S. Wyspiański - Wesele (streszczenie, geneza, plan, itp.).pdf - 4. MŁODA POLSKA - Magda_line

WESELE - STANISŁAW

WYSPIAŃSKI

STRESZCZENIE SZCZEGÓŁOWE

„Oni się tam gniotą, tłoczą i ni stąd, ni zowąd

naraz trzask, prask, biją się po pysku; to nie dla

was.” Radczyni ostatecznie ugina się prośbą

Hanki i pozwala młódką potańczyć z chłopami.

zawsze na poczatku w dzień ślubu jest tak

słodko, a z czasem pojawiają się problemu.

Znając przykłady wielu innych ludzi kaznodziej

ostrzega młodych by uważali aby się sobą nie

znudzili.

Scena IV (Radczyni, Klimina)

Klimina rozpoczyna rozmowę z Radczynią.

Klimina jest wieśniaczką, wdową, pochodzi z

Bronowic. Radczyni szczyci się swoim

pochodzeniem z Krakowa. Radczyni wypowiada

się o stosunkach jakie występują między

chłpami, a inteligencją, mówi: „Wyście sobie, a

my sobie. Każdy sobie rzepkę skrobie.” Klimina

zagaduje o syni Radczynej, ta odpowiada na to

szorstko: „już by mi synów swatała -?”.

DEKORACJA

Jest noc listopadowa, akcja utworu rozgrywa

się w świetlicy. Przez boczne drzwi słychać

odgłosy hucznego weseliska (klarnety, skrzypce,

basy). Biesiadnicy tańczą w rytm polskej

muzyki. Na Sali jest kolorowo, barwnie. („ taniec

kolorów, krasych wstążek, pawich piór, kierezyj,

barwnych kaftanów i kabatówę”). W głębnej

ścianie świetlicy znajdują się drzwi do alkierzyka

– pomieszczenia pełniącego rolę sypialni dla

gospodarzy i ich dzieci. W alkierzyku znajdują

się dzieci śpiące w łóżeczkach i kołyskach. Na

ścianach obrazy świętych. Na drugiej bocznej

ścianie znajduje się okienko. Nad oknem wisi

wieniec dożynkowy. Za oknem jest ciemność i

deszczowa pogoda, znajduje się tam sad

przygotowany do zbliżającej sie zimy. Na środku

izby stoi suto zastawiony stół. W izbie znajduje

się również biurko zarzucone papierami z

zawieszonymi nad nim fotografiami Jana

Matejki – „Wernyhory” i „Bitwy pod

Racławicami”. „ Przy ścianie w głębi sofa

wyszarzana; ponad nią złożone w krzyż szable,

flinty, pasy podróżne, torba skórzana.”. W

koncie stoi bielony piec, obok stolik w stylu

empire. Na stoliku znajduje się zegar, a nad nim

wisi portret jakiejś damy w stroju z 1840 roku.

W pomieszczeniu stoi również skrzynia, fotel

oraz wiszą obrazy Matki Boskiej Ostrobramskiej

i Matki Boskiej Częstochowskiej. „ Rzecz dzieje

się w roku dziewięćsetnym”. Akcja ma miejsce

we wsi Bronowice pod Krakowem.

Scena XII (Pan Młody, Panna Młoda)

Pan Młody poraz kolejny wypytuje żonę czy ta

go kocha. Małożonka jednak jest już znudzona

tą gadaniną. Panna Młoda wykazuje się poraz

kolejny rozsądnym myśleniem. Pan Młody

zachwyca się strojem swojej wybranki

(chłopomania). Gdy dziewczyna narzeka na

obgryzające ją buty, Pan Młody radzi jej by je

ściągnęła i tańczyła boso. Ta jednak stwierdza,

że tak nie wypada, mówi „Trza być w butach na

weselu”.

Scena V (Zosia, Kasper)

Zosia podchodzi do drużby Kaspra, namawia by

zatańczył z nią „raz dokoła...” Ten opowiada o

pierwszej druhnej imieniem Kaśka, którą

swatają mu na żonę.

Scena XIII (Ksiądz, Pan Młody)

Ksiądz wypowiada się sceptycznie na temat

małożeństwa mieszczanina z chłopką. Pan

Młody jednak odpiera te zarzuty i stwiedza, że

jak się kocha to trzeba podążać za serca

głosem, a nie tym co uznawane za stosowne.

Scena VI (Haneczka, Jasiek)

Haneczka prosi do tańca pierwszego drużbę

Jaśka. Z chęcią przyjmuje propozycję

dziewczyny.

Scena XIV (Radczyni, Maryna)

Maryna kończy taniec z Czepcem. Jest cała

spocona. Dziewczyna jest zachycona tancem z

chłopem. Radczyni radzi jej by siadła i

odpoczęła, bo się jeszcze przeziębi.

Scena VII (Radczyni, Klimina)

Radczyni pyta Kliminę o życie na wsi, czy już

zasiali w polu – wykazuje się brakiem

znajomości życia chłopów, gdyż jest już listopad

i w tym czasie nie sieje się w polu. Klimina

tłumaczy, że mieli dobre żniwa. Kobieta jest

wdową po Marcinie. Radczyni stwierdza, że

mogłaby ona jeszcze z powodzeniem wydać się

za mąż – nieźle wygląda i jest dość młoda.

Scena XV (Maryna, Poeta)

Poeta ponownie prawi komplementy panience

Marynie. Ta traktuje go jednak z obojętnością,

wie że jego zapewnienia to tylko „bałamuctwa

w wielkim stylu”. Uznaje go za człowieka

wyniosłego i próżnego.

Scena VIII (Ksiądz, Panna Młoda, Pan Młody)

Pan Młody chwali księdza. Ten jest mu za to

wdzięczny, sam pochodzi ze wsi i dobrze czuje

się na weselu wśród chłopów. Mówi ponadto,

że „Są i tacy, co mną gardzą” – zewzględu na

jego pochodzenie. Pan Młody jest przekonany,

że księdzu zostanie przyznana godność

kanonika o którą się stara. To nie jest jednak

takie pewne gdyż decyzję podejmują szlachcice,

a ksiądz jest z pochodzenie chłopem. Panna

młoda nie zorientowana w temacie wtrąca

„ciarachy (szlachcice) tworde, trza by stać i

walić w morde.”

Scena XVI (Zosia, Haneczka)

Zosia mówi, że „chiałabym kochać, ale bardzo,

ale tak bardzo, bardzo mocno.” Haneczka

tłumaczy, że jeszcze dużo czasu upłynie zanim

ta znajdzie prawdziwą miłość. Stwierdza, że

wcześniej trzeba się sporo napłakać i wiele

wycierpieć. Rozmawiają o nieszczęśliwej

miłości jaka dotyka każdego człowieka –

pojawiają się elementy z mitologii greckiej:

złote runo, Parki.

AKT I

Scena I (Czepiec, Dziennikarz)

W tej scenie ma miejsce rozmowa chłopa

Czepca z dziennikarzem. Czepiec wypytuje się o

bieżącą politykę krajową i światową. Porusza

problem tzw. powstania bokserów w Chinach.

Dziennikarz traktuje go z wyższością. Chłop

zapewnia go, że i na wsi ludzie czytają gazety i

interesują się wydarzeniami ze świata.

Dziennikarz z pogardą pyta po co to robią oraz

powątpiewa w to czy Czepiec wogóle wie gdzie

leżą Chiny. Stwierdza, że: „ Ja myślę, że na

waszej parafii świat dla was aż dosyć szeroki.”

Czepiec wspomina o dwóch chłopach ze wsi co

byli na wojnie w Japonii. Ponadto wymienia

zasługi chłopów i wychwala ich waleczność.

Wspomina historyczną postać Bartosza

Głowackiego, który wspławił się w bitwie pod

Racławicami. Na końcu oskarża inteligencję o

brak współpracy z niższymi warstwami.

Scena XVII (Pan Młody, Żyd)

Rozmowa Pana Młodego z Żydem. Żyd wyraża

się z dystansem do przyjaźni z Polakami, mówi:

„No, tylko że my jesteśmy tacy przyjaciele, co

się nie lubią.” Żyd stwierdza również, że

postawa Pana Młodego jest sztuczna i że

wkrótce zrzuci z siebie „narodowy chłopski

strój”. Komentuje zachowanie Pana Młodego w

następujący sposób „No pan się narodowo

bałamuci, panu wolno – a to ładny krój – to już

było.” Następnie, Żyd opowiada o swojej córce

Racheli . „Mówi, że ją muzyka bierze, za mąż jej

nie biorą jeszcze; może ją na poczcie umieszcze;

moja córka, to kobieta, a jest panna modern,

całkiem jak gwiazda.(...) Jakie tylko książki są,

to czyta, a i ciasto gniecie wałkiem, była w

Wiedniu na operze, w domu sama sobie pierze.”

Żyd przedstawia Rachelę jako kobietę

wyemancypowaną. Gdy pyta Pana Młodego

dlaczego żeni się z chłopką skoro jest tyle

kobiet inteligentych ten tłumaczy, że szuka

inności - wyraża fascynację chłopską kulturą.

Scena IX (Pan Młody, Panna Młoda)

Pan Młody ciągle zapewnia Pannę Młodą o

swojej miłości. Ta zirytowan jego gadaniną

odpowiada „Ciągiem ino rad byś godać, jakie to

kochanie będzie.” Pan Młody jest szczęśliwy i

wesoły, cieszy się ze ślubu ze swoją piękną

żoną. Prosi by ta zapewniła go również o swojej

miłości. Panna Młoda wydaje się być rozsądną,

wiejską kobietą. Ostatecznie oboje idą tańczyć.

W scenie tej ukazana jest

chłopomania(fascynacja kulturą chłopską) Pana

Młodego.

Scena II (Dziennikarz, Zosia)

Dziennikarz rozmawia z Zosią, oboje pochodzą z

miasta, łatwo się dogadują. Dziennikarz prawi

dziewczynie komplementy. Dziewczyna wie

jednak, że jest dla niego jedynie „salonową

zabawką”. Z lekkim rozgniewaniem odrzuca

zaloty dziennikarza.

Scena X (Poeta, Maryna)

Flirtująca rozmowa Poety z Maryną. Podczas

rozmowy przedstawiony jest język typowo

młodopolski. Tak naprawdę z rozmowy nic nie

wynika, jest ona prowadząca jedynie dla

przyjemności. Maryna komentuje słowa Poety

w następujący sposób: „Przez pół drwiąco,

przez pół serio bawi się pan galanterią.”

Scena III (Radczyni, Haneczka, Zosia)

Haneczka i Zosia chcą trochę zatańczyć proszą o

pozwolenie Radczynią. Ta sugeruje im, że może

któryś z panów zechce z nimi się zabawić.

Dziewczyny jednak wolałyby zatańczyć wraz z

drużbami, w ciżbie na środku izby. Radczyni

wyraża tutaj swój stosunek do chłopów mówiąc

Scena XVIII (Pan Młody, Żyd, Rachel)

Przychodzi Rachela wita się z gośćmi po

francusku (bon soir – dobry wieczór). Żyd

przedstawia Panu Młodemu swoją córkę.

Scena XI (Ksiądz, Pan Młody, Panna Młoda)

Ksiądz wyraża swoją troskę o przyszłość

małożeństwa państwa młodych. Stwierdza, że

Rachela tłumaczy, że przyciągnęła ją na wysele

„arcyprzyjemna muzyka”, prównuje również

bronowicką rozświetloną chatę do arki w

powodzi – do okoła we wsi jest deszczowa

nieprzyjemna pogoda. Pan Młody wita się z

Rachelą i zaprasza ją do tańców.

jednak tłumione przez pospulstwo . Gdy Poeta

stwierdza, że „w oczach naszych chłop urasta

do potęgi króla Piasta!” gospodarz uznający się

za znawce ludu chłopskiego, gdyż jak mówi „Już

lat dziesięć pośród siedzę, sąsiadujemy o

międzę.” oznajmia, że „chłop potęga jest i

basta”.

rozmówcami wywiązuje się kłutnia. Ksiądz

również żąda by Czepiec zapłacił dług. Chłop na

to : „To któż moich groszy złodzij, czy Żyd jucha,

cy dobrodzij!?” Ksiądz tłumaczy, że winne temu

jest pijaństwo chłopa.

Scena XXX (Pan Młody, Gospodarz)

Gospodarz komentuje kłótliwe i zawadjackie

zachowanie chłopów: „Temperament gra,

zwycięża; tylko im przystawić oręża, zapalni jak

sucha słoma” Wspomina przy tym rabację

galicyjską z 1846 roku w której to chłopi

dokonywali rzeźi na polskiej szlachcie. Pan

Młody woli nie myśleć tak o chłopach, gdyż

burzy to jego obraz polskiej wsi. Mówi: „ Myśmy

wszystko zapomnieli; mego dziadka piłą

rżnęli...” Nastepnie Gospodarz wyraża wiarę w

odzyskanie niepodległości, którą uznaje za

czynnik jednoczący chłopów i mieszczan.

Scena XIX (Pan Młody, Rachel)

Rachela: „Ensemle jak z feerii, z bajki, ach, ta

chata rozśpiewana, jakby w niej słowiki

dźwięczą, i te stroje ukąpane tęczą.”

Dziewczyna rozmawia z Panem Młodym

reprezentuje młodopolski styl wypowiedzi.

Rachela zachwyca się chłopskim weselem,

stwierdza iż nadaje się ono do poezji. Pan

Młody jej wtóruje, tłumaczy że to właśnie

chłopskie, ludowe zwyczaje oraz cisza i spokój

jaki panuje na wsi tak bardzo go pochłonęły.

Tak naprawdę wyraża jedynie powierzchowną

fascynację ludem wiejskim.

