Temat: Rozwijanie empatii i zrozumienia.
Czas realizacji: 1 jednostka lekcyjna.
Cele lekcji:
wychowawcze:
§ rozwijanie umiejętności interpretowania sytuacji z różnych punktów widzenia;
§ rozwijanie empatii i zrozumienia.
§ rozwijanie umiejętności interpretowania „mowy ciała” w odczytywaniu uczuć innych ludzi;
§ rozwijanie umiejętności empatycznego rozumienia.
dydaktyczne:
§ ukazywanie zróżnicowania motywów ludzkich zachowań;
§ ćwiczenie umiejętności stawiania się w sytuacji innych osób;
Metody pracy:
· słowne : pogadanka, dyskusja;
· ćwiczeniowe: praca pod kierunkiem nauczyciela.
Formy pracy:
· praca indywidualna;
· praca grupowa;
· praca zbiorowa.
Środki dydaktyczne:
· kartki;
· długopisy;
· opisy sytuacji;
· 10 ilustracji wyciętych z czasopism przedstawiających osoby wyrażające mimika, gestem, ruchem różne uczucia;
· kartki z wypisanymi nazwiskami wszystkich uczniów.
Bibliografia:
· D. W. Johnson Umiejętności interpersonalne i samorealizacja, PTP, Warszawa 1985;
· J. Mellibruda, Ja – Ty –My, Nasza Księgarnia, Warszawa 1980;
· W. Szewczuk (red.), Słownik psychologiczny, WP, Warszawa 1985;
· Z. Włodarski, A. Hankała, Jestem człowiekiem i żyje wśród ludzi, WSiP, Warszawa 1991.
TOK LEKCJI:
I. CZĘŚĆ WSTĘPNA
1. Czynności organizacyjno – porządkowe
2. Wprowadzenie do tematu lekcji:
Nauczyciel informuje uczniów, że ich zadaniem jest podanie przyczyn zaistniałych sytuacji, np.
- Młody człowiek biegnie ulicą.
- Matka daje dziecku klapsa.
- Uczeń kładzie koledze na krzesło pinezkę.
- Na przerwie koleżanka uderza kolegę w plecy.
- Ulicą idzie siedmioletnie dziecko i płacze.
Uczniowie w kilkuosobowych grupach wymieniają jak najwięcej możliwych przyczyn, które spowodowały określone zachowanie bohaterów sytuacji. W podsumowaniu uczniowie mogą porozmawiać:
- jakie trudności mieli z wykonaniem zadania;
- czy zaskoczyła ich liczba potencjalnych przyczyn zachowań ludzi;
- czy interpretując ludzkie zachowania częściej tłumaczą je jedną przyczyną, czy też biorą pod uwagę różne możliwości;
- jakie znaczenie dla relacji między ludźmi ma umiejętność uwzględniania różnych motywów ludzkich zachowań.
3. Pogadanka na temat empatii – czym jest empatia. Zaprezentowanie definicji ze słownika.
II. CZĘŚĆ GŁÓWNA
4. Nauczyciel odczytuje kolejno opisy poszczególnych sytuacji. Uczniowie zastanawiają się indywidualnie jak oni postąpiliby na miejscu bohatera sytuacji, a następnie na forum klasy lub w grupach, mówią jakie rozwiązania wybrali i jakie były motywy ich decyzji. Wspólnie zastanawiają się nad innymi możliwymi rozwiązaniami takich sytuacji. W podsumowaniu uczniowie mogą się wypowiedzieć:
- czy byli zaskoczeni wielością możliwych rozwiązań i motywów postępowania ludzi w określonych sytuacjach;
- jak zazwyczaj oceniają postępowanie ludzi: kierując się swoim punktem widzenia, czy starając się przede wszystkim zrozumieć ich motywy;
- jakie konsekwencje mogą wynikać z wydawania sądów o innych ludziach tylko z perspektywy własnych doświadczeń i poglądów;
- czego dowiedzieli się o sobie.
Przykładowe sytuacje:
1) Marek znalazł na ulicy bezdomnego psa. Wie, że rodzice nie byliby zadowoleni, gdyby przyniósł go do domu. Co ty zrobił/zrobiłabyś na miejscu Marka?
2) Andrzej i Kuba od wielu lat byli zaprzyjaźnieni. Ostatnio ich kontakty trochę się rozluźniły. Andrzej przypadkiem dowiedział się, ze Kubę widywano w towarzystwie narkomanów. Co ty zrobił/zrobiłabyś na miejscu Andrzeja?
3) Kilku uczniów z klasy poddało pomysł, aby uciec z matematyki. Pozostali koledzy wyrazili gotowość do wspólnych wagarów. Agnieszka uważa, ze pomysł jest głupi – nie ma ochoty uciekać z lekcji. Jak postąpiłbyś/postąpiłabyś na miejscu Agnieszki?
5. Klasa dzieli się na 4 – osobowe grupy. Każda grupa otrzymuje jedną ilustrację. Uczniowie najpierw indywidualnie a potem wspólnie zastanawiają się jakie uczucia wyraża osoba na zdjęciu. Uczniowie prezentując prace zapisują na planszach wnioski i prezentują je klasie.
Należy zwrócić uwagę na:
- znaczenie niewerbalnej komunikacji (język ciała, gestów, mimiki) w wyrażaniu uczuć;
- zachowania charakterystyczne dla wyrażania poszczególnych uczuć;
- problemy związane z odczytywaniem i interpretacją niewerbalnych zachowań.
III. ZAKOŃCZENIE
6. Każdy uczeń losuje kartkę z nazwiskiem kolegi. Następnie zastanawia się, co jego kolega chciałby powiedzieć o sobie, gdyby miał dokonać publicznej autoprezentacji. Uczniowie siedząc w kręgu kolejno przedstawiają się grupie tak, jakby byli swoimi kolegami. Po każdej wypowiedzi jej adresat mówi, czy on sam zaprezentowałby się w podobny sposób, lub koryguje wyobrażenie kolegi. Uczniowie wypowiadają się:
- czy koledzy trafnie ich zaprezentowali;
- jakie trudności mieli z wejściem w położenie kolegów;
- czego nowego dowiedzieli się o sobie.
7. Dyskusja ukierunkowana pytaniami:
– Jak zmieniło się twoje postrzeganie empatii w życiu człowieka w czasie trwania lekcji?
– Jakie znaczenie dla relacji między ludźmi ma umiejętność uwzględniania różnych motywów ludzkich zachowań?
Kaacha91