Irys do pędzenia w doniczkach
Do pędzenia w doniczkach nadaje się kilka gatunków i odmian irysów cebulowych z grupy żyłkowanych. Irysy cebulowe należą do rodziny kosaćcowatych i pochodzą z Azji. Do odmian żyłkowanych należą: irysy o kwiatach niebieskich Cantab, ciemnofioletowych - Harmony, Hercules i J. S. Dljt oraz irys Danforda (Iris danfordiae) o kwiatach żółtych. Z cebuli o obwodzie powyżej 6 cm uzyskuje się jeden, czasem dwa kwiaty. Cebule powinny być chłodzone „na mokro", tj. po posadzeniu do doniczek. Do bardzo wczesnego pędzenia nadaje się Irys Danforda, którego cebule muszą być chłodzone w temperaturze 9°C przez 12 tygodni. W celu uzyskania kwitnących irysów Danforda w drugiej połowie grudnia, cebule należy posadzić na początku września. Okres ich pędzenia w szklarni w temperaturze 12°C wynosi wtedy 2 tygodnie. W późniejszych terminach cebule obu gatunków chłodzone są 14-15 tygodni, a kwiaty uzyskuje się już po kilku dniach od wstawienia do szklarni. Cebule posadzone do podłoża chłodzone są najpierw w 9°C, a potem w niższych temperaturach obniżanych stopniowo nawet do 1°C, zależnie od rozwoju pędów. Podczas pierwszego etapu chłodzenia cebul następuje ich ukorzenienie. Wyjątkowo - jako ochrona przed porażeniem grzybem z rodzaju Pénicillium - dopuszcza się chłodzenie cebul irysów „na sucho", tj. przed posadzeniem, ale tylko przez 2 tygodnie. Sadzenie cebul nie powinno nastąpić później niż 1 grudnia. Jako podłoże wykorzystuje się różne mieszanki na bazie substratu torfowego, dobrze przepuszczalne, o pH 6-7. Cebule sadzi się tak, aby ich wierzchołki nie wystawały ponad powierzchnię podłoża. Po posadzeniu należy podlewać umiarkowanie. Podczas uprawy w szklarni temperatura powinna wynosić 12-15°C, przy czym maksymalna dla irysa żyłkowanego i jego odmian wynosi 13°C, a dla Irysa Danforda 18°C. Optymalna wilgotność względna powietrza podczas pędzenia to 60-80%, przy czym wyższa jest odpowiedniejsza dla irysa Danforda.
Lilie
LILIA (Lilium sp.) — ozdobna roślina (istnieją także gatunki lecznicze i trujące) z rodziny liliowatych (Liliaceae); uprawia się ją przeważnie w gruncie; niektóre, jak np. lilię białą (Lilium candidum), lilię długoogonkową (L. longiflorum) czy lilię królewską (L. regale), można także pędzić; uprawiana jest na kwiat cięty i dla ozdoby ogrodu. Przy uprawie gruntowej lilie sadzi się w sierpniu — na początku września na glebach żyznych starannie i głęboko uprawionych, gdyż cebule — zależnie od ich wielkości i rodzaju gleby — umieszcza się na głębokości 15—20 cm. Gdy powierzchnia ziemi zmarznie, zagony z liliami przykrywa się liśćmi lub słomą. Najprościej rozmnażać lilie przez dzielenie na części cebul, które przez kilka lat nie były przesadzane. Lilię królewską i lilię długoogonkową można też rozmnażać z nasion; wysiewa się je na wiosnę do inspektów w ziemię lekką liściową (-»ziemie ogrodnicze) z torfem i piaskiem. Na jesieni małe cebulki można już wysadzić na zagony. Niektóre gatunki można także rozmnażać przez sadzonkowanie łusek, ale sposób ten jest trudniejszy. Cebule przeznaczone do pędzenia sadzi się na początku września do doniczek w ziemię inspektową z domieszką piasku, tak aby znajdowały się na połowie wysokości doniczki. Do doniczek z cebulami lilii królewskiej i długoogonkowej dosypuje się ziemi dopiero wówczas, gdy pędy wyrosną ponad wierzch doniczki; doniczki z cebulami lilii białej napełnia się od razu. Zasadzone lilie umieszcza się w szklarni w temp. 8—10°-; początkowo podlewa się umiarkowanie, a po dobrym ukorzenieniu — obficie. Gdy ukażą się pąki kwiatowe, temperaturę można podwyższyć do 15—18°. Zakwitają nierównomiernie; kwitną od połowy marca przez kwiecień i maj. Choroby: zgnilizna bulw i podstawy cebul roślin ozdobnych, zaraza ogniowa hiacyntów, szara pleśń lilii, plamistość liści lilii, rozetowatość lilii, żółta mozaika ogórkowa. Szkodniki: rozkruszek korzeniowiec, mszyca tulipanowa, mszyca szklarniowa plamista, mszyca brzoskwiniowo-ziemniaczana, poskrzypka cebulowa, poskrzypka liliowa.
Pędzenie konwalii majowej
Kłącza przeznaczone do pędzenia pod osłonami na kwiat cięty sadzi się najczęściej do skrzynek o głębokości 10–15 cm (w rozstawie 3 x 5 cm). W przypadku uprawy doniczkowej korzysta się z pojemników o średnicy 9 cm lub 12 cm umieszczając w nich odpowiednio po 3 kłącza lub po 5 kłączy, przy czym warto stosować doniczki nieco wyższe od przeciętnie używanych. Podłożem może być torf, piasek lub trociny. Przed sadzeniem korzenie kłączy skraca się do długości 10–12 cm. Kłącza umieszcza się tak, aby pąki kwiatowe znajdowały się tuż nad powierzchnią podłoża.
Jak już wspomniano, kwitnące konwalie można uzyskiwać przez cały rok. Świeżo wykopane kłącza nie nadają się jednak do sadzenia przed listopadem, ale kwitnące rośliny można z nich otrzymywać, w zależności od terminu sadzenia, aż do lipca. W terminie od lipca do października sadzi się kłącza ubiegłoroczne, przechowywane w temperaturze od 0°C do –2°C. Powinny one pochodzić z upraw na glebach cięższych, co zapewnia ich łatwiejsze przechowywanie i lepsze wyniki podczas pędzenia. Na Zachodzie kłącza ubiegłoroczne używane są dla uzyskania kwiatów konwalii we wrześniu, październiku. Sadzi się je wówczas od końca sierpnia do końca września i uprawia przez cały czas na świetle, w temperaturze 18–20°C. Rośliny kwitną po upływie 16–18 dni od sadzenia. W Polsce konwalie pędzi się od połowy grudnia do marca.
Przy wczesnym pędzeniu — do połowy stycznia — należy używać kłączy przemrożonych, tj. traktowanych temperaturą od –3°C do –5°C przez co najmniej 2, a najlepiej 4–5 tygodni. Odmrażanie kłączy musi się odbywać powoli, najlepiej przez 3 dni w temperaturze 10°C. Całkowicie odmrożone kłącza poddaje się ciepłej kąpieli w wodzie o temperaturze 28°C. Jeżeli kłącza nie były przemrożone, woda musi być cieplejsza (30–32°C). Ciepła kąpiel, która, w zależności od odmiany i terminu pędzenia, powinna trwać 12–16 godzin, może być zastąpiona moczeniem samych pąków przez 12 godzin w 0,1% roztworze Gibrescolu. Przy późnym pędzeniu ciepła kąpiel nie jest konieczna.
Początkowo konwalie pędzi się w ciemności i w tym czasie bardzo ważne jest utrzymanie właściwej temperatury. Od listopada do grudnia powinna ona wynosić w dzień i w nocy 28–30°C, a w styczniu 24–25°C. Gdy pędy osiągną wysokość około 10 cm (od listopada do grudnia trwa to około 10–14 dni od posadzenia, a w styczniu 8–10 dni), zaciemnianie się przerywa, a temperaturę obniża o kilka stopni. Kłącza sadzone od lutego nie wymagają okresu ciemności, a zalecana temperatura wynosi 20–22°C. Niezależnie od terminu uprawy, temperaturę należy obniżyć do 12–14°C, kiedy rozwiną się pierwsze kwiaty w kwiatostanie korzystnie wpływa to na ich trwałość. Jeżeli podczas tzw. fazy jasnej naturalne usłonecznienie jest za słabe, rośliny należy doświetlać (natężenie 2000–2500 luksów przez 12, a najlepiej — przez 14 godz.). Przy zbyt silnym usłonecznieniu konieczne jest cieniowanie. Konwalie mają duże wymagania w stosunku do wody, dlatego rośliny trzeba obficie podlewać i — do chwili rozwijania się kwiatów — 2 razy dziennie zraszać letnią wodą. Gdy rozwiną się kwiaty, rezygnuje się ze zraszania, gdyż są one bardzo wrażliwe na nadmierną wilgotność powietrza.
karolinka6999