Dlaczego w czasach komunizmu hołdowano Owiecenie? Wszystka wiedza pochodzi z dowiadczenia. Dowiadczenie jest produktem rozumu. Emanuel Kant Rozum jest duszš wolnoci. Gottfried Wilhelm Leibniz Człowiek rodzi się wolny, ale potem zewszšd krępujš go łańcuchy. Jan Jakub Rousseau Owiecenie wiadomoci wstępne Owiecenie zwane Wiekiem Rozumu to epoka edukacji narodowej bšd też pršd kulturalny w historii Europy przypadajšcy na lata 1688-1789, czyli XVII i XVIII wiek. Jest epokš w dziejach kultury europejskiej między barokiem a romantyzmem w której nastšpiło unarodowienie szkół. Sama nazwa Owiecenie miała oznaczać że po wiekach ciemnoty nastał wiek wiateł, a ludzkoć osišgnęła nowy stan umysłu. Ludzie owiecenia najbardziej cenili to, co można pojšć rozumem .Dlatego też hasłem epoki stały się horacjańskie słowa : sapere aude, czyli ODWAŻ SIĘ BYĆ MĽDRYM. Ważna cecha owiecenia to sekularyzacja państw europejskich oraz sformułowanie praw człowieka. Nastšpił rozwój: Nauk cisłych i przyrodniczych(Lavoisier) Owiaty Wynalazków(chronometr, piorunochron, balon, szczepionka). Póne Owiecenie - Utylitaryzm Humanitaryzmu i sentymentalizmu Powstały nowe kierunki w filozofii: Jan Jakub Rousseau,Immanuel Kant, Thomas Reid Literatury - Preromantyzm. Sztuki plastyczne i muzyka Neoklasycyzm Kraje Europejskie Owiecenie FRANCJA Do najważniejszych wydarzeń zwišzanych z owieceniem należy rewolucja francuska. W XVIII-wiecznej Francji istniały trzy skrzydła Owiecenia: 1.Przychylne wobec ancien régime'u reprezentowali apolityczni zwykle lub monarchistyczni popularyzatorzy wiedzy i naukowcy: Élie Fréron, Louis de Jaucourt, Monteskiusz. Monteskiusz wysunšł myl, aby zastosować trójpodział władz (ustawodawcza, wykonawcza, sšdownicza). 2.Filozofii przychylni zwykle władzy i idei monarchii absolutnej i skupionych na walce z religiš i przywilejami Kocioła, reprezentowali François-Marie Arouet, zwany Voltaire, Paul d'Holbach, Denis Diderot, Jean Le Rond d'Alembert. Po stronie tych mylicieli stanšł królewski cenzor Guillaume-Chrétien de Lamoignon de Malesherbes (1721-1794). 3.Głównie to radykalni przeciwnicy zarówno monarchii jak i kocioła; demokraci i proto - socjalici: Jean-Jacques Rousseau i Gabriel Mably. Wczesnym ich reprezentantem mógłby być nieprzejednany Bernard le Bovier de Fontenelle. WIELKA BRYTANIA Wielka Brytania mimo zachowania ustroju monarchii podšżyła do rewolucji przemysłowej w następnym stuleciu. Grunt pod angielskie owiecenie przygotował jeszcze pod koniec XVII wieku John Locke, a na samym poczštku wieku XVIII dziennikarze Joseph Addison i Richard Steele. Z mylicieli materialistyczno - anty idealistycznych trzeba wymienić Bernarda de Mandeville, autora słynnej Bajki o Pszczołach. Zmarły w roku 1751 polityk Henry St John, I wicehrabia Bolingbroke był również historykiem i filozofem, który m. in. wywarł znaczšcy wpływ na Woltera, będšcego przez jaki czas protegowanym angielskiego magnata. Od lat pięćdziesištych ton londyńskiej myli politycznej nadawał Dr. Samuel Johnson, choć generalnie druga połowa XVIII wieku należała do Szkotów takich jak Adam Smith i David Hume i Irlandczyka Edmunda Burke'a. Na poczštku wieku krytycznie