Scena XXV (Poeta, Gospodarz, Czepiec, Ojciec)

Wchodzi Czepiec wita się z Ojcem i

Gospodarzem. Na aluzję Gospodarza, że na

wesele przybyło wielu gości z Krakowa

(inteligenci z miasta), Ojciec tłumaczy, że: „bo lo

nich to rzecz nowa, co jest lo nos rzeczą starą,

inszom się ta rzondzom wiarą, przypatrujom się

jak czarom.” Do rozmowy włancza się Poeta,

pytany odpowiada, że na wsi czuje się „ Jak u

siebie za pazuchą.” Czepiec następnie szczyci

się siłą i bohaterstwem chłopów. Mówi, że są

przygotowani do walki o niepodległość polaków

„kosy wissom nad bosikiem.” – aluzja do

postania kosynierów. Czepiec opisuje bójkę

Żydem – przedstawiona jest tutaj jego

porywczość. Poeta mówi, że wiele po świecie

podróżuje, prównuje się do ptaka „żurawia” –

aluzja do autentycznej postaci Kazimierza

Tetmajera, który dużo podróżował po Europie.

Czepiec radzi Poecie:

„Weź pan sobie żonę z prosta: duzo scęścia,

małe kosta.”

Scena XXXI (Gospodarz, Ksiądz)

Ksiądz zbiera się do wyjazdu. Gospodarz zleca

zaśpiewać Kurdesz – staropolską pieśń i wypić

strzemiennego.

Scena XX (Pan Młody, Rachel, Poeta)

Poeta informuje Pana Młodego, że szuka go

żona. Rachel podejżewa, że kobieta jest

zazdrosna o ich rozmowy. Pan Młody wychodzi

pozostawia Rachel z Poetą.

Scena XXXII (Haneczka, Jasiek)

Haneczka kończy taniec z Jaśkiem, zapewnia go

że jeszcze znim zatańczy.

Scena XXI (Rachel, Poeta)

Poeta wyraża swoje zainteresowanie osobą

Racheli. Oboje rozmawiają o miłości i poezji.

Rachela stwierdza, że „pan to pisze, ja to

czuję...” . Rachel życzy sobie od miłości „miodu,

rozkoszy, słodyczy, miłości, roznamiętnienia i

szczęścia”. Na pytanie poety o miłość wolną

kobieta odpowiada, że „marzyła o tym

zawsze!”.

Scena XXXIII (Kasper Jasiek)

Kasper i Jasiek rozmawiają o pannach miejskich.

Kasper stwierdza, „że te panny to nos chcom”.

Jaśkowi wydaje się jednak, że panny jedynie

sobie z nich kpiom. Następnie obaj rozważają

własne poczucie wartości „jesteśmy nie lada

jacy/Albośmy to jacy, tacy”.

Scena XXVI (Ojciec, Dziad)

Dziad podpytuje Ojca o jego stosunek do

wspólnego wesela dwóch różnych stanów

(chłopów i inteligencji). Ojciec odpowiada: „Co

tam po kim szukać stanu. Ot, spodobała się

panu. Jednakowo wszyscy ludzie. Ot, pany się

nudzą sami, to się pieknie bawiom z nami.”

Dziad wspomina dawne zatargi pomiędzy tymi

dwoma stanami – rabacja galicyjska z 1846

roku. Ojciec nie pamięta tych czasów uznaje, że

to wszystko sprawka „Czarta” (Diabła). Dziad

był naocznym świadkiem rabacji galicyjskiej.

Mówi, że widział „jak topniał śnieg i krew

spłukiwał”. Po tych wydarzeniach przyszła

jeszcze epidemia cholery i tyfusu – uznaje ją za

karę Bożą. Na końcu Dziad wypowiada ważne

zdanie: „Hej, hej, stary przyjacielu, będzie pan

tówj wnuk.”

Scena XXII (Radczyni, Pan Młody)

Pan Młody rozmawia z Radczynią. Wykrzykuje

ważne zdanie „Jak się żenić, to się żenić!”.

Radczyni wypowiada się niepochlebnie o tym,

że Pan Młody bierze za żoną chłopkę. Ten

zaczyna ponownie zachwycać się muzyką

weselną, zwyczajami chłopskimi. Radczyni

komentuje gadulstwo mężczyzny „Ach, pan

gada, gada, gada.” – była to cecha autentycznej

postaci Lucjana Rydla do którego odnosi się

często osbę Pana Młodego z „Wesela”

Stanisława Wyspiańskiego.

Scena XXXIV (Jasiek)

Jasiek śpiewa do siebie: „postawie sobie dwór!”

a następnie dodaje „złoty wór wysypie

ludziskom przed ślipie”.

Scena XXXV (Pan Młody, Radczyni)

Radczynie mimo zapewnień Pana Młodego

stwierdza, że nie zmieni zdania co do jego ślubu

z chłopką.

Scena XXXVI (Poeta, Rachel)

Poeta i Rachel rozmawiają ponownie. Poeta

stwierdza, że „Wszystko się w poezji topi u pani,

ojciec i chłopi” . Rachela tłumaczy, że sama

nigdy nie pisała bo brzydzi się lichą formą, ale

potrafi dostrzec „ poezję żywą zaklętą, tę

świętą ”. Rachel odnajduje poezję w otaczajacej

ją przyrodzie. Poeta podrwiewa z jej

wypowiedzi. Wzburzona Rachel’a mówi, że

zamówi chochoła, do izby, na wesele – inicjuje

przez to wydarzenia fantastyczne. Motyw ten

podłapuje Poeta. Gdy Rachela mówi: „zaproście

tu na Wesele wszystkie dziwy, kwiaty, krzewy,

pioruny, brzęczenia, śpiewy...” Poeta dodaje „ I

chochoła!”. Następnie kobieta żegna się z Poetą

i wychodzi. Mówi, że przyszła tutaj tylko dla

zbicia czasu (pour passer le temps – jest to

również tytuł poematu Tetmajera).

Scena XXIII (Pan Młody, Poeta)

Pan Młody i Poeta rozmawiają o weselu. Poeta

mówi, że czuje się jakby był Panem Młodym,

zaś ten wciąż nie może uwierzyć w szczęście

jakie go spotyka. Następnie rozmawiają o

poezji, dla obydwu jest ona pasją. Pan Młody

stwierdza jednak, że do tworzenia poezji

„Trzeba by lutni Homera!”.

Scena XXVII (Dziad, Żyd)

Żyd rozkazuje Dziadowi wracać do roboty: „W

karczmie trza podmiatać izbę”. Sam natomiast

stwierdza, że przyszedł tutaj ze względu na

swoje interesy. Określa weselę pana z chłopką

w następujący sposób:

„Taka szopka, bo to nie kosztuje nic,

potańcować sobie raz: jeden Sas, a drugi w las.”

Scena XXIV (Poeta, Gospodarz)

Poeta snuje rozważania o dramacie jaki mu się

marzy napisać. Dramat ten miałby być „groźny,

szumny, posuwisty jak polonez”, miałaby być w

nim wiela miłość, bohater w zbroji, „rycerz z

czoła”, chłop „qui amat” – aluzja do twórczości

Kazimierza Przerwy-Tetmajera. Historia miałaby

być jednocześnie wesoła i smutna. Nawiązuje

do dramatu „Zawisza Czarny”. Następnie poeta

w swoim opisie wymarzonego dramatu

odwołuje się również do obrazu Jacka

Malczewskiego Rycerz u studni – symbolizuje

on zatrucie narodu polskiego w niewoli.

Gospodarz wyraża się drwiąco o sztucznym

patosie młodopolskiej literatury. Poeta marzy o

czymś wielkim „tak by gdzieś het gnało, gnało,

tak by się nam serce śmiało”, jego popędy są

Scena XXVIII (Żyd, Ksiądz)

Żyd i Ksiądz rozmawiają o wspólnych

interesach. Nazajutrz Żyd obiecuje oddać

Księdzu pieniądze. Nastepnie przyglądają się

bójce między Czepcem i Maćkiem. Mosiek, bo

tak wołają na Żyda wspomina, że Czepiec jest

mu dłużny pieniądze.

Scena XXXVII (Poeta, Panna Młoda)

Poeta komplementuje Pannie Młodej. Prosi

kobietę by ta zaprosiła na wesele duchy

„których bieda, Piekło dręczy”. Widać dużą

różnicę w sposobie wypowiadanie się pomiędzy

inteligentem, a chłopską dziewuchą. Panna

Młoda wykazuje się zdrowo rozsądkowym

myśleniem, brak w niej polotu wyobraźni, którą

np. posiadała Rachel’a. Odpowiada poecie: „ I

po cóż te z Piekła duchy?”/”A to mi pon zabił

Scena XXIX (Żyd, Ksiądz, Czepiec)

Do rozmowy Żyda i Księdza włancza się Czepiec.

Komentuje swoją bójkę: „Zawzięty jestem

okrutnie, po co mi sie pies sprzeciwio.” Żyd

przypomina o długu Czepeca, na co ten się

oburza. Chłop narzeka, że Mosiek za dużo

zdziera pieniędzy z ludzi. Ten jednak tłumaczy,

że to wina wysokiego czynszu jaki musi płacić

Księdzu za wynajem karczmy. Między

ćwika; kaz się tylo luda zmieści?”.

się dzieją”. Stańczyk oskarża go o marazm,

mówi „ A wolicie spać”. Dziennikarz przyznaje

się do usypiania narodu: „Usypiam duszę mą

biedną i usypiam brata mego” . Wyraża

ubolewanie, że wszystko co było wielkie w kraju

przepadło. Porównuje utratę niepodległości

polski do Matki, którą się do trumny kładło . „ta

bajka o trzecim Maju! Matkę do trumny się

kładło, siostry i rodzinę cała; ksiądz pokropił i

poświęcił, grabarze gruz przwalili”. Tłumaczy,

że ci którzy pozostali w zniewolonej ojczyźnie

„w pijaństwie duszę zabili, a nie mogli zabić

serca”. Stańczyk ironizuje, że Dziennikarz

rozczula się z powodu cudzych grzechów, a nie

dostrzega swoich wad. Dziennikarz tłumacz:

„Wina ojca idzie w syna; niegodnych synowie

niegodni”- reprezentuej tutaj ogólnonarodową

odpowiedzialność za winy przodków. Stańczyk

zarzuca mu, że zajmuje się błędami innych i

jako dziennikarz zamiast pobudzać w narodzie

siłę pogrąża go w rozpaczy i zwątpieniu.

Następnie stańczyk opowiada o dzownie

królewskim Zygmunta – widział na własne oczy

jak go zawieszano. Dziennikarz wspomina, że

dzwoń ten dzowni do dziś wskazując godzinę

kościelnego nabożeństwa. Następnie

porównuje obecną sytuację Polski do życia w

piekle. Stańczyk oskarżajac dziennikarza

uświadami mu jego małość. Dziennikaż

utorzasamia się z aktorem tragicznym

„ Tragediente...”. Stańczyk zaleca by pluć na to

co było złe, ale też by pamiętać na to co było

dobre w przeszłości narodu. Radzi „plwać na

zbrodnie, lżyć złej woli, ale Świętości nie

szargać, bo trza żeby święte były”. Na końcu

wręcza Dziennikarzowi błazeńską laskę –

kaduceus (symbol przewodnictwa polityznego)

i radzi mu „mąć nim wodę, mąć (...) Mąć tą

narodową kadź, sercę truj, głowę trać! Na

Wesele! Na Wesele! Staj na czele !!!”

Scena X (Poeta, Pan Młody)

Poeta mówi do Pana Młodego, jest przerażony

spotkaniem z Rycerzem, zdaje sobie sprawę z

swojej niedoskonałości: „Niedołęga byłem – a

dzieła to mitręga”. Mówi, że jego piersi się pala.

Pan Młody nie rozumie wogóle tego co mówi

Poeta, zastanawia się: „Będziesz sonet pisać czy

oktawę?” Poeta wydaje się wiedzieć co

powinien zrobić w walce o niepodległość polski

mówi:

„Polska to jest wielka rzecz:

podłość odrzucić precz,

wypisać świętą sprawę

na tarczy, jako ideę, godło,

i orle skrzydła przyprawić,

husarskie skrzydlate szelki założyć,

a już wstanie któryś wielki,

już wstanie jakiś polski święty.”

Scena XXXVIII (Poeta, Panna Młoda, Pan

Młody)

Do rozmowy włancza się rozradowany Pan

Młody. Ten podłapuje propozyję poety by

zaprosić chochoła, który skrył się w sadzie. Jest

tak szczęśliwy, że z chęcią zaprosi każdego na

swoje wesele. Mówi: „Sprowadź jeszcze, kogo

chcesz, ciesz sie nami, ciesz Godami!”

AKT II

Świeczniki pogaszone; na stole mała lampka

kuchenna.

Scena I (Gospodyni, Isia)

Gospodyni rozmawia z Isią w pokoju gdzie

kładzie się spać dzieci. Dziewczyna twierdzi, że

nie chce się jej jeszcze spać i prosi matkę by ta

pozwoliła jej jeszcze potańczyć na oczepinach.

Kobieta ostatecznie wyraża zgodę, nakazuje jej

jednak wcześniej uśpić dziecko w kołysce.

Scena XI (Pan Młody, Hetman, Chór)

Pojawia się zjawa Hetmana Braneckiego

(symbol zdrady polski). Chór – szatańskie duchy

– proszą go o złoto, pieniądze i pocałunki. W

końcu słyszymy zarzut skierowany do Hetmana

iż brał pieniądze moskiewskie. Hetman

nakazuje by ci wzięli od niego to złoto gdyż

teraz bardzo go ono pali. Nagle zjawe dostrzega

Pan Młody i przerażony krzyczy „Wojewoda!

Wojewoda!” Na jego zawołanie „Jezu!!”

diabelskie duchy znikają.

Scena II (Gospodyni, Isia, Klimina)

Klimina wzywa Gospodynię na oczepiny. Obie

zaświecają małe łojówki i z płonącymi

świeczkami idą ku Weselu. W izbie zostaje sama

Isia. Na zegarze w izbie wybija północ.

Scena III (Isia, Chochoł)

Pojawia się Chochoł – pierwsza zjawa –

zapowiada przybycie na wesele wielu innych

gości. Isia wygania słomianego chochoła,

krzyczy „ Wynocha, paralusie!”. Ten życzy sobie

rozmawiać z jej rodzicami, mówi iż ci go

wezwali na Wesele.

