Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego
`
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
1
PROGRAM NAUCZANIA DLA ZAWODU
BLACHARZ SAMOCHODOWY, 721306
O STRUKTURZE PRZEDMIOTOWEJ
wersja przed recenzją (wersja robocza) z dn. 2.06.2012
Warszawa 2012
2
SPIS TREŚCI(
1. TYP PROGRAMU: PRZEDMIOTOWY ............................................................................................................................................................... 3
2. RODZAJ PROGRAMU: SPIRALNY.................................................................................................................................................................... 3
3. AUTORZY, RECENZENCI I KONSULTANCI PROGRAMU NAUCZANIA: ................................................................................................................ 3
4. PODSTAWY PRAWNE KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO ..................................................................................................................................... 3
5. CELE OGÓLNE KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO ................................................................................................................................................ 4
6. KORELACJA PROGRAMU NAUCZANIA DLA ZAWODU BLACHARZ SAMOCHODOWY Z PODSTAWĄ PROGRAMOWĄ KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO .. 4
7. INFORMACJA O ZAWODZIE BLACHARZ SAMOCHODOWY .............................................................................................................................. 5
8. UZASADNIENIE POTRZEBY KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE BLACHARZ SAMOCHODOWY ..................................................................................... 6
9. POWIĄZANIA ZAWODU BLACHARZ SAMOCHODOWY Z INNYMI ZAWODAMI ................................................................................................. 6
10. CELE SZCZEGÓŁOWE KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE BLACHARZ SAMOCHODOWY .............................................................................................. 7
11. PLAN NAUCZANIA DLA ZAWODU BLACHARZ SAMOCHODOWY ...................................................................................................................... 8
12. PROGRAMY NAUCZANIA DLA POSZCZEGÓLNYCH PRZEDMIOTÓW ............................................................................................................... 10
1. Podstawy konstrukcji maszyn ........................................................................................................................................................................... 11
2. Podstawy technik wytwarzania w blacharstwie ............................................................................................................................................... 15
3. Technologia napraw nadwozi samochodowych ............................................................................................................................................... 19
4. Działalność gospodarcza w branży mechanicznej ............................................................................................................................................. 29
5. Język obcy w branży mechanicznej ................................................................................................................................................................... 33
6. Prace blacharskie - zajęcia praktyczne .............................................................................................................................................................. 37
ZAŁĄCZNIKI ....................................................................................................................................................................................................... 50
3
TYP SZKOŁY: ZASADNICZA SZKOŁA ZAWODOWA
1. TYP PROGRAMU: PRZEDMIOTOWY
2. RODZAJ PROGRAMU: SPIRALNY
3. AUTORZY, RECENZENCI I KONSULTANCI PROGRAMU NAUCZANIA:
Autorzy: mgr inż. Leszek Kucharski, dr inż. Janusz Figurski, mgr inż. Iwona Gnych
Recenzenci: …
Konsultanci: mgr inż. Robert Wanic
4. PODSTAWY PRAWNE KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO
Program nauczania dla zawodu Blacharz samochodowy opracowany jest zgodnie z poniższymi aktami prawnymi:
- Ustawą z dnia 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw
- Rozporządzeniem w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego z dnia 23 grudnia 2011 r.
- Rozporządzeniem w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach z dnia 7 lutego 2012 r.
- Rozporządzeniem w sprawie ramowych planów nauczania z dnia 7 lutego 2012 r.
- Rozporządzeniem w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania
do użytku szkolnego podręczników z dnia 8 czerwca 2009 r.
- Rozporządzeniem w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów
i egzaminów w szkołach publicznych z dnia 30 kwietnia 2007 z późn. zmianami.
- Rozporządzeniem w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i
placówkach z dnia 17 listopada 2010 r.
- Rozporządzeniem w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach z dnia 31 grudnia 2002 r. z późn.
zmianami.
4
5. CELE OGÓLNE KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO
Celem kształcenia zawodowego jest przygotowanie uczących się do życia w warunkach współczesnego świata, wykonywania pracy zawodowej i aktywnego
funkcjonowania na zmieniającym się rynku pracy.
Opracowany program nauczania pozwoli na osiągnięcie co najmniej następujących celów ogólnych kształcenia zawodowego:
- przygotowanie uczących się do życia w warunkach współczesnego świata,
- wykonywania pracy zawodowej,
- aktywnego funkcjonowania na zmieniającym się rynku pracy.
Zadania szkoły i innych podmiotów prowadzących kształcenie zawodowe oraz sposób ich realizacji są uwarunkowane zmianami zachodzącymi w otoczeniu
gospodarczo-społecznym, na które wpływają w szczególności: idea gospodarki opartej na wiedzy, globalizacja procesów gospodarczych i społecznych, rosnący
udział handlu międzynarodowego, mobilność geograficzna i zawodowa, nowe techniki i technologie, a także wzrost oczekiwań pracodawców w zakresie poziomu
wiedzy i umiejętności pracowników. W procesie kształcenia zawodowego ważne jest integrowanie i korelowanie kształcenia ogólnego i zawodowego, w tym
doskonalenie kompetencji kluczowych nabytych w procesie kształcenia ogólnego, z uwzględnieniem niższych etapów edukacyjnych. Odpowiedni poziom wiedzy
ogólnej powiązanej z wiedzą zawodową przyczyni się do podniesienia poziomu umiejętności zawodowych absolwentów szkół kształcących w zawodach, a tym
samym zapewni im możliwość sprostania wyzwaniom zmieniającego się rynku pracy.
W procesie kształcenia zawodowego są podejmowane działania wspomagające rozwój każdego uczącego się, jego potrzeby i możliwości, ze szczególnym
uwzględnieniem indywidualnych ścieżek edukacji i kariery, możliwości podnoszenia poziomu wykształcenia i kwalifikacji zawodowych oraz zapobiegania
przedwczesnemu kończeniu nauki.
Elastycznemu reagowaniu systemu kształcenia zawodowego na potrzeby rynku pracy, jego otwartości na uczenie się przez całe życie oraz mobilności edukacyjnej
i zawodowej absolwentów ma służyć wyodrębnienie kwalifikacji w ramach poszczególnych zawodów wpisanych do klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego.
6. KORELACJA PROGRAMU NAUCZANIA DLA ZAWODU BLACHARZ SAMOCHODOWY Z PODSTAWĄ PROGRAMOWĄ KSZTAŁCENIA
OGÓLNEGO
Program nauczania dla zawodu Blacharz samochodowy 721306 uwzględnia aktualny stan wiedzy o zawodzie ze szczególnym zwróceniem uwagi na nowe
technologie i najnowsze koncepcje nauczania.
Program uwzględnia także zapisy zadań ogólnych szkoły i umiejętności zdobywanych w trakcie kształcenia w szkole ponadgimnazjalnej umieszczonych w
podstawach programowych kształcenia ogólnego, w tym:
1) umiejętność zrozumienia, wykorzystania i refleksyjnego przetworzenia tekstów, prowadząca do osiągnięcia własnych celów, rozwoju osobowego oraz
aktywnego uczestnictwa w życiu społeczeństwa;
2) umiejętność wykorzystania narzędzi matematyki w życiu codziennym oraz formułowania sądów opartych na rozumowaniu matematycznym;
5
3) umiejętność wykorzystania wiedzy o charakterze naukowym do identyfikowania i rozwiązywania problemów, a także formułowania wniosków opartych na
obserwacjach empirycznych dotyczących przyrody lub społeczeństwa;
4) umiejętność komunikowania się w języku ojczystym i w językach obcych;
5) umiejętność sprawnego posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjnymi i komunikacyjnymi;
6) umiejętność wyszukiwania, selekcjonowania i krytycznej analizy informacji;
7) umiejętność rozpoznawania własnych potrzeb edukacyjnych oraz uczenia się;
8) umiejętność pracy zespołowej.
W programie nauczania dla zawodu Blacharz samochodowy 721306 uwzględniono powiązania z kształceniem ogólnym polegające na wcześniejszym osiąganiu
efektów kształcenia w zakresie przedmiotów ogólnokształcących stanowiących podbudowę dla kształcenia w zawodzie. Dotyczy to przede wszystkim takich
przedmiotów jak: chemia, fizyka, matematyka i informatyka , a także podstawy przedsiębiorczości i edukację dla bezpieczeństwa.
