojawił się w Anglii człowiek o

nazwisku Ram Mohan Roy 6 , który był braminem i w ramach braminizmu

wyznawcą nauki opartej na filozofii wedanty, którą uważał za słuszną i pra

wdziwą. Zmarł w Londynie w roku 1833. Wywarł wielki wpływ na wielu

współczesnych mu ludzi, interesujących się tego rodzaju zagadnieniami i

zdobył poważne znaczenie. Mamy tu do czynienia z dziwnym zjawiskiem.

Występuje on z jednej strony jako niezrozumiany w swojej ojczyźnie refor

mator hinduizmu, a z drugiej strony jako człowiek, którego reformatorskie

idee znajdowały zrozumienie u wszystkich Europejczyków, stojących na

odpowiednim poziomie kultury. A zatem idee, jakie głosił, można było zro

zumieć nie tylko na gruncie kultury orientalnej. Można je było rozumieć

opierając się na ogólnym rozsądku ludzi.

Jakie stanowisko zajmował Ram Mohan Roy? Mówił on tak: „Żyję w

ramach hinduizmu, gdzie ludzie oddają cześć różnym bogom, różnym po

staciom boskim. Gdy ktoś zapyta, dlaczego modlą się do tego czy tamtego

boga, to ludzie w mojej ojczyźnie odpowiedzą że tak nakazuje dawny oby

czaj - nie umiemy modlić się inaczej, tak wierzyli nasi ojcowie, tak wie

rzyli ojcowie naszych ojców itd. I właśnie dlatego, że ludzie mieli tego ro

dzaju nastawienie, doszło w mojej ojczyźnie do jaskrawego bałwochwal

stwa, które przynosi ujmę temu, co stanowiło pierwotną wielkość religii

mojej ojczyzny. Kiedyś istniało tam wyznanie wiary" - tak mówił dalej

Ram Mohan Roy - „przechowane częściowo w formie pełnej sprzeczności

w wedantach. W system wedanty zostało wprowadzone przez Viasa wyz

nanie wiary w najczystszej dla myśli ludzkiej postaci. To jest właśnie wia

ra" - mówił - „którą wyznaję". Służąc tej wierze, Ram Mohan Roy przeło

żył na język powszechnie w Indiach używany odpowiednie teksty różnych

Powiedzieliśmy, że przesączyło się to na drogach tajemnych. Te taje

mne drogi nauczymy się coraz lepiej rozumieć, gdy uświadomimy sobie, że

w procesie zmian zachodzących w XIX wieku rzeczywiście doszło do zu

pełnego przeobrażenia, do swoistej metamorfozy ludzkiego myślenia i od

czuwania, i to nie tylko w jakimś jednym miejscu, ale w życiu duchowym

całej ziemi. Aby zrozumieć, co rozegrało się na Zachodzie, trzeba sobie za

dać trud i porównać to, co pisano o religii, filozofii i jakichkolwiek przeja

wach życia duchowego w XIX wieku z tym, co pisano o tych sprawach w

XVIII wieku. Przekonamy się wtedy, jakie zasadnicze przeobrażenia, jaka

metamorfoza dokonała się w tym czasie. Ludzkość poczuła się zachwiana

wobec najważniejszych zagadek świata. Zaczęła dążyć do innego sposobu

stawiania pytań, do nowego sposobu odczuwania. To, co dotąd dawała lu

dziom religia - wraz ze wszystkim, co do niej przynależy - nie mogło być

już w ten sam sposób dawane ludzkim duszom. Wszędzie domagano się

czegoś, co miało u podłoża religii tkwić jeszcze głębiej i w sposób bardziej

Rudolf Steiner - Tajemnice Ewangelii św Marka.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: