II. Zagadnienia z postępowania administracyjnego.
1. Zakres obowiązywania Kodeksu Postępowania Administracyjnego
Kodeks postępowania administracyjnego normuje postępowanie przed organami administracji publicznej w należących do właściwości tych organów sprawach indywidualnych, rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnej Art. 1. KPA normuje również postępowanie w sprawach dotyczących rozstrzygania sporów o właściwość między organami jednostek samorządu terytorialnego i organami administracji rządowej, między organami i podmiotami gdy są powołane z mocy prawa ufa na podstawie porozumień do załatwiania indywidualnych spraw, rozstrzyganych decyzją administracyjną. Poza tym KPA normuje postępowanie przed organami państwowymi, organami jednostek samorządu terytorialnego oraz przed organami organizacji społecznych w sprawach skarg i wniosków. KPA nie stosuje się do postępowania w sprawach karno- skarbowych, w sprawach należących do właściwości polskich przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych oraz w sprawach wynikających z podległości służbowej pracowników organów państwowych i państwowych jednostek organizacyjnych. Do postępowania w tych sprawach stosuje się jednak przepisy KPA dotyczące skarg i wniosków. Przepisów KPA nie stosuje się także w sprawach unormowanych w ustawie; Ordynacja Podatkowa, z tym, że w tych sprawach stosuje się przepisy dotyczące udziału prokuratora.
Zakres obowiązywania przepisów KPA o ogólnym postępowaniu administracyjnym.
Zakres ten charakteryzuje się najczęściej w taki sposób, ze udziela się odpowiedzi na pytanie o zakres podmiotowy i zakres przedmiotowy. Mówi się jakie organy prowadzą postępowanie w trybie przepisów Kodeksu i w jakiej sprawie. Przepisy KPA o ogólnym postępowaniu adm. stosują przede wszystkim organy adm. publicznej o znaczeniu ustrojowym- organy, które zostały powołane do wykonywania adm. publicznej. Są to przede wszystkim organy adm. rządowej i organy samorządu terytorialnego. Kodeks wymienia też drugą grupę podmiotów stosujących przepisy KPA. Są to organy inne niż organy adm. rządowej czy samorządu terytorialnego, lub inne podmioty (organy organizacji społ., organy przedsiębiorstw państwowych, spółek). Ta druga grupa organów może stosować przepisy KPA, gdy zostaną te organy lub podmioty powołane z mocy prawa lub na podstawie porozumień zawartych z organami administracyjnymi, rządowej lub samorządu terytorialnego. do załatwiania indywidualnych spraw w drodze decyzji adm.
Przepisy KPA mogą stosować organy adm. w znaczeniu ustrojowym i funkcjonalnym, czyli te, które wykonują pewne zlecone funkcje z zakresu adm. Drugim elementem określenia zakresu jest wskazanie zakresu przedmiotowego- czyli wskazanie sprawy, w której stosowane są przepisy KPA. Tą sprawą, która jest przedmiotem postępowania adm., jest sprawa należąca do właściwości organów, które mają stosować przepisy KPA, o charakterze indywidualnym i zewnętrznym, załatwiana w drodze decyzji administracyjnej.
Występują tu 3 przesłanki:
- wskazania rodzaju sprawy - musi być to sprawa należąca do właściwości organów stosujących przepisy KPA
- wskazania charakteru sprawy - pewne cechy, którym ta sprawa ma odpowiadać. Sprawa ta musi być indywidualna i zewnętrzna. Oznacza to, że nie przepisy KPA
- wskazania charakteru sprawy - pewne cechy, którym ta sprawa ma odpowiadać. Sprawa ta musi być indywidualna i zewnętrzna. Oznacza to, że nie wszystkie sprawy będą załatwiane w trybie przepisów
KPA, ale tylko takie, które mają charakter indywidualny i zewnętrzny. Pod pojęciem sprawy indywidualnej należy rozumieć podwójną konkretność. Oznacza to, że musi to być sprawa dotycząca imiennie konkretnego adresata - podmiotu i dotycząca konkretnej sytuacji tego podmiotu. Zewnętrzność oznacza, że ta sprawa musi być sprawą dotyczącą podmiotu, który nie znajduje się w podległości organizacyjnej, służbowej lub zakładowej wobec podmiotu, który podejmuje rozstrzygnięcia.
- wskazanie prawnej formy - musi to być forma decyzji administracyjnej. Sprawa załatwiana w trybie przepisów KPA o ogólnym postępowaniu adm. musi należeć do właściwości danego organu i musi być załatwiana w formie decyzji adm. Jeśli jest załatwiana w formie decyzji, to musi być indywidualna i zewnętrzna. Jeżeli będziemy mieli do czynienia z indywidualną i zewnętrzną sprawą i do załatwienia tej sprawy będzie powołany jeden z wymienionych organów, a przepis prawa nie będzie wyraźnie wskazywał innej formy załatwienia sprawy niż decyzja adm., to znaczy, że sprawę mamy załatwić w drodze decyzji adm. a w konsekwencji stosować przepisy KPA o ogólnym postępowaniu adm.
2. ZASADY OGÓLNE POSTĘPOWANIA ADMINISTRACYJNEGO
Zasady ogólne wywodzą się z artykułów 6-16 czyli rozdział 2 działu pierwszego kodeksu postępowania administracyjnego. Są one obowiązującymi normami, a nie tylko zaleceniami. Ustalają wytyczne działania organów stosujących kodeks postępowania administracyjnego zarówno w postępowaniu jurysdykcyjnym jak i w postępowaniu skargowym.
Można wyodrębnić następujące zasady:
1. Zasada praworządności działania organu
2. Zasada prawdy obiektywnej
3. Zasada uwzględniania interesu społecznego i słusznego interesu jednostki
4. Zasada czynnego udziału stron w postępowaniu
5. Zasada pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa
6. Zasada dwuinstancyjności postępowania
7. Zasada trwałości decyzji administracyjnej,
8. Zasada sądowej kontroli decyzji administracyjnej
9. Zasada wpływu wychowawczego na obywateli
10. Zasada przekonywania
11. Zasada udzielania informacji faktycznej i prawnej stronom i uczestnikom
12. Zasada ugodowego załatwiania spraw o spornych interesach stron
13. Zasada szybkości i prostoty postępowania
14. Zasada pisemności
Wynika z art. 6 k.p.a., który stanowi, że organy administracji państwowej działają na podstawie przepisów prawa. Wynika z niej, że decyzje administracyjne mogą być oparte wyłącznie na ustawie zaś do organu prowadzącego postępowanie należy przestrzeganie aby prawo nie było naruszone. Podstawą wydania decyzji nie mogą być akty prawa wewnętrznego.
Wynika z art. 7 k.p.a., dotyczy ona wyjaśniania stanu faktycznego i prawnego w sprawie oraz stosowanych w tym zakresie środków dochodowych. Co do zasady obowiązek wyjaśnienia wszystkich okoliczności sprawy spoczywa na organie administracyjnym, a wyjątki od tej zasady może przewidywać ustawa. Wyznacza on zakres postępowania dowodowego, przeprowadza dowody z urzędu, poucza strony o ich uprawnieniach w toku postępowania dowodowego. Organ przy badaniu okoliczności sprawy powinien zbadać cały materiał dowodowy, powoływać świadków, biegłych, badać dokumenty tak, aby był przekonany, że stan faktyczny został ustalony. Po zakończeniu postępowania ocenia cały materiał dowodowy.
Wzgląd na interes społeczny nie może być podstawą działania administracji, gdyż taką podstawą może być tylko przepis prawa. Interes społeczny i słuszny interes obywateli powinny być uwzględnione przy wykładni stosowanych norm prawnych, o ile jest to możliwe i dopuszczalne w myśl zasad wykładni prawa, zwłaszcza gdy organ administracji stosuje pojęcia oceniające lub nieokreślone, albo gdy decyzja zleży od jego uznania.
Oznacza, że organ ma obowiązek zapewnić stronie możliwość udziału we wszystkich czynnościach poszczególnych stadiów postępowania a także zawiadamiania strony o czynnościach w których może ona brać udział i w których musi brać udział dla ich ważności i skuteczności procesowej.
Gdy strona bez własnej winy nie mogła uczestniczyć w postępowaniu, stanowi to podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego.
Przejawy tej zasady w postępowaniu administracyjnym są bardzo liczne:
· prawo wglądu do akt sprawy z możliwością złożenia zażalenia na odmowę wglądu do akt
· prawo zgłaszania środków dowodowych
· prawo wzięcia udziału w przeprowadzaniu dowodu
· w trakcie rozprawy administracyjnej prawo zadawania pytań świadkom, biegłym, zadawania pytań i składania wyjaśnień
· prawo wypowiadania się co do całości zebranego materiału dowodowego
· prawo składania środków zaskarżenia
· prawo do żądania zawieszenia postępowania lub umorzenia postępowania
wyjątek – art.10 § 2 – organ może odstąpić od czynnego udziału strony w postępowaniu w przypadku, gdy załatwienie sprawy nie cierpi zwłoki ze względu na:
· niebezpieczeństwo dla zdrowia lub życia ludzkiego
· grożącą, niepowetowaną szkodę materialną
Jednak w tej sytuacji organ musi wskazać przyczyny odstąpienia od tej zasady i sporządzić protokół lub adnotację. Uniemożliwienie stronom wzięcia udziału w postępowaniu stanowi kwalifikowaną wadę tego postępowania i jest przyczyną do wznowienia postępowania.
Jest przestrzegana wtedy, gdy organ dba o zachowanie w toku postępowania zasady równości traktowania stron, wątpliwości rozstrzyga na korzyść uczestników postępowania, zachowuje stałość rozstrzygnięć, nie wykorzystuje zmian w prawie do zaskakiwania niespodziewanymi czynnościami. Jeśli w postępowaniu będą przestrzegane pozostałe zasady to na pewno będzie to budziło zaufanie obywateli do organów państwa. Postępowanie powinno być prowadzone rzetelnie i szybko a pracownicy organu powinni być uprzejmi, informować obywatela o stanie sprawy, pouczać, wyjaśniać, sprawy powinny być rozstrzygane w podobny sposób.
Została wyrażona w art. 15 k.p.a., który stanowi że postępowanie administracyjne jest dwuinstancyjne. Polega ona na dwukrotnym rozpatrzeniu i rozstrzygnięciu przez dwa różne organy tej samej sprawy wyznaczonej treścią zaskarżonego rozstrzygnięcia. Organ odwoławczy nie weryfikuje decyzji wydanej w pierwszej instancji a ponownie rozpoznaje sprawę. Najważniejszą konsekwencją tej zasady jest to że od każdej decyzji niestatecznej przysługuje odwołanie do organu wyższego stopnia nad organem, który wydał zaskarżoną decyzję . Zasada dwuinstancyjności wynika także z innych przepisów k.p.a. dotyczących
odwołań od decyzji i zażaleń na postanowienia.
7. Zasada trwałości decyzji administracyjnej
Według art. 16 § 1 k.p.a. decyzje od których nie służy odwołanie w administracyjnym toku instancji są ostateczne. Mogą one być zaskarżone do sądu administracyjnego z powodu ich niezgodności z prawem na zasadach i w trybie określonym w odrębnych ustawach. Celem tej zasady jest ochrona praw nabytych przez strony.
Decyzja staje się ostateczna gdy:
- upłynął termin do złożenia odwołania( 14 dni )
- nie zostanie zaskarżona do drugiej instancji.
Każda decyzja drugiej instancji jest ostateczna z chwilą jej wydania.
Wyrażona w art. 16 k.p.a., nadaje ona możliwość zaskarżenia decyzji lub postanowienia do sądu administracyjnego. Niezawisły sąd posiada kompetencję do uchylenia zaskarżonego aktu lub stwierdzenia jego nieważności (niezgodności z prawem) . Jest podstawową zasadą chroniącą stronę przed nadużyciami organu i umożliwiającą kontrolę rozstrzygnięć dokonywanych przez organy administracyjne.
Związana jest z kulturą administrowania a jej skutki są powiązane z kształtowaniem postaw wobec prawa obowiązującego. Wpływ wychowawczy dotyczy przede wszystkim osób uczestniczących w postępowaniu jako strony lub inni uczestnicy postępowania oraz tych osób, na których prawa lub obowiązki może mieć wpływ wynik sprawy.
Zgodnie z art. 11 k.p.a., organy administracyjne moją obowiązek wyjaśniania stronom zgodność przesłanek, którymi kierują się przy załatwianiu sprawy, aby w ten sposób doprowadzić do wykonania przez strony decyzji bez potrzeby stosowania środków przymusu. Zasada ta wyraża postulat pierwszeństwa przekonywania przed stosowaniem środków przymusu. Realizowana jest przez uzasadnienie decyzji. Nie pozbawia administracji publicznej prawa stosowania przymusu dla spowodowania wykonania jej decyzji, gdy zobowiązany dobrowolnie nie wykonuje swoich obowiązków.
Zasada ta sprowadza się do tego, że organ administracyjny ma obowiązek należytego i wyczerpującego informowania stron o okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływa na ustalenie ich praw i obowiązków, które są przedmiotem postępowania. Na organie administracyjnym spoczywa obowiązek o to aby strony i inni uczestnicy postępowania nie poniosły szkody z powodu nieznajomości prawa. W tym celu może udzielać niezbędnych wskazówek i wyjaśnień.
Stosuje się ją, gdy w postępowaniu biorą udział co najmniej dwie strony, a ich interesy są sporne. W takiej sytuacji sprawa może być załatwiona w drodze ugody administracyjnej zawartej przed organem, który prowadzi postępowanie. Organ ma obowiązek nakłaniania stron do zawarcia takiej ugody zaś każda ze stron posiada prawo do załatwienia sprawy w takiej formie.
Jest jedną z najważniejszych zasad tego postępowania. Wiąże się z szeregiem przepisów kpa wiążących organy terminami dokonywania czynności i załatwiania spraw. Treścią obowiązku jest więc prowadzenie czynności postępowania administracyjnego z możliwie najniższym nakładem kosztów, eliminowaniem zbędnych działań procesowych oraz unikaniem sytuacji powodujących zwłokę. Organ powinien załatwić sprawę bez zbędnej zwłoki. Jeżeli chodzi o sprawy, które można rozpatrzyć na podstawie danych przedstawionych przez stronę lub posiadanych przez organ w rejestrach, ewidencjach, organ powinien taką sprawę załatwić bezzwłocznie. W pierwszej i w drugiej instancji termin ten wynosi 1 miesiąc. Wyjątkiem są sprawy szczególnie skomplikowane, które wymagają szerszego postępowania, rozprawy administracyjnej i wtedy przedłużony termin wynosi 2 miesiące.
Postępowanie administracyjne jest prowadzone w formie pisemnej co oznacza, że wszystkie sprawy powinny być załatwiane w tej formie. Przepisy wyjątkowo umożliwiają odstąpienie od formy pisemnej na rzecz formy ustnej, gdy przemawia z tym interes strony, strona się na to zgadza lub wyraźnie tego żąda. W takiej sytuacji, jeżeli czynność dokonywana jest w formie ustnej to zarówno treść jak i istotne motywy takiego załatwienia sprawy muszą być utrwalone w aktach sprawy w formie protokołu lub podpisanej przez strony adnotacji. Czasami przepisy prawa wyraźnie zastrzegają dla jakiejś czynności formę pisemną.
3. Organy administracji publicznej w postępowaniu administracyjnym.
Co to jest organ administracyjny?
Organ administracyjny jest to człowiek lub grupa ludzi, znajdujących się w strukturze administracji publicznej posiadających upoważnienie do stosowania środków przymusu, powołanych w celu realizacji norm prawa administracyjnego i działających na podstawie zasady legalności.
Organem państwowym jest instytucja działająca w imieniu i na rzecz państwa.
Zasadniczymi podmiotami postępowania administracyjnego są organy administracji publicznej, które prowadzą postępowanie oraz strony tego postępowania. Oprócz tego mogą wystąpić uczestnicy postępowania na prawach stron –funkcje tą może pełnić prokurator, RPO i organizacja społeczna. Mogą również wystąpić w postępowaniu podmioty, które pełnią funkcję w postępowaniu wyjaśniającym takie jak np. świadkowie czy biegli. Z funkcją organów administracji publicznej mogą być powiązane nie tylko organy decydujące w sprawie, ale również organy współdziałające. A oprócz tego może z funkcją uczestników na prawach strony jest powiązana organizacja społeczna, która może wystąpić, nie tylko, jako podmiot na prawach strony, ale podmiot, który ma ograniczone prawa, czyli podmiot, który jedynie wyraża swój pogląd w postępowaniu w formie opinii.
Organ administracji
Rodzaje
Organy administracji dzielą się na centralne i terenowe. Zasięg centralnych obejmuje obszar całego państwa. Wśród centralnych organów administracji rządowej wyodrębnić należy naczelne, które pełnią zwierzchnią rolę nad pozostałymi. Rada Ministrów koordynuje i kontroluje pracę organów administracji rządowej.
Kompetencje
Kompetencje terenowych organów administracji obejmują określoną część terytorium państwa, zwykle właściwą dla danej jednostki podziału terytorialnego kraju – województwa, powiatu, gminy. Rada gminy jest takim organem. O organach administracji można też mówić w kontekście ich zadań. Organy kompetencji ogólnej zajmują się wszystkimi dziedzinami lub co najmniej większą częścią na danym terenie. Takim organem jest np. wojewoda czy rada gminy. Organy o kompetencji szczególnej zarządzają jedną dziedziną (np. minister).
Podział organów:
- naczelne, centralne i terenowe organy administracji rządowej,
- organy samorządu terytorialnego w województwie, powiecie, gminie.
Fachowym aparatem pomocniczym Rady Ministrów, premiera i wicepremierów jest Kancelaria Prezesa Rady Ministrów. Szef Kancelarii, powoływany i odwoływany przez premiera, zazwyczaj wchodzi w skład Rady jako minister – członek Rady Ministrów.
Do kategorii organów prowadzących postępowanie należą:
a) Terenowe organy administracji rządowej
b) Ministrowie i centralne organy administracji rządowej
c) Organy jednostek samorządu terytorialnego
d) Organy samorządu zawodowego
e) Organy państwowych i komunalnych jednostek organizacyjnych
f) Organy organizacji społecznych
Jest to pojęcie szeroko rozumiane, –bo to mogą być zarówno organy administracji rządowej, organy centralne, terenowe, zespolone, niezespolone, mogą to być organy administracji samorządowej, mogą to być inne podmioty w tym i organizacje społeczne, które są powołane na podstawie ustawy lub na podstawie porozumienie do wydawania decyzji administracyjnych. Niekiedy dla określenia tej funkcji mówi się, że to są podmioty, które dysponują tzw. właściwością ogólną, czyli z właściwością do tego, aby być w ogóle podmiotem, który może wydać decyzje administracyjną. Określenie tego organu administracji publicznej, które występuje w słowniczku w art. 5 § 2 pkt 3,4,5,6 kpa –ma znaczenie również dla postępowania przed sądami administracyjnymi. Po to żeby organy mogły prowadzić sprawę danego typu, rozstrzygać konkretną sprawę indywidualnej osoby muszą być spełnione jednocześnie przesłanki właściwości szczególnej i jednocześnie dany organ lub pracownik organu nie może podlegać wyłączeniu. Tu nie chodzi o wyłączenia spod zakresu kpa, bo już jesteśmy na tym etapie, gdy kpa się stosuje wobec tych organów, tylko o włączenie z konkretnej sprawy.
Właściwość organu (szczególnej)
Przepisy o właściwości są niesłychanie istotne, dlatego, że zgodnie z kpa organ administracji publicznej powinien na każdym etapie postępowania przestrzegać z urzędu swojej właściwości rzeczowej i miejscowej –art. 19 kpa, (ponieważ rodzajem rzeczowej jest instancyjna to wszystkie te właściwości. Nie strona decyduje o właściwości organu tylko przepisy, a organ musi tego przestrzegać z urzędu i na każdym etapie postępowania. Pod tym względem postępowanie administracyjne różni się od postępowania sądowego. W postępowaniu administracyjnym właściwość może się zmieniać w toku postępowania i to powoduje konieczność przeniesienia sprawy do innego organu. Natomiast przed sądem jest przyjmowana reguła odmienna –tam gdzie postępowanie został wszczęte to tam się kończy i to jest zasada. To oznacza, ze na każdym etapie postępowania, jeszcze przed wydaniem decyzji sprawdzić, czy przypadkiem nie zmieniła się właściwość, bo konsekwencją jest nieważność decyzji i postępowania, bo decyzja wydana z naruszeniem właściwości na podstawie art. 156 § 1 pkt 1 kpa jest nieważna.
1. Właściwość rzeczowa –art. 20 kpa oznacza, że właściwość rzeczowa nie wynika z kodeksu tylko wynika z przepisów odrębnych. Wynika np. z ustawy o opiece społecznej, która określa, jakie organy są właściwe do wydawania takich zasiłków, a jakie do innych. Należy spojrzeć do ustaw szczególnych, które określają rodzaj spraw i wskazują, jakie organy wydają, jakie decyzje. Problem się zaczyna wtedy, jeżeli takich przepisów nie ma. Najpierw zaglądamy do przepisów szczególnych, dopiero jak nie ma przepisów szczególnych korzystamy z domniemań, ponieważ w procedurze jest zasada nakazu rozstrzygnięcia. W związku z tym nie może być luk, nie może być takiej sytuacji, że nie wiemy, kto sprawę rozstrzyga, jeżeli jest w ogóle możliwość nałożenia pewnych uprawnień czy obowiązków. Musimy znaleźć organ właściwy przy pomocy pewnych reguł. Czyli najpierw ustawa szczególna jak nie ma to korzystamy z domniemań. Tych domniemań a prawie administracyjnym jest kilka.
1) Jeżeli jest sprawa lokalna to należy do gminy –znaczy to, że jeżeli przepis nie określa, że coś jest z zakresu administracji rządowej, a wynika, że chodzi o zaspokajanie potrzeb lokalnych to my musimy wyznaczyć, jako organ właściwy rzeczowo, organ gminy, (czyli wójta, burmistrza, prezydenta). Ale uwaga, bo czasem przepisy szczególne np. w sprawach budowlanym zawierały taką kompetencję, że w tych i tych sprawach to, co do zasady właściwy będzie starosta. W związku z tym należy jeszcze patrzeć czy jakieś ustawy szczególne nie wprowadzają jeszcze innych domniemań.
2) Domniemanie na rzecz wojewody w zakresie administracji rządowej, inne organy administracji rządowej tylko wtedy, gdy ustawa będzie wyraźnie określała ich kompetencje
3) Domniemanie na rzecz województwa (samorząd) w zakresie spraw ponad lokalnych
W sytuacji sporu albo, gdy w żaden sposób nie można rozstrzygnąć lub jest wątpliwość to po to właśnie jest instytucja rozstrzygania sporów o właściwość. Przepisy przewidują w art. 22 kpa rozstrzyganie sporów o właściwość. Generalnie zasadą jest, ze spory o właściwość rozstrzyga organ stopnia wyższego. Jeżeli takiego organu nie ma to dopiero wtedy rozstrzyga sąd administracyjny. Natomiast spory kompetencyjne, czyli spory między administracja rządową administracją samorządową rozstrzyga Naczelny Sąd Administracyjny. Problem jest wtedy, gdy jest spór między sądem powszechnym a organem administracji, bo taki spór może nastąpić np. w zakresie ubezpieczeń społecznych lub nieruchomości –na tle tego, kto ma rozpatrywać odwołanie. Przepisy kodeksu nie przewidują rozstrzygania takich sporów (pomiędzy sądami a organami administracyjnymi)
1. Właściwość instancyjna –jest odmianą właściwości rzeczowej, właściwość rzeczowa, bowiem wskazuje nam organy I instancji właściwe ze względu na zakres sprawy. To, co uzyskujemy przy pomocy wyżej wymienionych metod to jest ustalenie organu I instancji. Natomiast organy II instancji wynikają już z porównania regulacji kodeksowej z regulacją ustaw szczególnych –art. 17 kpa określa organy wyższego stopnia, a wiec organy II instancji. Według tego artykułu zasada jest następująca:
· I instancja –organy samorządu terytorialnego (a także kierownicy służb, inspekcji i straży działający w imieniu tych organów)
II instancja –SKO –chyba, że ustawa szczególna stanowi inaczej
· I instancja –wojewoda
II instancja –właściwi ministrowie (ze względu na zakres rzeczowy
· w przypadku innych organów administracji publicznej -odpowiednie organy nadrzędne lub właściwi ministrowie lub organy sprawujące nadzór nad ich działalnością
1. Właściwość miejscowa –w zasadzie uregulowana kpa –określa ją art. 21 kpa (najważniejszy § 1 pkt 3 –zasada, pkt 1 i 2 są to wyjątki)
Art. 21. § 1. Właściwość miejscową organu administracji publicznej ustala się:
1) w sprawach dotyczących nieruchomości - według miejsca jej położenia; jeżeli nieruchomość położona jest na obszarze właściwości dwóch lub więcej organów, orzekanie należy do organu, na którego obszarze znajduje się większa część nieruchomości,
2) w sprawach dotyczących prowadzenia zakładu pracy - według miejsca, w którym zakład pracy jest, był lub ma być prowadzony,
3) w innych sprawach - według miejsca zamieszkania (siedziby) w kraju, a w braku zamieszkania w kraju - według miejsca pobytu strony lub jednej ze stron; jeżeli żadna ze stron nie ma w kraju zamieszkania (siedziby) lub pobytu - według miejsca ostatniego ich zamieszkania (siedziby) lub pobytu w kraju.
§ 2. Jeżeli nie można ustalić właściwości miejscowej w sposób wskazany w § 1, sprawa należy do organu właściwego dla miejsca, w którym nastąpiło zdarzenie powodujące wszczęcie postępowania, albo w razie braku ustalenia takiego miejsca - do organu właściwego dla obszaru dzielnicy Śródmieście w m. st. Warszawie.
Naruszenie przepisów o właściwości wywołuje konsekwencje w postaci nieważności decyzji i to niezależnie od tego, o jaki rodzaj niewłaściwości chodzi –zgodnie art. 156 § 1 pkt 1 kpa. Tą wadę można, co prawda konwalidować upływem czasu 10 lat, ale to może pociągać za sobą konsekwencje w postaci odszkodowania, –jeśli szkoda rzeczywiście nastąpiła. W związku z tym, że organ na każdym etapie postępowania strzec swojej właściwości, ze w przypadku, kiedy wpływa podanie do organu to organ już na samym początku misi się zastanowić czy jest właściwy w sprawie. Zasad jest następująca, że jeżeli strona wnosi podanie do organu niewłaściwego to ten organ w przypadku, gdy uznaje się za niewłaściwy jest zobowiązany przekazać podanie organowi właściwemu –zgodnie z art. 65 kpa, to przekazanie następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie, a w konsekwencji skarga do sądu administracyjnego. Przy czym strona nie traci terminu gdyby dla określonej czynności był termin materialno prawny. Może się również zdarzyć, że podanie zawie...
gosicka