Scena XII (Pan Młody, Hetman)

Hetman opowiada o swoim losie. Mówi, że

diabli piją jego krew, a on sam próbuje uciekać

przed nimi. Ma jednak dużo pieniędzy

moskiewskich zyskanych za zdradę narodu,

które pozwalają mu od czasu do czasu wykupić

się od tych krwiożerczych szatanów. Mówi:

„Każe muzyce dla mnie grać, mnie na Piekło

stać”. Na słowo „Jezus” wypowiedziane przez

Pana Młodego duch Hetmana został na chwilę

wyzwolony z szatańskiego objęcia. Chce on

wynagrodzić Panu Młodemu to poprzez

ofiarowanie reszty pieniędzy, które mu

pozostały. Ten jednak nie chce od niego

splamionych zdradą pieniędzy. Pan Młody

oskarża Branieckiego o utratę przez Polskę

niepodległości. Następnie Hetman oskarża Pana

Młodego o to, że czepił się „chamskiej dziewki”

krytykuje jego chłopomanię. Opowiada jak

ożenił się z bękartem Carycy – Aleksandrą

Engelhardtówną. Stwierdza, że „Polska to tylko

hołota, trzeba im złota”. Pan Młody przyzywa

na powrót diabłów by wzieli ze sobą tego

zdrajcę.

Scena IV (Marysia, Wojtek)

Marysia i Wojtek tańczą ze sobą. Są starym

chłopskim małożeństwem. Wojtkowi zawróciło

się w głowie ze zmęczenia. Marysia karze mu

odpocząć. Oboje dostrzegają zjawy, czarne

figury na ścianie jednak nie zwracają na nie

uwagi i wychodzą.

Scena VIII (Dziennikarz, Poeta)

Poeta spotyka rozżalonego po rozmowie ze

Stańczykiem – Dziennikarza. Ten tłumaczy, że

znajduje się w okropnej sytuacji ponieważ jego

dusza przeżywa tortury, dręczą go wyrzuty

sumienia. Powodem tego stanu rzeczy są jak

sam mówi kajdany konwenansu, które wiążą

Dziennikarza. Zatracił on prawdziwe cnoty takie

jak: Przyjaźń, Litość, Miłość, Szczerość.

Dziennikarz zadaje sobie pytanie:

„Czy my mamy prawo do czego?!!

Czy my mamy jakie prawo żyć...?”

Następnie oskarża poezje o to, że chce go

„uśpić, znieczulić, zniewolić”. Dziennkarz

wychodzi na dwór zaczerpnąć powiewu

świeżego powietrza.

Scena V (Marysia, Widmo)

W tej scenie pojawia się wątek romantyczny.

Marysia dostrzega widmo dawnego kochanka.

Kobieta zwraca się do zjawy: „Miałam ci być

poślubiona i mój ślubny ty.” Marysia pyta się co

się stało z jej ukochany, wie jedynie że wyjechał

do obcych miast, a potem nie wrócił. Widmo

tłumaczy, że już nie żyje. Mówi, że jego grób

jest gdzieś daleko. Przybył na wesele bo chciał

się przypomnieć swojej ukochanej. Widmo

prosi Marysię by ta z nim zatańczyła, bo już

wkrótce będzie musiał odejść. Gdy kobieta

przytula się do niego czuje „ Takie zimno wieje z

ust...(...) taki wieje trupi ciąg”. Marysia odgania

Widmo.

Scena XIII (Pan Młody, Hetman, Chór)

Hetmana Branickiego ponownie otacza chór

diabłow. Wyrzucają mu, że zaprzedał kraj.

Mówią mu, że jest przeklęty, piją jego krew,

wyjmująjego serce z trzew, lejom mu do pyska

żar. Hetman ukazuje swoje przewrotne oblicze

mówiąc: „Złoto pali, złoto war; sursum cord [w

górę seca], wiwat Car!” Chór wypycha Hetmana

by ten poszedł w tan. „Pójdźże w tan, dalej w

tan! Złoty pan! Weselny Pan!”

Scena IX (Poeta, Rycerz)

Poetę łapie za dłoń zjawa Rycerza . „Żelazem

owita ręka, żelazem zakryta skroń” . Widmo

nakazuje Poecie „siąść na koń ”, ściska kurczowo

jego rękę. Mówi do Poety: „ty żak, ty lecieć

masz jak ptak!”. Zjawa zadaje mu pytanie czy

zdaje sobie sprawę kim mógłby być. Wspomina,

zwycięstwo polski z Krzyżakami, „Grunwald,

miecz, król Jagiełło!” Przywołuje bohaterów

tamtej bitwy: „Witołd, Zawisza, Jagiełło”.

Następnie Rycerz zapowiada nadchodzący zryw

narodowowyzwoleńczy:

„a ciała wstaną, a zbroje wzejdą i pochwycą

kopije, i przejdą!!!”

Rycerz w końcu nakazuje Poecie by ten

popatrzył w jego twarz, zapewnia go: „ty mnie

znasz”. Duch przed odejściem prosi wieszcza by

ten złożył śluby: „ślubuj duszę, duszę dosz” .

Scena VI (Marysia, Wojtek)

Wojtek zastaje bladą Marysie. Kobieta

opowiada mu o zjawie, którą widziała. Prosi go

by ją objął i przytulił do siebie.

Scena VII (Stańczyk, Dziennikarz)

*Stańczyk – nadworny błazen na dworze

Jagiellonów.

Dziennikarz poznaje błazna – Stańczyka.

Stańczyk wita go na wzór staroszlachecki

słowami „Salve, bracie!” , wypowiada się o

inteligencji: „błaznów coraz więcej macie,

nieomal błazeńskie wiece” . Dziennikarz narzeka

na obecną sytuację w jakiej znajduje się Polska,

mówi „gasną świece narodowe, okropne rzeczy

Scena XIV (Pan Młody, Dziad)

Dziad spotyka przerażonego widokiem

Hetmana i diabłów Pana Młodego, jest

zdziwiony jego nerwowym zachowaniem.

Scena XV (Dziad, Upiór)

Dziad spostrzega Upiora, który chce się bawić

na Weselu. Upiór nakazuje by podano mu kubeł

wody – chce myć ręce i gębę gdyż jest cały we

krwi. Na czole ma krwawą, którą nie można

zmyć – jest ona symbolem zarazy jaka

nawiedziła chłopów po wydarzeniach z 1846

roku. Dziad próbuje przepędzić zjawe. Upiór

zaczyna nucić „A stało się to w Zapusty”. Upiór

przedstawia się jako Jakub Szela. Był on

przywódcą rabacji galicyjskiej. Mówi:

„Przyszedłem tu do Wesela. bo byłem ich ojcom

kat, a dzisiaj jestem swat!!” Mówi do dziada, że

są jak bracia.

dziady z Kalwaryje, co nosą lire u pasa” . Kuba

stwierdza, że jak żyje nie widział takiego męża i

prosi Gospodarza by wyszedł z nim na

zewnątrz. Zapala latarkę.

niech tu staną przed kaplicą

chłop z ostrzem rozmaitem”

Następnie wręcza Jaśkowi „złoty róg”, który

dostał od Wernyhora. Nakazuje mu wrócić

zanim zapieje trzeci kur, mówi „wtedy zadmij

tęgo w róg”. Na końcu instruuje go jeszcze by

nie zgubił wręczonego mu „złotego rogu”.