7. INFORMACJA O ZAWODZIE BLACHARZ SAMOCHODOWY
Zadaniem Blacharza samochodowego jest ręczna lub ręczno – maszynowa obróbka metali, budowa, konserwacja i naprawa nadwozi pojazdów samochodowych,
narzędzi i wyrobów metalowych. Typowymi pracami wykonywanymi przez Blacharza samochodowego są:
- ocena, określenie stopnia zużycia i określenie stanu technicznego elementów nadwozi pojazdów samochodowych,
- planowanie, przygotowanie, dobór materiałów, półfabrykatów i narzędzi do naprawy nadwozi pojazdów samochodowych,
- dobór metod, materiałów, przygotowanie elementów i wykonywanie zabezpieczeń antykorozyjnych nadwozi pojazdów samochodowych.
Dynamiczne zmiany w technice, technologii, organizacji produkcji i usługach powodują, iż kształcenie zawodowe Blacharza samochodowego ma charakter
szerokoprofilowy umożliwiający opanowanie umiejętności ogólnozawodowych oraz specjalistycznych, a także umiejętności intelektualnych i postaw stanowiących
dobre przygotowanie do specjalizacji.
Blacharz samochodowy wykonuje swoją pracę z reguły w pomieszczeniach zamkniętych. Pewne naprawy stwarzają zagrożenia dla życia i zdrowia pracownika.
Wykonując pracę Blacharz samochodowy odpowiada za powierzony mu pojazd, narzędzia, urządzenia, maszyny i materiały do jego naprawy, które zostały mu
powierzone.
Kandydat do zawodu Blacharz samochodowy powinien charakteryzować się: zainteresowaniami i zdolnościami technicznymi, zdolnościami manualnymi oraz
starannością i dokładnością w wykonywaniu pracy, wyobraźnią przestrzenną, zdolnością koncentracji uwagi, odpowiedzialnością, niezależnością
i samodzielnością w działaniu, wytrwałością i cierpliwością w realizacji powierzonych zadań, dobrą koordynacją wzrokowo – ruchową, a także zainteresowaniami o
motoryzacyjnym.
Praca blacharza samochodowego z reguły nie wymaga znacznego wysiłku fizycznego, jednak wymaga dobrej ogólnej sprawności fizycznej.
Przeciwwskazania zdrowotne to: zaburzenia równowagi i świadomości, zaburzenia psychiczne, wady wzroku niepoddające się korekcji, brak widzenia obuocznego,
uszkodzenia narządu słuchu uniemożliwiające kontrolę słuchową pracy maszyny, ograniczenie sprawność rąk i palców, skóra rąk skłonna do uczuleń.
6
8. UZASADNIENIE POTRZEBY KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE BLACHARZ SAMOCHODOWY
Rozwój przemysłu motoryzacyjnego i towarzyszący zwiększonej liczbie samochodów przyrost wypadków przyczynia się do zwiększonego zapotrzebowania na usługi
blacharstwa samochodowego. Blacharze samochodowi mogą być zatrudnieni w zakładach produkcyjnych branży samochodowej, warsztatach naprawczych,
usługach blacharskich oraz mogą prowadzić własna działalność gospodarczą. Uniwersalność kwalifikacji zawodowych Blacharza samochodowego daje podstawy do
wykonywania wielu zadań zawodowych w zawodach pokrewnych. Dodatkowo uzyskując uprawnienia np. spawacza i poszerzając w ten sposób swoje umiejętności
zawodowe zwiększają możliwości zdobycia atrakcyjnej pracy. Pomimo, iż przewidywany jest rozwój dziedzin związanych z nowoczesnymi technologiami to jednak
zapotrzebowanie na specjalistów wykonujących czynności proste będzie również rosło.
9. POWIĄZANIA ZAWODU BLACHARZ SAMOCHODOWY Z INNYMI ZAWODAMI
Kwalifikacja Symbol zawodu Zawód Elementy
wspólne
M.24. Naprawa uszkodzonych elementów
nadwozi pojazdów samochodowych
721306 blacharz
samochodowy
PKZ(M.a)
Kwalifikacja M.24.wyodrębniona jest jedynie dla zawodu blacharz samochodowy i nie stanowi podbudowy kształcenia w innych zawodach.
Efekty kształcenia wspólne dla obszaru kształcenia określone kodem PKZ(M.a) stanowią podbudowę do kształcenia w następujących zawodach robotniczych oraz
na poziomie technika w obszarze mechanicznym i górniczo – hutniczym: mechanik--operator pojazdów i maszyn rolniczych, zegarmistrz, optyk-mechanik, mechanik
precyzyjny, mechanik automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych, mechanik--monter maszyn i urządzeń, mechanik pojazdów samochodowych, operator
obrabiarek skrawających, ślusarz, kowal, monter kadłubów okrętowych, blacharz samochodowy, blacharz, lakiernik, technik optyk, technik mechanik lotniczy,
technik mechanik okrętowy, technik budownictwa okrętowego, technik pojazdów samochodowych, technik mechanizacji rolnictwa, technik mechanik, monter
mechatronik, elektromechanik pojazdów samochodowych, technik mechatronik, technik transportu drogowego, technik energetyk, modelarz odlewniczy, technik
wiertnik, technik górnictwa podziemnego, technik górnictwa otworowego, technik górnictwa odkrywkowego, technik przeróbki kopalin stałych, technik odlewnik,
technik hutnik, operator maszyn i urządzeń odlewniczych, operator maszyn i urządzeń
metalurgicznych, operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej, operator maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych, złotnik-jubiler.
7
10. CELE SZCZEGÓŁOWE KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE BLACHARZ SAMOCHODOWY
Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie blacharz samochodowy powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:
1) oceniania stanu technicznego nadwozi pojazdów samochodowych;
2) naprawiania uszkodzonych nadwozi pojazdów samochodowych;
3) zabezpieczania antykorozyjnego nadwozi pojazdów samochodowych.
Do wykonywania wyżej wymienionych zadań zawodowych niezbędne jest osiągnięcie zakładanych efektów kształcenia, na które składają się:
- efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów(BHP, PDG, JOZ, KPS)
- efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru mechanicznego i górniczo--hutniczego, stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub
grupie zawodów PKZ(M.a);
- efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji wyodrębnionej w zawodzie blacharz samochodowy opisane w części II: M.24.Naprawa uszkodzonych nadwozi
pojazdów samochodowych
8
11. PLAN NAUCZANIA DLA ZAWODU BLACHARZ SAMOCHODOWY
Według Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych, w zasadniczej szkole zawodowej (IV
etap edukacyjny) w trzyletnim okresie nauczania, minimalny wymiar godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych przeznaczonych na kształcenie zawodowe teoretyczne wynosi - 630
godzin, a na kształcenie zawodowe praktyczne – 970 godzin.
Tabela 3. Plan nauczania dla programu o strukturze przedmiotowej
Lp. Obowiązkowe zajęcia edukacyjne
Klasa Liczba godzin
tygodniowo w
trzyletnim okresie
nauczania
Liczba godzin w
I II III
I II
Przedmioty w kształceniu zawodowym teoretycznym
1 Podstawy konstrukcji maszyn 4 4 4 128
2 Podstawy technik wytwarzania w blacharstwie 4 4 4 128
3 Technologia napraw nadwozi samochodowych 5 5 5 5 10 320
4 Działalność gospodarcza w branży mechanicznej 1 1 1 32
5 Język obcy w branży mechanicznej 1 1 1 32
łączna liczba godzin 8 8 5 5 7 7 20 640
Przedmioty w kształceniu zawodowym praktycznym */**
1 Prace blacharskie - zajęcia praktyczne 6 6 12 12 12 12 30 970
łączna liczba godzin 6 6 12 12 12 12 30 970
*dla młodocianych pracowników liczbę dni w tygodniu przeznaczonych na praktyczną naukę zawodu u pracodawcy ustala dyrektor szkoły, z uwzględnieniem
przepisów Kodeksu Pracy.
**zajęcia odbywają się w pracowniach szkolnych, warsztatach szkolnych, centrach kształcenia praktycznego oraz u pracodawcy.
EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY PIERWSZĄ KWALIFIKACJĘ M.24. ODBYWA SIĘ POD KONIEC KLASY TRZECIEJ.
` ...
ADRIANUSS