malarstwo.doc

Franko-flamandzkie miniatorstwo miniaturowe od poł XIII do 1 ćw. XV w.

Miniatorstwo paryskie: od poł XIII wieku dekoracja w nowym stylu- mieniatury całostronicowe, dekoracje inicjałów, winiet, tzw. bas de pages

Bas de pages- takie miejsca w kompozycji karty, które wolne były od rygoru narracyjnego i pozwalały na wprowadzenie form roślinno- zwierzęcych i architektonicznych.

Skryptorium królewskie za Ludwika Świętego i Blanki Kastylijskiej- psałterz Ludwika Świętego (1260-1270). 88 scen, wybrane wydarzenia z ST, wszystko wprowadzone w architekturę gotycką. Wzory maswerków zaczerpnięte z Ste- Chapelle, Notre Dame w Paryżu.

Biblia Kardynała Maciejowskiego- 1255-1260, Nowy Jork, Pierpont Morgan Library

Żywot św. Dionizego(Paryż, BN), najstarsza część 1315-1320

Jean Pucelle(ok. 1319-1334) i jego atelier nad Sekwaną

Dążenie do precyzyjnego odtwarzania elementów natury i wnętrz. Inicjały to autonomiczne obrazy. Wypracował technikę en grisaille! Zamiast sztywnych bordiur- roślinne ramy.

Np.: Brewiarz de Belleville (1323-1326, Paryż, BN) wykonany razem z Jaquesem Máci dla Joanny Belleville. Miejscem wydarzeń są wnętrza.

Mistrz Remède de Fortune- pracował w Paryżu w latach 1350-55, stworzył ilustracje do tekstu Guillaume’a de Machauta „Remede de Fortune”.

2 poł XIV wieku- do Paryża przyjeżdża więcej artystów z Flandrii.

Bracia Limburg- Pol, Herman, Jan

Przybyli do Paryża z Nijmegen w księstwie Gelden(między Mozą a Renem). Ich ojciec, Arnold był malarzem i rzeźbiarzem.

Jan i Pol- 1402/3 zostali malarzami nadwornymi księcia Filipa Śmiałego, po jego śmierci w 1404 r. pracowali dla księcia Jana bez Ziemi.

Najwięcej zamawiał u nich książę Jean de Berry (1340-1416), od niego Pol otrzymał tytuł valet de chambre i zlecenie na wykonanie fresków, ale nie skończył ich, bo zmarłL tak czy siak, Limburgowie dostali od księcia de Berry pałac w Baurges.

Najważniejsze dzieło!!!!! (fanfary, tamtadam tam tam tam….)

Modlitewnik księcia de Berry/ Très Riches Heures (Chantilly, Musée Condé), połączony z kalendarzem, iluzja głębi, ochy i achy… Ilustracje do poszczególnych miesięcy, ale też Ewangelii, Psalmów.

Mistrz marszałka Boucicaut- utożsamiany z Jacquesem Coene’em

Uczył się w Paryżu, 1386-87 pracował w warsztacie Johannesa Alcheriusa. W 1399 zaproszony na dwór Viscontich w Mediolanie, tam poznaje Michelina da Besozza , który b. wpłynie na jego malarstwo.

Np. Godzinki marszałka Boucicaut- 1410-1412, Paryż, Musée Jacquemart- André.

Brewiarz Châteauroux(Châteauroux, Biblioteque Municipale)

1 dekada XV wieku- Paryż jest jednym z najważniejszych centrów malarstwa miniaturowego.

Mistrz księcia Bedford- czyli Jana Lancastera, działał we Francji w latach 1414-35

Godzinki księcia Bedfor- Londyn, British Library

Brewiarz Salisbury, Paryż, BN(1432-34)

Miniatorstwo Flandryjskie:

Rozwój miniatorstwa flandryjskiego rozpoczął się już w IX wieku w kryptoriach karolińskich. Dzieła nawiązywały do szkół francuskich, ale były również pod wpływem dekoracji iryjskiej.

Od XII wieku benedyktyńskie opactwa Flandrii i płn. Francji rozwijają własny styl. Formy architektoniczne nawiązją do miejscowego stylu budownictwa, zaś postaci otrzymują mocniej wypracowane fizjonomie, gesty, ruchy, sprawiają wrażenie dialogu.

Arras- skryptoria skupione wokół niego rozwinęły styl dekoracji wimpergowej, nałożonej na płaszczyznę karty, tworzącej iluzje ramy. Najintensywniejsza produkcja w latach 70 XIII wieku.

Prowincja Hainaut z Tournai i Brabantem- od poł XIII wieku konkurencja dla Arras w dziedzinie produkcji ksiąg.

Tournai- najważniejsze skryptoria przy katedrze św. Piotra i opactwie św. Marcina.

Utrwalają się typy dekoracji marginalnej, brak zainteresowania krajobrazem, miastem. Duży wpływ Anglii. Czystość podziałów, zdobienia tekstu.

Szkoła nadmozańska- jej centrum było Liège. Duży związek ze złotnictwem( zarówno w rysunkowych, cyzelerskich formach jak i w tym , że wielu mistrzów było jednocześnie złotnikami). Ozdobność, delikatny kontur, kontrastowe barwy. Często całostronicowe karty wypełnione drobnymi, filigranowymi scenkami.

Realizm preeyckowski- przynosi zmiany we flandryjskim malarstwie miniaturowym. To poszukiwanie  realizmu, zwłaszcza w perfekcyjnym oddawaniu szczegółów obecne jest zwłaszcza w Brugii, gdzie ok. 1400 pojawiają się formy zbliżone do gotyku międzynarodowego

Od 2 poł. XV wieku malarstwo tablicowe stanie się wzorem dla malarstwa miniaturowego!!!(wcześniej było odwrotnie)

Początek XV wieku- niderlandzcy malarze tablicowi przestają być silnie związani z Paryżem.

NIDERLANDZKI MALARSTWO TABLICOWE XV WIEKU

Melchior Broederlam

ur. w Ypres w 1355 r. zm. w 1411

Zapoczątkował historię tablicowego malarstwa flamandzkiego. Malarz dworski księcia Ludwika de Mâle w latach 1381-84, później malował dla Filipa Śmiałego, ale Filipowi się zmarło w 1404L

v     Dzieła:

v     Skrzydła do rzeźbionego przez Jacquesa de Baerze retabulum „Ukrzyżowania”, Dijon Muzeum Sztuk Pięknych. Dla kartuzji Champmol ok. 1400.  pani profesor w swojej niezwykłej książce: styl tych malowanych skrzydeł jest bardziej preeyckowski niż pseudosieneński.

Robert Campin- Mistrz z Flémalle

ur. ok. 1378, zm. W 1444 w Tournai, z którym był związany przez całe życie. Tworzył razem z uczniami, m. in. Z Jacquesem Daretem. „Przewyższył wszystko, co było do tej pory”. Sprawował funkcję dziekana w gildii św. Łukasza, był również malarzem miejskim. W tworzeniu postaci(nie, nie chodzi o RPG) inspirował się rzeźbą katedry św. Piotra w Tournai. Widoczna naturalność postaw, gestów, brak teatralności. Wprowadzał człowieka w naturę, krajobraz. Taki „żyjący mikrokosmos” Malował też obrazy z lustrem! Np. dwie tablice tryptyku Heinricha von Werla(Prado)

Dzieła

v     Madonna W Glorii ze św. Piotrem i Augustynem (Aix-en-Provence, Musee Grand), 1430-33. niski ceglany mur odgradza świętych i tworzy hortus conclusus. Dwa punkty widzenia- widzenie Boskie, z tronu Maryi i widzenie świętych, ze wzniesienia.

v     Maria przed kominkiem, Londyn, National Gallery, 1425. widoczny typ madonny humilitas(o co jej chodzi?to jest we wnętrzu. Jako że nie jestem tak mondraJ jak pani prof. Przyznam jej rację ) poduszka i księga na ławie- odesłanie do Etimasii. Kościół za oknem: związek Maryja-Eklezja.

v     Ołtarz Merode, Nowy Jork, Metropolitan Museum, ok. 1425- 1430. Józef ma pułapkę na myszy ze względu na słowa św. Augustyna- „ krzyż Chrystusa stał się pułapką dla jego męki”. Luksusowa komnata Marii, okna wskazują na wysokie położenie pomieszczenia=wyniesienie Maryi ponad to co ziemskie. Na lewej tablicy- fundatorzy, Peter Engelbert i Gretin Schrinmecher na dziedzińcu. Aha, ich herby w komnacie są wtórne.

v     Boże Narodzenie z Dijon (Dijon, Musée des Beaux-Arts, 1425. słońce odrealnione, ma wydźwięk metaforyczny- sol iustitiae.

Jan van Eyck

ur. ok. 1395, zm. 1441. Artysta wyróżniany przez