Jasiek wybiega, po chwili wraca, schyla się po

czapkę porzuconą na podłodze.

Scena XXIII (Gospodarz, Gospodyni, Kuba)

Mężczyźni spotykają Gospodynię. Gospodarz

opowiada jej o przybyciu jakiegoś nowego,

„wielkiego gościa”. Ta wskazuje mu izbę w

której będą mogli sobie spokojnie

porozmawiać.

Scena XXVII (Gospodarz, Staszek)

Staszko woła Gospodarza. Następnie pyta go

czy widział starego pana. Chłopak jest pod

wrażeniem przybysza, mówi: „ złote iskry miał

na wąsach, a ta delijo pąsowa [strój szlachecki],

to jak ogień, jak płomieniec, a koń diabeł, czart,

odmieniec.” Opowiada o trudnościach jakie

mieli wraz z Kubą przy okiełznaniu konia. W

końcu wręcza zgubę jaką odjeżdżający

Wernyhora zostawił na progu – „złotą

podkowę”.

Scena XVI (Kasper, Kasia, Jasiek)

Kasper i Jasiek zabiegają o względy Kasi.

Zarówno Kasper jak i Jasiek próbując zostać

sam na sam z dziewczyną wyganiają jeden

drugiego. W końcu dziewczyna prosi Jaśka by

ten poszedł przynieść wódki.

Scena XXIV (Gospodarz, Wernyhora

Wernychora wita Gospodarza po imieniu:

„Sława panie Włodzimierzu, zajechałem tu

gość”. Gospodarz tłumaczy, że jego żona stroi

się w alkierzu bo była położyć dziecko spać. Na

to Wernyhora karze mu przysiaść, chce

porozmawiać o Przymierzu. Wernyhora mówi,

że przybywa z daleka od kresu i wstąpił na

Wesele bo jest miejscem zgromadzenia wielu

ludzi. Wernyhora wypytuje Gospodarza o

zbiory, a następn mówi do niego, że jest jeszcze

młody i nie zna wielkich krzywd. Gdy ponownie

Włodzimierz wspomina o swojej żonie,

Wernyhora tłumaczy iż chce rozmawiać na

osobności. Następnie pyta Gospodarza czy ten

go poznaje. Wernyhor mówi o sobie:

„Jeszcze w uszach mam te dzwony

(...)jęk posępny, jęk męczony,

tyle krwi rzezanych ciał;

ja tam był, przy trupach stał”

Gdy Włodzimierz nie może sobie go

przypomnieć kim jest przybysz ten przedstawia

mu się jako Wernyhora. Gospodarz w końcu

rozpoznaje gościa, stwierdza że spodziewał się

jego przybycia. Wernyhora mówi, że przynosi

trzy rozkazy:

- „roześlesz wici przed świtem //za pomocą wici

zwoływano pospolite ruszenie

powołasz gromadzkie stany”.

- „zgromadź lud przed kościołem”

-„ niech wszyscy natężą słuch;

czy tętentu nie posłyszą

od Krakowskiego gościńca – ?”

Wernyhora rozkazuje Gospodarzowi być

gotowym nim wstanie Słońce oraz przysiąc

dopełnienia zleconych przez niego rozkazów.

Zjawa ofiaruje gospodarzowi „złoty róg” i mówi:

„Na jego rycerny głos

spotężni się Duch,

podejmie Los”.

Pod koniec swojej wizyty Wernyhora

przypomina swoje rozkazy, a następnie

stwierdza: „Jutro: wielką tajemnicą”. Nakazuje

też by nie radzić za wiele, a stanąć w ciszy i

jedności.

Scena XVII (Kasper, Kasia)

Kasper sugeruje dziewczynie „ byśwa poszli

spolnie ka ”. Dziewczyna się z nim przekamarza.

Następnie Kasper nuci „Ino mi się nie broń dziś,

jutro mozes sobie iść”.

Scena XXVIII (Gospodarz, Gospodyni, Staszek)

Przychodzi Gospodyni. Mąż pokazuje jej

znalazioną przez Staszka „złotą podkowę” –

znak obecności Wernyhora. Mówi, że trzeba

zwołać ludzi i pokazać ją zgromadzeniu jako

znak z nieba.

Scena XVIII (Kasper, Kasia, Nos)

Przychodzi Nos, przynosząc flaszkę z

kieliszkami. W pewnym momencie Nos próbuje

pocałować Kaśkę. Ta się wzbrania mówiąc:

„Pódzies pon, patrzcie go, ledwo przysed, juz by

kcioł.” Kasper stwierdza, że Nos „Całą flaszkę

bestia schloł.”

Scena XXIX (Gospodarz, Gospodyni)

Hanusia odradza pokazywanie podkowy

zgromadzeniu. Mówi:

„Ni ma cego – Scęście w ręku;

tego z ręki się nie zbywa,

w tajemnicy się ukrywa,

światom się nie pokazuje:

Szczęście swoje się szanuje!”

Gospodarz słuchając zdania żony wrzuca

podkowę do skrzyni. Następnie opowiada jej o

Wernyhorze i zleconych mu zadaniach.

Gospodyni słuchając swojego męża podejrzew

go, że się upił i karze mu się położyć spać.

Scena XIX (Panna Młoda, Pan Młody)

Państwo młodzi wciąż tańczą, są już zmęczeni.

Panna Młoda stwierdz: „Och, mójeśty, juz nie

mogę tańcować” . Jednocześnie nie chce

przestać by nie żałować, że nie wykorzystała w

pełni takiej sposobności jaką jest Wesele. Pan

Młody porównuje taniec do paciorków różańca.

Następnie mężczyzna snuje rozważania o

przyszłości: „ postawimy se dwór modrzewiowy,

brzózek przed oknami posadzę.”

Scena XXX (Gospodarz, Gospodyni, Goście z

miasta)

Goście pytają Gospodyni co się dzieje. Ta

zdawkowo stwierdza: „Ot, szaleje!” Gospodarz

wykrzykuje:

„Wy a wy – co jesteście w mieście:

wy się wynudzicie w mieście

to się wam do wsi zachciało,

a ot, co z nas pozostało:

lalki, szopka, podłe maski,

farbowany fałsz, obrazki;(...)”

(Pluje)

Scena XX (Dziennikarz, Zosia)

Zosia i Dziennikarz przypadkiem napotykają na

siebie w ciemnej izbie. Zosia jest zmęczona

tańcem. Oboje przeprowadzają, krótką

rozmowe. Zosia wydaje się być zadowolona z

zabawy. Na pytanie Dziennikarza „I coż? chłopy

pani nie brzydną?” Odpowiada obojetnie:

„patrzę na ludzi jak na przeróżnych ludzi.”

Dodaje ponadto, że „nie byłabym ja chłopu

żona”. Następnie dziennikarz nieśmiale

przyznaje dziewczynie, że ta mu się podoba.