do nowych pršdów umysłowych odnosili się duchowni irlandzcy: Jonathan Swift i idealista George Berkeley. Obok takich pisarzy radykalnych jak Joseph Priestley i Thomas Paine wyłoniła się pisarka polityczna Mary Wollstonecraft. Wykształcone kobiety interesujšce się politykš zwano wówczas w Londynie Bluestockings. Istotnym autorem okresu był też polityk i dyplomata Philip Dormer Stanhope, IV hrabia Chesterfield. PRUSY I AUSTRIA W Prusach i Austrii udało się stworzyć zręby państwa rzšdzonego według rad filozofów zachowujšc silnš władzę monarchy; wprowadzajšc absolutyzm owiecony, którego symbolem sš władca Prus Fryderyk Wielki i Austrii Józef II Habsburg. On to nie niszczšc struktur kocielnych uczynił księży i biskupów wychowawcami, nauczycielami i urzędnikami państwowymi(jezuityzm). Owiecenie katolickie w Austrii reprezentowali: jezuita Michael Denis (1729-1800), profesor prawa Paul Joseph Riegger (1705-1775), inny prawnik Karl Anton Martini (1726-1800) i znakomity filozof Joseph von Sonnenfels. Podwaliny pod niemieckie owiecenie położyli Leibniz i Christian Thomasius. Wielkie zasługi na polu myli edukacyjnej miał Christian Wolff. Symbolem niemieckiego owiecenia jest dzi Immanuel Kant, który dokonał syntezy myli Hume'a i innych filozofów europejskiego owiecenia. Warto tu wspomnieć choćby jego broszurę pt: Czym jest Owiecenie? z 1784 roku. Owiecenie północnoniemieckie wspierał mocno król Prus Fryderyk Wielki. POLSKA W Polsce idee owiecenia doprowadziły do powstania Konstytucji 3 maja oraz do nieudanych prób budowy nowoczesnego państwa. Panował styl okrelany mianem klasycyzmu. Prócz kilku radykałów takich jak Hugo Kołłštaj polskie Owiecenie zachowało do III rozbioru doć łagodne oblicze, jakie nadali mu biskupi; Ignacy Krasicki, Adam Naruszewicz. Nowe doktryny polityczne i ekonomiczne Twórcy nowych doktryn politycznych i ekonomicznych: >>>Adam Smith(1723-1790) mistrzem jego był Hutcheson(upatrywał harmonijny porzšdek naturalny samoczynnie regulujšcy się za sprawa wszczepionych ludziom przez Opatrznoć instynktów:wydany pomiertnieSystem filozofii moralnej wpływ na Smitha) Wykłady o sprawiedliwoci, policji, dochodach i dšżeniach- stworzył przesłanki iż człowiek dšży do jak największej korzyci osišganej z jak najmniejszym wysiłkiem wrażliwy na problemy agrarne i znajomoć spraw kontynentalnych za główny hamulec uznał niezgodny z porzšdkiem naturalnym system prawny - wszelkie prawa ograniczajšce wolnoć wymiany i produkcji działajš na korzyć kupców i przemysłowców, przez co na szkodę rolników dostrzegał antagonizmy klasowe i wzišł je za szkodliwš dla bogactwa narodów funkcjš reglamentacji państwowej domagał się swobodnego przepływu towarów w skali krajowej i międzynarodowej rozważania na temat wartoci: Pienišdz-cena nominalna. Realna cena-włożona praca; pierwotnie cała cena należała do wytwórcy; na cenę towarów składa się suma 3 elementów: płacy robotnika, zysku i renty głównym czynnikiem wzrostu bogactw był podział pracy >>>Edmund Burke(1729-1797) myliciel, który przeszedł drogę ideowa od liberalizmu do konserwatyzmu;Uwagi o francuskiej rewolucji, Filozoficzne rozważania o pochodzeniu naszych pojęć wzniosłoci i piękna naród zwišzkiem pokoleń koncepcja społeczeństwo- organizm nowożytna teoria partii politycznych >>>Gabriel Bonnot de Mably(1709-1785) wpływ na niego wywarł Rousseau; opowiadał się przeciw władzy prawodawczej królów i wywodził instytucje wolnociowe z praw germańskichUwagi o Idea republiki rzšdzonej przez wybrany w wolnych wyborach parlament stała się zaczynem zmian zachodzšcych w Europie. Nowy ustrój polityczny Amerykanie uczynili podstawš swojej konstytucji. Stany Zjednoczone były jednym z doskonalszych przykładów wprowadzenia pomysłów wieku rozumu w życie. Jednoczenie idee liberalizmu (łac.liberalis-dotyczšcy wolnoci) stały się podstawš ekonomicznego rozwoju tego kraju, historii Francji. Komunizm to potężny ruch zmieniajšcy zły stan obecny. Karol Marks Komunizm stał się dla wielu zjawiskiem tak fascynujšcym, to ponieważ stanowi on najsilniejszš, jak dotšd materializację inteligencji to tak jak gdyby zaklęcia wiatlejszych duchów wywołały w końcu z niebytu siłę społecznš, czyli z ludzi złożonš, zdolnš do konkretnego działania. Ten wilk musiał być wywołany z lasu teraz idzie o to, aby nas nie pożarł. Witold Gombrowicz, Dzienniki Komunizm to ucieczka od wolnoci Erich Fromm Komunizm wiadomoci wstępne Komunizm (łac. communis - wspólny, powszechny) - ustrój państwowy negujšcy własnoć prywatnš. System ideologiczny, będšcy modyfikacjš socjalizmu, zmierzajšcy do stworzenia społeczeństwa pozbawionego wewnętrznych podziałów ekonomicznych (bezklasowego) i etnicznych (bezpaństwowego), w którym wszystkie rodki produkcji znajdš się w posiadaniu wspólnoty. Sierp i młot symbol komunizmu jako "dyktatury proletariatu" ("ludu pracujšcego miast i wsi")system poglšdów głoszšcy program całkowitego zniesienia ucisku i wyzysku społecznego, postulujšcy powszechnoć, równoć i sprawiedliwoć społeczna oraz zbudowanie społeczeństwa bezklasowego opartego na społecznej własnoci rodków produkcji i sprawiedliwym podziale dóbr. Były to przesłanki realizacji zasad równoci we wszystkich dziedzinach życia społecznego. Można zauważyć pewne analogie między ideami komunizmu a filozofiš Platona. Idee równoci i wspólnoty zyskały na znaczeniu w okresie rewolucji francuskiej 1789-1799 (zwłaszcza w działalnoci: Henri de Saint-Simon, Charles Fourier). Duży wpływ na rozwój ideologii komunistycznej miał wzrost uprzemysłowienia i przemiany społeczne z tym zwišzane. Odrębnego znaczenia nabrały one w ideologii marksistowskiej. Twórców koncepcji komunistycznych można podzielić na dwa nurty: socjalistyczny - który wywodzić należy z myli wspomnianych wyżej Henriego de Saint-Simona i Charlesa Fouriera a który przekształcili potem z utopijnego ideału (socjalizm utopijny) w rewolucyjnš teorię społeczno-politycznš (socjalizm naukowy) Karol Marks i Fryderyk Engels. Posługiwali się przy tym metodologiš naukowego dyskursu, za ich ambicje sięgały stworzenia "naukowej teorii dynamiki społeczeństw". Tak zwany materializm dialektyczny, okrelajšc kierowniczš rolę i zadania klasy robotniczej w walce z kapitalistycznym ustrojem, stał się ideologiš rewolucyjnš ruchu robotniczego od lat '80 XIXw. oraz teoretycznym narzędziem i celem prze...
pupetek