Scena XXI (Poeta, Rachel)

Na wesele wraca Rachel’a, której „się

wymarzyło, że się tu zaczyna coś dziać -?” Poeta

dostrzego, że w ogrodzie „ktoś wyrwał krzew

różany/ten co był w słomę odziany” – zniknięcie

chochoła. Poeta odnosząc się do wcześniejszej

rozmowy, w której przywoływali duchy i

postacie fantastyczne wypowiada ważne

zdanie: „ Myśmy lecieli na lep poezji – i teraz

dwór się od poezji trzęsie”. Rachela uznaje, że

obecnie „chata stała się rozkochana w

polskości” – staje się ona symbolem całej Polski.

Oboje wchodzą do wnętrza chaty.

AKT III

Scena I (Gospodarz)

Gospodarz chodzi tam i spowrotem w ciemnej

izbie, zamyka pootwierane drzwi. W końcu

znużony kładzie się na zestawionych krzesłach.

Rozmowy odtą mówione są półgłosem.

Scena XXV (Gospodarz, Gospodyni)

Gospodarz przychodzi z wieściami od

Wernyhora do swojej żony Hanusi. Mówi, że:

„Trza się zbierać, pasy, torby,

moja flinta, pistolety

i te szable wezmę obie - -!”

Gospodyni obwia się planów i zapowiadanej

walki. Gdy Godpodarz mówi, że musi zaraz

konno jechać bo złożył przysięgę Wernyhorze,

ta odpowiada: „Jeszcze spadniesz ka do

rowu...” Hanusia myśli, że jej mąż jest chory,

albo zadużo wypił.

Scena II (Gospodarz, Poeta, Nos, Pan Młody,

Gospodyni, Panna Młoda)

Nos spił się, zgromadzeni: Gospodarz, Poeta i

Pan Młody próbują go uspokoić i położyć spać.

Wyspański przedstawia Nos’a jako typowego

młodopolskiego dekadenta – człowieka

pesymistycznie nastawionego do świata, który

swoje żale topi w alkoholu – świadzczą o tym

słowa Nosa : „Wszystko nudzi, wszystko mi się

przykrzy już”. Nos domaga się wina. następnie

mówi do poety o szutce: „Znam, znam: eviva

l’arte, życie nasze nic nie warte”. Nos tłumaczy,

Scena XXII (Gospodarz, Kuba)

Kuba przybiega do gospodarza, informuje go iż

jakiś pan przyjechał na koniu. Ten nakazuje mu

zająć się koniem przybysza. Na to Kuba opisuje

gościa (jest nim Wernyhora): „ ubiory na nim

czerwone, siwa broda a lira u siodała, jak te

Scena XXVI (Gospodarz, Jasiek)

Gospodarz wzywa Jaśka, nakazuje mu siodłać

konie i natychmiast jechać zwoływać chłopy.

Rozkazuje mu: „pukaj w okna, zakrzycz „musi;

niech tu staną przed świtem,

że chciał się zatopić w tłumie gości, ale nie

udało mu się zdusić jego indywidualności. Gdy

mówi o swoim bólu serca, Poeta straszy go

chorobą z powodu nadużywania alkoholu. Nos

jednak tłumaczy:

„Piję, piję, bo ja muszę,

bo jak pije to mnie, kłuje;

wtedy w piersi serce czuję,

tak po polsku coś miarkuję”.

Stwierdza ponadto, że gdyby Chopin żył to też

by pił. Gdy zgromadzeni próbują go położyć

spać Nos wspomina o jego tańcu z Morawianką,

której nikt nie chciał w taniec brać. Gospodarz

przynaje, że również jest zmęczony. Jego żona

Haniusia nakazuje również i jemu położyć się

spać. Nos i Gospodarz zasypiają pierwszy na

swofie drugi na fotelu. Pozostali wychodzą.

w całej polskiej naturze. Następnie Poeta

stwierdza, że męczy go już ta cała poetyczność.

„Oszaleć – bo wszędy czuję ten nastrój

poetyczności i wszystko we mnie tańcuje”.

Mężczyzna tłumaczy, że uczucia takie wywołuje

w nim nawet sad w którym „drzewa ogromnieją

i ponurość się rodzi straszliwa”. Poeta kończy

rozmowę wzniosłą wypowiedzia:

„jest ktoś, co mnie wiąże do roli,

i ktoś, co mnie od roli odrywa;

jest ktoś, co mi skrzydła rozwija,

i ktoś, co mi skrzydła pęta (...)”

cieszy się z Wesela swojej córki Jagi. Ojciec

odnosi się do nowożeńców „ jak sie pobierą, to

już mnie do nich nic, niech se ta na swoich

żarnach mielą” . Następnie Maryna pyta ojca czy

pomoże jej w spłacie posagu. Ten jednak

stwierdza, że „jo niebogaty (..)posłaś, to posła;

(..) telo, co byś sie wyniosła na tamten świat”.

Dziewczyna następnie wspoina, że i ją swatali

za pana, jednak ostatecznie wyszła za swata

Wojtka. Ojciec mówi jej by nie rozpamiętywała

przeszłości tylko poszła tańczyć i cieszyć się

Weselem siostry.

Scena IX (Czepiec, Kuba)

Czepiec przepędze Kubę: „Nie kręć się tu pod

nogami, tu starszeństwo ino sami”. Kuba na to

mówi, że ma dla Czepca informacje. Opowiada

o spotkaniu Gospodarza z Wernyhorą i o tym,

że ten ma wraz z nim iść na Moskali. Czepiec

podrwiewa sobie „Co, ja z nim, z tym, co śpi --

?!” Kuba wyjaśnia mu jednak szczegółowo to co

widział, mówi o gościu z Ukrainy, okropnie

bogatym, jego siwym koniu. Ostatecznie jako

dowód jego wizyty podaje „złotą podkową”,

którą zgubił koń. Ostatecznie Czepiec daje

wiery słowom parobka i zaczyna się

przygotowywać.

Scena XVI (Poeta, Panna Młoda)

Panna Młoda ze zmęczenia przysnęła sobie na

chwilę. Gdy wstała opowiada Poecie co się jej

przyśniło. W tym fragmencie przedstawiony jest

tzw. sen o Polsce.

„We złotej ogromnej karocy

napotkałam na śnie diabła (..)

Śniło mi się, że siedze w karecie

i pytam sie, bo mnie wiezą przez lasy,

przez jakieś murowane miasta --

‘a gdzie mnie, biesy, wieziecie?’

a oni mówią: ‘do Polski’”

Poeta tłumaczy dziewce, że Polski na całym

świecie nie znajdzie. Po chwili karze jej

przycisnąć rękę do piersi i posłuchać bicia serca.

Dodaje „A to Polska właśnie”.

Scena III (Czepiec, Muzykant)

Czepiec jest już mocno podpity, podchodzi do

Muzykanta i zarzuca mu, że wziął pieniądze i

nie gra dla niego. Muzykant bezskutecznie

próbuje mu wytłumaczyć, że już dla niego

zagrał i teraz gra pozostałym weselnikom.

Wkońcu radzi mu położyć się spać.

Scena IV (Czepiec, Czepcowa)

Czepcowa próbuje uspokoić rozzłoszczonego i

pijanego Czepca, który awanturuje się z

muzykantem. Prosi go by poszedł do domu. Ten

jednak nie słucha jej mówi: „Następ, ja im

sprawie lonie.” |

Scena X (Czepiec, Dziad)

Czepiec napotyka stojącego we drzwiach

Dziada. Starzec informuje go, że chłopy ze wsi

zbierają się do walki, mówi „ chcom sie do

żelastwa brać ”. Następnie opowiada o Jaśku,

który jeździł po wsi konno i zwoływał do

pospolitego ruszenia. Czepiec jest zaskoczony

tym, że dopiero teraz się o tym wszystkim

dowiaduje – Dziad tłumaczy mu: „ wyście panie

wójcie, pił ”.

Scena XVII (Poeta, Pan Młody)

Pan Młody w rozmowie z Poetą odnosi się do

poezji jako do „widziadła” do którego obaj

„próżno wyciągają ręce ”. Następnie stwierdza,

że on woli „ gaik spokojny, sad cichy, woniami

upojony” oraz by jak mówi „ kręciła się przy

[nim] żona, żeby miał kąt z bożej łaski ”.

Scena V (Czepcowa, Gospodynia)

Gospodyni mówi Czepcowej, że jej mąż już śpi.

Rozmawiają o weselu. Czepcowa stwierdza, że

młodzi powinni się teraz wybawić bo potem to

w życiu tylko same narzekania. Następnie

komentuje przyjezdnych z miasta w

następujący sposób:

„patrzy sie, patrzy, a poziwo;

widać to niewyspane cy jakie”

Scena XVIII (Poprzedni, Czepiec)

Przychodzi Czepiec ubrany w kożuch, z wielką

kosą w ręku. Pan Młody dziwi się po co mu

„Kosa!”. Chłop próbuje dostać się do

Gospodarza. Czepiec zauwża, że Pan Młody i

Poeta nic nie wiedzą o zwołanym

zgromadzeniu. Gdy Ci dopytują się o co chodzi,

chłop stwierdza, że „ my sie nie zrozumiemy ”.

Poeta wtóruje mu: „No pewnie, my do Sasa, wy

do lasa”.

Scena XI (Czepiec, Gospodyni)

Czepiec wypytuje Gospodynię o jej męża. Ta

tłumaczy, że Włodzimierz śpi, gdyż był już tak

pijany, że prawił banialuki. Kobieta mów mu o

tym jak chciał się z kimś bić, gdzieś jechac

konno.

Scena VI (Rachel, Poeta)

Poetycka rozmowa Rachela i Poety. Oboje

żegnają się ze sobą. Rachela daje do

zrozumienia, że będzie tęskinić za Poetą i

żałuje, że już nigdy się prawdopodobnie nie

spotkają. Poeta jako lekarstwo na smutek i żal

doradza pisanie poezji.

Scena XII (Radczyni, Dziennikarz)

Radczyni podziwia pracę Dziennikarza, mówi

„Pańska praca: rzecz serio”, dziwi się iż ten

znalazł czas by przyjść na wiejskie wesele. Ten

jednak zaprzecza by jego praca była czymś

wyjątkowym, mówi:

„wszystko jest prowizoryczne: przekonania,

opinie, twierdzenia”. W końcu dodaje, że w tym

co robi nie ma nawet „Prawdy cienia!”.

Scena XIX (Poprzedni, Gospodarz)

Czepiec budzi Gospodarza. Ten jest zdziwiony

jego przyjściem. Woła swoją żonę. Czepiec

jednak przymyka drzwi i radzi by nie mieszać w

to Hanusi. Informuje zaspanego Włodzimierza,

że chłopy we wsi już się zbierają. Do rozmowy

włancza się Poeta i Pan Młody. Czepiec

nakazuje również i im zbierać się do walki, grozi

„ jeźli nie pójdziecie z nami, to my na was – i z

kosami!”. Gdy Gospodarz wciąż nie może sobie

nic przypomnieć, Czepiec wspomina mu jak ten

nieraz rozpalał w chłopach wiarę w ich wielką

moc. Gdy Poeta zarzuca Czepcowi, że ten by się

tylko bił i przelewał krew, Chłop krytykuje

inteligenta, że myśli tylko o poezji i wierszach, a

gdy trzeba się wykazać w obronie ojczyzny to

chowa głowę w piasek. Gospodarz zaczyna

sobie coś przypominać dobiero gdy Czepiec

wspomina przybysza z Ukrainy, który nakazał

rozesłać po wsi „wiciny” . Okazuje się, że Poeta

i Pan Młody również słyszeli pobrzękiwanie liry.

Scena VII (Haneczka, Pan Młody)

Haneczka tańczyła właśnie z drużbą. Zwierza się

Panu Młodemu, że tak dobrze się bawi iż nawet

chciała pocałować swojego tancerza. Pan

Młody krytykuje te zapędy dziewczyny:

„Wszystko dobrze prócz całusów. (...)

Drużbowie zagłupi na to”

Scena XIII (Radczyni, Panna Młoda)

Radczyni przyznaje dziewczynie, że co prawda

jest piękną kobietą jednak jednocześnie

powątpiewa w szczęście zawartego

małożeństwa. Mówi: „jakże wy będziecie żyli?” ,

a następnie z pogardą dodaje: „o czym wy

będziecie mówili (..) on wykształcony, ty bez

szkół” .

Scena VIII (Poeta, Maryna)

Poeta komplementuje Marynie, że coraz

piękniej wygląda. Maryna zauważa zaś, że

Poeta „już upoetyzował chwilę, i dom cały,

wesele i gości”. Ten przyznaje, że do prawdy

„cały raj fantastyczności zimaginował żywy”.

Maryna zastanawia się jak weselnicy, którzy nie

mają tyle talentu co Poeta mogą zachować

rozanielony stan dzisiejszego Wesela. Ten

jednak stwierdza, że jest to niemożliwe.

Maryna relacjonuje rozmowy chłopów, które

słyszała w tłumie weselników:

„Mówili o Polsce chłopi

i mówili wcale rozsądnie i szczerze:

że tego, tam tego trzeba bić,

że dłużej tak nie można trwać.”

Dziewczyna zauważa przemianę jaka następuje

Scena XIV (Panna Młoda, Marysia)

Marysia mówi siostrze (Pannie Młodej), że

cieszy się z jej Wesela, ale jednocześnie obawia

się iż ta będzie tęskić za wiejskim życiem i za

rodziną, którą pozostawi na wsi. Mimo

zapewnień Panny Młodej, że nie będzie jej żal

tego wszystkiego Marysia pozostaje

nieprzekonana.

Scena XX (Pan Młody, Czepiec, Gospodarz)

Pan Młody próbuje uspokoić

rozgorączkowanego Czepca. Ten mówi mu o

zbierających się przed chatą chłopach.

Scena XV (Marysia, Ojciec)

Marysia rozmawia ze swoim Ojcem, pyta go czy

S. Wyspiański - Wesele (streszczenie, geneza, plan, itp.).pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: